Ngành chip bán dẫn
Chip bán dẫn (semiconductor chip) là những vi mạch siêu nhỏ được làm từ vật liệu bán dẫn như silicon, có khả năng dẫn điện trong điều kiện nhất định. Những con chip này chính là “bộ não” của các thiết bị điện tử hiện đại – từ điện thoại thông minh, máy tính, xe điện, đến các hệ thống điều khiển công nghiệp và thậm chí cả vệ tinh, máy bay.
Ngành này bao gồm nhiều mảng chuyên môn như thiết kế vi mạch, sản xuất chip, kiểm thử chất lượng và đóng gói bán dẫn, đòi hỏi đội ngũ kỹ sư trình độ cao và quy trình công nghệ phức tạp. Hiện tại, Việt Nam mới chỉ đáp ứng được khoảng 20% nhu cầu nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn.
Theo dự báo, đến năm 2030, nước ta sẽ cần khoảng 50.000 kỹ sư trong lĩnh vực này, trong đó riêng mảng thiết kế vi mạch cần bổ sung từ 12.000 đến 15.000 kỹ sư. Trước thực trạng đó, nhiều trường đại học trong nước đã bắt đầu xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu về vi mạch và bán dẫn, đồng thời Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang phối hợp hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu, hình thành các trung tâm nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực này.
Về thu nhập, kỹ sư bán dẫn có mức lương rất cạnh tranh: người có từ 1 đến 3 năm kinh nghiệm có thể đạt mức lương từ 20 đến 30 triệu đồng/tháng, tương đương ngành công nghệ thông tin; từ 5 đến 10 năm kinh nghiệm, mức lương có thể lên đến 2.500–3.000 USD/tháng; và với trên 10 năm kinh nghiệm, thu nhập hàng năm có thể vượt 1,5 tỷ đồng.
Hệ thống nhúng và IoT
Ngành Hệ thống nhúng và Internet vạn vật (IoT) là một lĩnh vực công nghệ cao kết hợp chặt chẽ giữa phần cứng, phần mềm và kết nối internet nhằm tạo ra các thiết bị “thông minh” có khả năng tự động thu thập, xử lý và truyền tải dữ liệu. Công nghệ IoT hiện đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như công nghiệp, nông nghiệp, bán lẻ và y tế. Đặc biệt, các dịch vụ công cộng – tiêu biểu như hệ thống đồng hồ đo thông minh – đang dẫn đầu về số lượng thiết bị triển khai, chiếm khoảng 25% tổng số thiết bị đầu cuối trên toàn cầu.
Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể làm việc tại các công ty chuyên thiết kế hệ thống nhúng, lập trình nhúng, thiết kế vi mạch, phát triển giải pháp IoT cho cơ quan nhà nước hoặc các tập đoàn công nghệ trong và ngoài nước. Ngoài ra, sinh viên còn có thể gia nhập thị trường lao động quốc tế hoặc khởi nghiệp trong các lĩnh vực như sản xuất thiết bị thông minh, cung cấp giải pháp IoT, lập trình điều khiển tự động, hoặc tích hợp hệ thống nhúng cho các ứng dụng thực tiễn.
Là một trong những ngành “nóng” hiện nay, IoT mang lại mức thu nhập khởi điểm khá hấp dẫn, dao động từ 20 đến 30 triệu đồng/tháng cho lập trình viên mới ra trường. Với 5 năm kinh nghiệm, mức lương có thể tăng lên từ 30 đến 60 triệu đồng/tháng. Đặc biệt, nếu làm việc tại các công ty nước ngoài, dự án freelance hoặc theo mô hình remote quốc tế, thu nhập có thể vượt mốc 100 triệu đồng mỗi tháng.
Nông nghiệp Công nghệ cao
Ngành Nông nghiệp Công nghệ cao đang ngày càng khẳng định vai trò thiết yếu trong quá trình hiện đại hóa nông nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam và thế giới đối mặt với những thách thức lớn như biến đổi khí hậu, thiếu hụt lao động, ô nhiễm môi trường và nhu cầu cấp thiết về thực phẩm an toàn.
Khác với phương thức canh tác truyền thống dựa vào kinh nghiệm, ngành học này đào tạo sinh viên theo hướng ứng dụng công nghệ, số hóa và hệ thống hóa quy trình sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả và tính bền vững trong nông nghiệp. Đây là một lĩnh vực mang tính liên ngành cao, kết hợp giữa kỹ thuật, công nghệ, sinh học và cả quản trị sản xuất, giúp người học có cái nhìn toàn diện và khả năng thích ứng với nhiều mô hình nông nghiệp hiện đại.
Tại Việt Nam, xu hướng chuyển đổi từ nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đang được đẩy mạnh, không chỉ giúp tăng năng suất và chất lượng nông sản mà còn góp phần cải thiện thu nhập và đời sống cho người nông dân. Cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực này rất đa dạng, từ kỹ sư nông nghiệp công nghệ cao, chuyên viên điều hành hệ thống canh tác thông minh, quản lý trang trại công nghệ đến chuyên gia tư vấn và phát triển nông nghiệp bền vững.
Về thu nhập, mức lương khởi điểm của sinh viên mới ra trường dao động khoảng 9–12 triệu đồng/tháng, có thể tăng lên 15–20 triệu sau 2–3 năm làm việc. Với chuyên môn vững vàng và kinh nghiệm thực tiễn, kỹ sư nông nghiệp công nghệ cao có thể đạt mức thu nhập trung bình hơn 32 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, nếu tự mở rộng các mô hình sản xuất, mức thu nhập có thể cao gấp vài lần.
Ngành ngôn ngữ Trung
Tiếng Trung hiện nằm trong nhóm năm ngoại ngữ có tốc độ tăng trưởng người học nhanh nhất trên thế giới, chỉ đứng sau tiếng Tây Ban Nha và tiếng Pháp. Riêng tại Việt Nam, trong khoảng bốn năm trở lại đây, tiếng Trung đã vươn lên vị trí thứ hai – chỉ sau tiếng Anh - về mức độ quan tâm và lựa chọn của giới trẻ.
Mỗi mùa tuyển sinh đại học đến gần, ngành Trung Quốc học luôn thu hút sự chú ý đặc biệt từ phụ huynh và học sinh, với hàng loạt câu hỏi được đặt ra xoay quanh cơ hội nghề nghiệp, mức thu nhập cũng như tiềm năng phát triển lâu dài.
Theo chị Tạ Thị Thuận - Quản lý hành chính nhân sự tại một công ty sản xuất linh kiện điện tử đặt tại Khu công nghiệp Tiên Sơn (Bắc Ninh), hiện nay các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), đặc biệt là từ Trung Quốc, đang thiếu hụt nhân sự chất lượng cao ở nhiều vị trí như quản lý, kỹ sư - nhất là những người đã có kinh nghiệm từ 3 đến 5 năm và thông thạo tiếng Trung.
Thực tế trên cũng được phản ánh rõ qua các hội nhóm tuyển dụng như "Hội việc làm tiếng Trung", "Việc làm tiếng Trung tại Bắc Giang", nơi hàng loạt doanh nghiệp đang tích cực tìm kiếm ứng viên thành thạo ngôn ngữ này để làm việc tại các tỉnh, thành như Hà Nội, TP.HCM, Hưng Yên hay Hà Nam. Không chỉ dừng lại ở cơ hội việc làm rộng mở, mức lương dành cho những vị trí liên quan đến ngành Trung Quốc học cũng rất hấp dẫn, có thể lên tới 50 triệu đồng/tháng, đặc biệt ở các doanh nghiệp lớn hoặc vị trí quản lý cấp trung và cao.
Ngành Tâm lý
Ngành Tâm lý học là lĩnh vực khoa học nghiên cứu về hành vi, cảm xúc, tư duy và các quá trình tinh thần của con người. Sinh viên theo học ngành này sẽ được trang bị kiến thức về các lý thuyết tâm lý học, phương pháp nghiên cứu, kỹ năng tư vấn, đánh giá và can thiệp tâm lý trong nhiều bối cảnh khác nhau. Đây là ngành học mang tính nhân văn sâu sắc, đòi hỏi sự thấu cảm, tinh tế và khả năng phân tích, giải quyết vấn đề tâm lý một cách khoa học.
Khi xã hội càng phát triển, áp lực trong công việc, học tập cũng ngày một gia tăng, kéo theo những căn bệnh liên quan đến cảm xúc như: tự kỷ, trầm cảm, rối loạn hành vi… Vì vậy, nhu cầu tìm đến những phòng khám để điều trị, tham vấn tâm lý của con người có xu hướng tăng vọt.
Về cơ hội nghề nghiệp, sinh viên tốt nghiệp ngành Tâm lý có thể làm việc tại bệnh viện, trường học, trung tâm tư vấn tâm lý, công ty truyền thông, tổ chức phi chính phủ, doanh nghiệp lớn hoặc các viện nghiên cứu. Một số vị trí phổ biến như: chuyên viên tư vấn học đường, chuyên gia trị liệu tâm lý, chuyên viên nhân sự, nhà nghiên cứu hành vi, chuyên viên tham vấn tại trung tâm chăm sóc sức khỏe tinh thần hay cộng tác viên các chương trình hỗ trợ xã hội.
Mức thu nhập của các cử nhân tốt nghiệp Tâm lý học phụ thuộc vào kinh nghiệm và kỹ năng chuyên môn. Với vị trí chuyên viên điều trị tâm lý có hơn 2 năm hoạt động sẽ có mức lương khoảng 12-18 triệu/tháng. Nếu có lợi thế về ngoại ngữ, sinh viên Tâm lý học hoàn toàn có thể hoạt động tại các công ty quốc tế hoặc sang nước ngoài du học, làm việc với mức thu nhập hàng nghìn USD/tháng. Đặc biệt, với vai trò là nhà tâm lý học, cố vấn tâm lý, tâm lý học pháp y, tâm lý học sinh lý thì mức thu nhập 100 triệu đồng/tháng là điều dễ dàng thực hiện.