Ở vùng núi cao Tây Bắc hay các triền dốc ven suối ở Tây Nguyên có một loại rau dại mang cái tên khá lạ tai, đó là rau lỗ bình. Với người dân thành phố, rau lỗ bình vô cùng lạ lẫm nhưng với người dân bản địa, đây là loại rau gắn liền với bữa cơm dân dã từ xa xưa.
Rau lỗ bình mọc ở sườn đá hoặc ven suối
Rau lỗ bình mọc hoang nhiều ở những nơi đất ẩm, sườn đá hoặc ven suối. Ở Tây Bắc, chúng thường được tìm thấy trên các vách đá cheo leo của Cao Bằng, Hà Giang. Ở Tây Nguyên, loài rau này xuất hiện tại Gia Lai, Đắk Lắk và một số huyện vùng cao của Lâm Đồng. Nhìn qua, rau lỗ bình có hình dáng khá giống rau càng cua ở miền Tây Nam Bộ, với lá mềm, xanh bóng và thân nhỏ giòn.
Thứ rau này vốn dễ trồng, phát triển nhanh, chỉ cần mưa xuống là lỗ bình mọc lên tươi tốt, non mơn mởn. Trước kia, người dân vùng cao thường hái rau lỗ bình về luộc, nấu canh hay xào tỏi, đơn giản nhưng thơm ngon và mát lành. Vị rau giòn nhẹ, hơi chua thanh, dễ ăn và đặc biệt thích hợp trong những ngày oi bức.
Chị Ngọc (ở Hà Giang) chia sẻ: “Rau này ngày xưa mọc nhiều nhưng không ai để ý, người ta còn nhổ bớt để trồng hoa màu. Vài năm gần đây, khách du lịch đến ăn thử rồi thích, thế là rau lỗ bình được bày bán ven quốc lộ, ai ghé qua cũng mua một ít mang về".
Rau lỗ bình giòn nhẹ, hơi chua thanh, dễ ăn và đặc biệt thích hợp trong những ngày oi bức.
Không dừng lại ở những món dân dã, rau lỗ bình đã len chân vào thực đơn của các nhà hàng ở Cao Bằng và Lâm Đồng. Lỗ bình xào tỏi, salad rau rừng, bánh xèo rau lỗ bình, lẩu gà rau rừng hay kho quẹt chấm rau lỗ bình luộc… là những món được thực khách săn đón. Dù cách chế biến cầu kỳ hơn, nhưng cái vị mộc mạc, thanh mát của rau lỗ bình vẫn không đổi, khiến người ăn luôn nhớ về hương vị quê nhà.
Nhận thấy tiềm năng kinh tế từ loài rau hoang dã, nhiều hộ dân đã mạnh dạn đầu tư trồng lỗ bình theo hướng bài bản. Tại Lâm Đồng, anh Ngọc đã lắp đặt nhà kính, hệ thống tưới tự động để trồng rau lỗ bình quy mô lớn. Anh chia sẻ: “Rau này dễ trồng, không cần thuốc vì gần như không bị sâu bệnh, chỉ cần đủ nước là phát triển nhanh". Hiện nay, rau lỗ bình của anh đang được cung cấp cho nhiều nhà hàng tại Bảo Lộc, Đà Lạt với mức giá ổn định, có thời điểm lên đến 120.000 đồng/kg.
Rau có thể dùng ăn sống hoặc chế biến thành nhiều món nấu chín hấp dẫn. Không chỉ là thực phẩm sạch, rau lỗ bình còn được y học dân gian ghi nhận với công dụng chữa viêm họng, viêm phế quản mãn tính, phong tê thấp, đau nhức xương khớp…
Mỗi khi đến mùa, trên chợ mạng có nhiều địa chỉ rao bán rau lỗ bình. Chị Lan (ở TP.HCM) chia sẻ: "Hồi mới xuất hiện ít người biết tới rau lỗ bình nhưng hiện nay đây là một trong những mặt hàng bán rất chạy. Có người còn đặt vài kg để tủ ăn dần. Thứ rau dại này có thể xào, luộc, nhúng lẩu, món nào cũng ngon và lạ miệng".
