Dịch tả lợn châu Phi bùng phát diện rộng

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường dịch tả lợn châu Phi xuất hiện tại Việt Nam từ đầu năm 2025 đến nay (3/8), đã bùng phát trên diện rộng, với 710 xã, phường (chiếm hơn 21% tổng số xã trên cả nước).

Đến ngày 1/8, dịch đã bùng phát tại 33/34 tỉnh, thành phố, với tổng cộng 972 ổ dịch ở 718 xã, phường, khiến hơn 100.000 con lợn mắc bệnh, chết hoặc bị tiêu hủy.

Hiện vẫn còn hơn 540 xã, phường thuộc 30/34 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày kể từ khi dịch bùng phát.

Theo báo cáo của Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội, tính đến ngày 3/8, bệnh dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra tại 23 xã, 155 thôn trên địa bàn thành phố với 490 hộ chăn nuôi bị ảnh hưởng với tổng số lợn buộc phải tiêu hủy là 10.592 con, trong đó lợn nái, đực giống 728 con; lợn thương phẩm 9.753 con. Tổng khối lượng tiêu hủy 659.969 kg.

Ổ dịch dịch tả lợn châu Phi đầu tiên trong năm 2025 được ghi nhận ngày 16/6 tại xã Dũng Tiến (huyện Thường Tín cũ, nay là xã Thượng Phúc). Đến ngày 19/7, ổ dịch này đã qua 21 ngày không phát sinh lợn ốm, chết hoặc có kết quả xét nghiệm dương tính với virus dịch tả lợn châu Phi.

Trung bình mỗi ngày trên địa bàn Hà Nội phải tiêu hủy trên 500 con lợn, gây áp lực đến công tác xử lý, hỗ trợ thiệt hại cũng như nguy cơ lây lan dịch bệnh trên diện rộng nếu không có biện pháp kiểm soát kịp thời.

Thanh Hóa cũng là một trong những “điểm nóng”, dịch tả lợn châu Phi đã xuất hiện tại 826 hộ ở 61 xã, phường, khiến gần 7.000 con lợn buộc phải tiêu hủy, tổng trọng lượng gần 400 tấn. TP Đà Nẵng dịch lan tới 39 xã, phường, tiêu hủy hơn 4.770 con chỉ trong tháng 7. Cao Bằng và Lạng Sơn là hai tỉnh miền núi có tỷ lệ hộ chăn nuôi nhỏ lẻ cao, lần lượt phải tiêu hủy gần 7.700 và 5.600 con. Chưa kể, tính đến đầu tháng 8, vẫn còn 542 xã, phường có dịch chưa qua 21 ngày, đồng nghĩa nguy cơ tiếp tục bùng phát trên diện rộng rất lớn.

Tại các tỉnh như Tuyên Quang, Quảng Trị, Phú Thọ và Quảng Ngãi... dịch bệnh cũng đã bùng phát mạnh mẽ, trở thành những “điểm nóng” cần được xử lý khẩn cấp.

Dịch tả lợn châu Phi bùng phát đã và đang gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi.

Vốn là loại thực phẩm phổ biến, thường xuyên xuất hiện trong mâm cơm của các gia đình, thế nhưng thời gian gần đây, thịt lợn không còn được nhiều người tiêu dùng lựa chọn do lo ngại trước những diễn biến phức tạp của dịch tả lợn châu Phi và liên cầu lợn.

Người tiêu dùng có thể nhận biết thịt heo bị bệnh qua một số đặc điểm

Để trấn an người tiêu dùng, Bộ Y tế thông tin, thịt lợn bị nhiễm bệnh tả lợn châu Phi có những dấu hiệu nhận biết đặc trưng, người tiêu dùng bằng mắt thường có thể phân biệt được thịt không bị nhiễm dịch.

Cụ thể, lợn bị nhiễm dịch tả châu Phi có các nốt xuất huyết nằm dưới da, trên vành tai trông giống như vết muỗi đốt. Bốn chân, bụng, ngực của lợn có màu tím xanh. Khi mổ ra có dịch lẫn máu ở bụng và khoang ngực. Toàn bộ nội tạng, cơ thể đều xuất huyết, lá lách phình to, hạch bạch huyết lớn, phổi không bị xẹp, khí quản dính máu, chứa nhiều bọt, thận xuất huyết, niêm mạc dạ dày loét, ruột tắc và chứa máu.

Theo ông Nguyễn Duy Thịnh - chuyên gia về công nghệ thực phẩm, nguyên giảng viên Viện công nghệ sinh học và thực phẩm Đại học Bách khoa Hà Nội, người tiêu dùng có thể nhận biết thịt heo bị bệnh qua một số đặc điểm như: thịt heo bệnh thường có màu sắc tái nhợt hoặc bầm tím, bị chảy nước, có mùi hôi tanh. Trên bề mặt da có thể xuất hiện các nốt xuất huyết nhỏ, thớ thịt nhão và không đàn hồi. Khi luộc, nước thịt đục, không có lớp váng mỡ, mùi không thơm.

Ngược lại, thịt heo ngon và an toàn thường có màu đỏ hồng hoặc đỏ sẫm, phần mỡ trắng, chắc, không chảy nước và không có mùi lạ. Khi chạm tay vào thịt khô ráo, có độ đàn hồi tốt và không để lại dấu vết. Khi nấu chín nước thịt trong, có lớp váng mỡ nổi rõ trên bề mặt và mùi thơm đặc trưng.

"Trong quá trình chế biến, cần đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, rửa tay sạch sẽ, sử dụng dao và thớt riêng cho thực phẩm sống và chín để tránh lây nhiễm chéo. Đặc biệt không nên ăn các món từ thịt heo sống hoặc tái như tiết canh, nem chua, gỏi thịt", ông Nguyễn Duy Thịnh khuyến cáo.

Trong trường hợp đã lỡ ăn phải thịt heo không rõ nguồn gốc hoặc nghi nhiễm bệnh, người dân cần theo dõi sức khỏe sát sao...

Cơ quan chức năng cũng khuyến cáo người dân không giết mổ, không mua thịt lợn bị nhiễm bệnh; Không ăn thực phẩm sống, nấu chín kỹ thực phẩm trước khi ăn. Các lực lượng chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, phát hiện, xử lý nghiêm những hành vi tiêu thụ lợn bị nhiễm bệnh trên thị trường, tiêu hủy những sản phẩm có dấu hiệu bị nhiễm dịch tả lợn châu Phi, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân, doanh nghiệp, tổ chức, hộ kinh doanh về sự nguy hiểm của bệnh dịch tả lợn châu Phi…

Người tiêu dùng chỉ mua thịt heo ở các cơ sở hợp pháp (siêu thị, cửa hàng tiện ích, cửa hàng phân phối chính thức, các sạp thịt heo chợ truyền thống), bởi vì thịt heo ở các cơ sở này đều có thể truy xuất nguồn gốc. Nếu phát hiện thịt heo có dấu hiệu bất thường, nghi ngờ chất lượng, hãy báo cho cơ quan chức năng để kịp thời xử lý.