Là một trong những doanh nghiệp nhà nước lớn tại TP HCM, Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn - TNHH Một thành viên (Satra Group) mỗi năm thực hiện mời thầu hàng trăm gói thầu. Tuy nhiên, việc một số gói thầu xây lắp giá trị lớn gần đây chỉ có duy nhất một nhà thầu tham gia và sau đó trúng thầu đặt ra những câu hỏi về tính cạnh tranh và hiệu quả trong công tác đấu thầu tại đây.

Tỷ lệ tiết kiệm thấp hơn mức trung bình

Theo dữ liệu công khai, Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn - TNHH Một thành viên (Mã số doanh nghiệp: 4106000103) là một chủ đầu tư lớn, đã công bố 113 kế hoạch lựa chọn nhà thầu với 206 gói thầu. Tỷ lệ tiết kiệm trung bình trong công tác đấu thầu của Satra là 2,42%.

Tuy nhiên, ở gói thầu "Thi công xây dựng" (Mã TBMT: IB2500273826-00) được phê duyệt kết quả ngày 25/7/2025, tỷ lệ tiết kiệm lại thấp hơn mức trung bình này. Cụ thể, giá gói thầu là 12.591.287.680 VND trong khi giá trúng thầu của Công ty TNHH Kiến Phú Gia là 12.339.489.122 VND, tỷ lệ tiết kiệm chỉ đạt khoảng 2%.

Khi nhà thầu không có đối thủ

Điều đáng nói là theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 286/BCĐG-TLG, gói thầu trên chỉ có duy nhất Công ty TNHH Kiến Phú Gia nộp hồ sơ dự thầu.

Kịch bản này đã lặp lại, bởi trước đó, tại gói thầu "Thi công xây dựng" được Satra phê duyệt cho Công ty TNHH Kiến Phú Gia trúng thầu vào ngày 13/11/2023 (Quyết định số 363/QĐ-TCT), báo cáo đánh giá cũng cho thấy nhà thầu này là đơn vị duy nhất tham gia.

Đơn vị trúng thầu trong cả hai trường hợp là Công ty TNHH Kiến Phú Gia, một doanh nghiệp thành lập từ năm 2005, đã có kinh nghiệm trúng 15 gói thầu với tổng giá trị hơn 74 tỷ đồng. Việc một nhà thầu có năng lực lại liên tiếp là đơn vị duy nhất tham gia và trúng các gói thầu lớn của cùng một chủ đầu tư là một hiện tượng cần được làm rõ.

Góc nhìn pháp lý: Trách nhiệm của chủ đầu tư

Bình luận về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhấn mạnh: “Trách nhiệm cao nhất trong việc đảm bảo hiệu quả kinh tế và tính cạnh tranh trong đấu thầu thuộc về chủ đầu tư. Theo Luật Đấu thầu, chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm về toàn bộ quá trình, từ việc lựa chọn đơn vị tư vấn mời thầu cho đến phê duyệt kết quả. Việc thuê một đơn vị tư vấn độc lập là để tăng tính khách quan, nhưng nếu kịch bản chỉ một nhà thầu tham gia liên tục lặp lại và tỷ lệ tiết kiệm thấp, chủ đầu tư cần rà soát lại quy trình của mình. Vốn phải được sử dụng một cách hiệu quả nhất, và đó là thước đo quan trọng nhất cho sự thành công của công tác đấu thầu".

Dữ liệu cho thấy Satra Group có quan hệ với 160 nhà thầu. Câu hỏi đặt ra là liệu công tác đấu thầu tại Satra đã thực sự tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng cho tất cả các nhà thầu này, hay vẫn còn đó những yếu tố làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu khác, dẫn đến các cuộc thầu "một mình một ngựa"?