Vừa qua, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP HCM (Ban Giao thông TP HCM) đã hoàn tất quá trình lựa chọn nhà thầu cho Gói thầu Xây lắp 3: Phần cây xanh, chiếu sáng thuộc dự án Xây dựng cầu Rạch Tôm, huyện Nhà Bè. Đơn vị duy nhất tham gia và trúng thầu là Công ty TNHH xây dựng - tư vấn - thương mại Nguyên Phú với giá trúng thầu sát nút, đặt ra những câu hỏi về tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của gói thầu.
Một mình một ngựa, trúng thầu sát giá
Theo Quyết định số 6374/QĐ-BQLDAGT-KHĐT do ông Lương Minh Phúc, Giám đốc Ban Giao thông TP HCM ký ngày 04/9/2025, Công ty TNHH xây dựng - tư vấn - thương mại Nguyên Phú (MSDN: 0312745174) đã được phê duyệt trúng Gói thầu Xây lắp 3: Phần cây xanh, chiếu sáng.
Giá trúng thầu của doanh nghiệp này là 2.959.680.073 đồng, so với giá dự toán gói thầu là 2.994.214.724 đồng (được phê duyệt tại Quyết định số 3039/QĐ-BQLDAGT-KTCL ngày 19/5/2025), mức tiết kiệm cho ngân sách nhà nước đạt khoảng 34,5 triệu đồng, tương ứng tỷ lệ 1,15%. Thời gian thực hiện hợp đồng là 180 ngày theo loại hợp đồng trọn gói.
Điều đáng chú ý, theo Biên bản mở thầu được công bố vào lúc 09 giờ 35 phút ngày 18/7/2025, chỉ có duy nhất Công ty Nguyên Phú tham gia nộp hồ sơ dự thầu (E-HSDT) cho gói thầu này. Đơn vị tư vấn lập hồ sơ mời thầu và đánh giá E-HSDT là Công ty Cổ phần Việt Quốc.
Báo cáo đánh giá E-HSDT số 470/2025/BCĐG-VQ ngày 31/7/2025 của Công ty Cổ phần Việt Quốc cho thấy, do là nhà thầu duy nhất, Công ty Nguyên Phú đã vượt qua tất cả các bước đánh giá về tính hợp lệ, năng lực, kinh nghiệm và kỹ thuật để được đề nghị trúng thầu. Dù vậy, trong quá trình đánh giá, bên mời thầu đã phải có văn bản số 460/2025/TVĐT-VQ ngày 25/7/2025 yêu cầu nhà thầu làm rõ một số nội dung về hợp đồng tương tự và thiết bị thi công.
Việc một gói thầu đấu thầu rộng rãi qua mạng chỉ có một nhà thầu tham gia và trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm thấp đã làm dấy lên trong dư luận những băn khoăn về tính cạnh tranh thực sự, một trong những mục tiêu cốt lõi của công tác đấu thầu.
Năng lực nhà thầu và tần suất trúng thầu năm 2025
Công ty TNHH xây dựng - tư vấn - thương mại Nguyên Phú, do ông Nguyễn Lê Công Tú làm giám đốc, có địa chỉ tại số 116/4A Đường HT35, Khu Phố 1, Phường Tân Thới Hiệp, TP HCM. Doanh nghiệp này được thành lập từ tháng 4/2014, hoạt động trong nhiều lĩnh vực như xây lắp, tư vấn và phi tư vấn.
Theo dữ liệu thống kê, tính đến tháng 9/2025, Công ty Nguyên Phú đã tham gia 50 gói thầu, trong đó trúng 44 gói và trượt 6 gói, đạt tỷ lệ trúng thầu ấn tượng lên tới 88%. Tổng giá trị các gói thầu đã trúng (bao gồm cả vai trò độc lập và liên danh) là hơn 89,2 tỷ đồng. Đáng chú ý, tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán của nhà thầu này là 98,02%, đồng nghĩa với việc tỷ lệ tiết kiệm trung bình đạt 1,98%.
Riêng trong năm 2025, Công ty Nguyên Phú cho thấy một tần suất hoạt động và trúng thầu đáng kể. Chỉ trong hơn 8 tháng đầu năm, doanh nghiệp này đã được công bố trúng ít nhất 6 gói thầu:
- Ngày 10/7/2025: Trúng gói thầu Xây lắp tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực huyện Củ Chi (vai trò liên danh phụ).
- Ngày 01/7/2025: Trúng gói thầu Xây lắp cũng tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực huyện Củ Chi (vai trò độc lập).
- Ngày 09/6/2025: Trúng Gói thầu số 4: Xây lắp tại CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ THIÊN LỘC GIA (vai trò độc lập).
- Ngày 07/3/2025: Trúng gói thầu Cung cấp và lắp đặt hệ thống chiếu sáng tại TRUNG TÂM TƯ VẤN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẦU ĐƯỜNG CẢNG (vai trò độc lập).
- Ngày 20/02/2025: Trúng gói thầu Xây lắp tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực huyện Củ Chi (vai trò liên danh phụ).
"Mối duyên" đặc biệt với các Ban Quản lý dự án
Phân tích dữ liệu lịch sử đấu thầu cho thấy Công ty Nguyên Phú dường như có "mối duyên" đặc biệt với một số chủ đầu tư tại TP.HCM. Nổi bật nhất là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực huyện Củ Chi. Tại đây, công ty đã tham gia 19 gói thầu và trúng tới 15 gói, với tổng giá trị trúng thầu hơn 54,7 tỷ đồng.
Một đối tác "quen thuộc" khác là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực huyện Hóc Môn. Công ty Nguyên Phú đã tham gia 13 gói thầu do đơn vị này mời thầu và trúng 11 gói. Ngoài ra, tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực quận Bình Tân, nhà thầu này đạt tỷ lệ trúng thầu tuyệt đối 100% khi tham gia 4 gói và trúng cả 4.
Sự lặp lại trong quan hệ giữa nhà thầu và một số chủ đầu tư/bên mời thầu, kết hợp với tỷ lệ trúng thầu cao và tỷ lệ tiết kiệm thấp, là những yếu tố khiến dư luận không khỏi đặt câu hỏi về môi trường cạnh tranh trong các cuộc thầu này.
Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Thị Hương, Đoàn Luật sư TP.HCM, chia sẻ: "Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP được xây dựng trên các nguyên tắc cốt lõi là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Pháp luật không cấm một nhà thầu tham gia và trúng nhiều gói thầu của cùng một chủ đầu tư nếu họ đáp ứng đầy đủ yêu cầu. Tuy nhiên, nếu một gói thầu đấu thầu rộng rãi mà chỉ có một người tham gia, cần xem xét lại toàn bộ quá trình, từ khâu lập, thẩm định hồ sơ mời thầu đến việc phát hành thông báo mời thầu, để đảm bảo không có các điều kiện gây hạn chế cạnh tranh, dù là vô tình hay hữu ý."
Chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang cũng đưa ra nhận định: "Trong thực tiễn, việc một nhà thầu 'quen mặt' và liên tục trúng thầu ở một địa bàn hoặc một chủ đầu tư cụ thể, đặc biệt là với tỷ lệ tiết kiệm ngân sách thấp, là một chỉ dấu cần được các chủ đầu tư quan tâm. Nó có thể phản ánh năng lực vượt trội của nhà thầu, nhưng cũng có thể tiềm ẩn những vấn đề về tính minh bạch. Để đảm bảo hiệu quả vốn đầu tư công, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát quá trình lựa chọn nhà thầu, nhất là ở những gói thầu có dấu hiệu kém cạnh tranh như chỉ có một nhà thầu tham dự."
Việc Công ty Nguyên Phú liên tiếp trúng các gói thầu là minh chứng cho năng lực và kinh nghiệm của doanh nghiệp. Tuy nhiên, những con số về tỷ lệ trúng thầu, tỷ lệ tiết kiệm và các mối quan hệ lặp lại với chủ đầu tư cũng là những vấn đề cần được các chủ đầu tư xem xét, làm rõ, nhằm đảm bảo một môi trường đấu thầu thực sự cạnh tranh, minh bạch, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.
