Đang ăn cơm đột quỵ não cấp

Ngày 27/6, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang cho biết, các bác sĩ bệnh viện đã can thiệp thành công, cứu sống bệnh nhân nam 58 tuổi bị đột quỵ não cấp do tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong, một tình trạng nguy kịch có nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề nếu không được xử trí kịp thời

Bệnh nhân Nguyễn Trọng Q. (58 tuổi, trú tại xã Khám Lạng, huyện Lục Nam) được người nhà đưa vào khoa Cấp cứu trong tình trạng lơ mơ, yếu liệt nửa người trái, gọi hỏi không đáp ứng rõ.

Theo người nhà, trước nhập viện khoảng một giờ, bệnh nhân đột ngột ngất xỉu khi đang ăn cơm, được đỡ nằm xuống nhưng sau đó rơi vào trạng thái lơ mơ, chậm chạp.

​Tại bệnh viện, bệnh nhân lập tức được tiến hành khám cấp cứu và chụp cắt lớp vi tính mạch máu não, có hình ảnh tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong bên phải đoạn ngoài sọ.

Xác định đây là trường hợp đột quỵ não cấp cần can thiệp sớm trong thời gian còn “giờ vàng”, kíp trực cấp cứu của bệnh viện đã nhanh chóng tổ chức hội chẩn liên khoa và quyết định thực hiện can thiệp nội mạch cấp cứu.

Ca can thiệp do BS.CKI Nguyễn Xuân Trường, Phó Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh trực tiếp thực hiện cùng ekip can thiệp chuyên sâu. Bệnh nhân được tiến hành chụp mạch số hóa xóa nền (DSA), có hình ảnh: Tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong phải do bóc tách kèm huyết khối động mạch cảnh trong bên phải đoạn ngoài sọ.

Các bác sĩ đã thực hiện kỹ thuật hút huyết khối, nong và đặt hai stent phủ qua đoạn tổn thương bóc tách, tái thông hoàn toàn dòng chảy động mạch cảnh trong bên phải. Sau can thiệp, động mạch cảnh trong bên phải được tái thông hoàn toàn, không còn hình ảnh huyết khối hay bóc tách.

Chụp kiểm tra hệ động mạch cảnh trong bên trái, các bác sĩ phát hiện thêm hình ảnh bóc tách kèm hẹp động mạch cảnh trong bên trái đoạn ngoài sọ khoảng 60%.

Người bệnh cùng gia đình được bác sĩ giải thích rõ ràng đồng thời chỉ định xét can thiệp trong lần điều trị tiếp theo (theo lịch hẹn) để phòng ngừa đột quỵ não tái phát.

Sau 5 ngày điều trị và phục hồi tích cực, bệnh nhân đã ổn định sức khỏe, phục hồi hoàn toàn vận động và ngôn ngữ, đủ điều kiện xuất viện.

BS.CKI Nguyễn Xuân Trường chia sẻ: “Nhồi máu não do tắc động mạch lớn là một trong những can thiệp cấp cứu mạch máu nguy hiểm.

Nhờ sự phối hợp nhanh chóng giữa các chuyên khoa và triển khai kỹ thuật can thiệp nội mạch hiện đại, chúng tôi đã cứu sống được bệnh nhân và hạn chế tối đa các di chứng sau đột quỵ. Đây là một trong những kỹ thuật cao đang được Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang triển khai hiệu quả”.

25 - 30% các trường hợp đột quỵ là do hẹp tắc động mạch cảnh

TS Nguyễn Văn Tuấn, Trưởng khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện 103 cho biết, động mạch cảnh xuất phát từ động mạch chủ ở trong ngực đi lên 2 bên cổ và sau đó cho nhánh vào não nằm trong sọ, cung cấp máu cho não.

Khi hẹp, tắc động mạch cảnh một phần của não ít được tưới máu sẽ có tổn hại thần kinh (liệt) ít nhiều tương ứng với vùng não bị thiếu máu. Sự thiếu máu có thể ảnh hưởng đến toàn bộ bên của cơ thể (liệt nửa người) hoặc một phần (chi trên và chi dưới) cơ thể và đôi khi kết hợp với liệt mặt hoặc rối loạn ngôn ngữ.

Thiếu máu cục bộ thoáng qua nếu can thiệp điều trị sớm có thể hồi phục trong vòng vài giờ. Nếu can thiệp muộn có thể để lại di chứng. Trong một số trường hợp, ảnh hưởng đến khả năng tầm nhìn tắc động mạch võng mạc trung tâm, dẫn đến mất thị lực tạm thời hoặc vĩnh viễn.

Các triệu chứng đau đầu, hoa mắt, chóng mặt ở người bệnh nhiều khi được chẩn đoán là thiếu máu não, rối loạn tiền đình. Vì vậy bệnh nhân đến khám khi tình trạng đã quá nặng nề hoặc tình cờ phát hiện khi đi khám các chuyên khoa khác.

Ở Việt Nam, chưa thấy các báo cáo lớn về hẹp động mạch cảnh trong không triệu chứng nên việc tầm soát còn chưa được toàn diện dẫn tới bỏ sót, bệnh nặng. Trong khi hẹp động mạch cảnh là bệnh thường gặp, chiếm 2-8% dân số, đặc biệt nhiều ở người > 50 tuổi kết hợp với các yếu tố nguy cơ xơ vữa động mạch chung, tuổi cao, huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu...

TS Nguyễn Văn Tuấn nhấn mạnh, 25 - 30% các trường hợp đột quỵ là do hẹp động mạch cảnh. Tuy nhiên, bệnh hẹp động mạch cảnh ít khi được phát hiện sớm, khi tai biến mạch máu não xảy ra thì đã quá trễ khiến cho việc điều trị gặp nhiều khó khăn.

Trên thực tế, rất nhiều bệnh nhân đột quỵ do hẹp động mạch cảnh bị tàn phế suốt đời. Điều này có thể tránh được nếu bệnh được phát hiện sớm.

Do đó, những bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ cao như: tuổi > 50, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá, đái tháo đường, béo phì, lối sống ít vận động..., không có triệu chứng vẫn cần thường xuyên khám định kỳ.

Trường hợp bệnh nhân có triệu chứng như đột ngột bị yếu, tê bì nửa mặt, nửa người hoặc chỉ một bên tay/chân, khó nói hoặc không nói được, mất thị lực một bên... sau vài phút đến vài giờ thì hết và hồi phục hoàn toàn; nhưng cũng có thể không hồi phục... thì nhiều khả năng bị hẹp động mạch cảnh thể hiện bằng cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc nặng hơn là nhồi máu não... thì cần nhập viện cấp cứu.

Nguy cơ tai biến mạch máu não sẽ giảm hơn 50% nếu được phẫu thuật bóc tách nội mạc động mạch cảnh ở những người bị hẹp trên 70%.