Thận là cơ quan tuy nhỏ bé nhưng giữ vai trò vô cùng quan trọng trong cơ thể. Mỗi ngày, hai quả thận âm thầm lọc khoảng 180 lít máu để loại bỏ độc tố, điều hòa nước, muối và duy trì huyết áp ổn định.
Ngoài chức năng bài tiết, thận còn tham gia sản xuất hormone điều hòa tạo máu và duy trì sức khỏe của xương. Khi thận khỏe, cơ thể vận hành êm ái như một cỗ máy tinh chỉnh.
Nhưng khi thận yếu, mọi thứ trở nên rối loạn: Cơ thể tích tụ độc tố, da xỉn màu, phù nề, cao huyết áp, mệt mỏi kéo dài và nguy cơ suy thận mạn tính có thể xuất hiện. Điều đáng tiếc là thận thường không “lên tiếng” cho đến khi tổn thương đã ở mức nghiêm trọng. Chính vì thế, nhận diện và điều chỉnh những thói quen làm tổn thương thận từ sớm là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Thận suy yếu có thể gây nên nhiều vấn đề sức khỏe. (Ảnh minh họa).
7 hành vi khiến thận bị tổn thương
1. Uống quá ít nước
Nước là “người bạn đồng hành” của thận trong việc lọc máu và đào thải độc tố. Khi cơ thể thiếu nước, lưu lượng máu đến thận giảm, khiến thận phải làm việc vất vả hơn để duy trì chức năng lọc. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến chức năng thận suy giảm, gia tăng nguy cơ sỏi thận và nhiễm trùng đường tiết niệu.
Nhiều người có thói quen chỉ uống nước khi khát, mà không biết rằng cảm giác khát đã là dấu hiệu cơ thể bị thiếu nước. Để bảo vệ thận, mỗi người nên duy trì thói quen uống đủ nước mỗi ngày (từ 1,5 – 2 lít nước tùy thể trạng, cân nặng), chia đều trong ngày và ưu tiên nước lọc. Đừng để thận phải "gào thét" trong im lặng chỉ vì sự chủ quan của chính mình.
2. Ăn nhiều muối
Muối không chỉ ảnh hưởng đến huyết áp mà còn là kẻ thù thầm lặng của thận. Khi ăn quá mặn, lượng natri trong máu tăng cao khiến thận phải làm việc cật lực để đào thải. Quá trình này lâu dài làm tổn thương các mao mạch trong cầu thận, tăng nguy cơ suy thận và cao huyết áp.
Ăn nhiều muối có thể khiến thận làm việc quá tải. (Ảnh minh họa).
Nhiều người Việt có thói quen ăn mặn từ nhỏ, vô tình tích lũy “độc tố” cho thận qua từng bữa ăn. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo mỗi người chỉ nên tiêu thụ dưới 5g muối mỗi ngày. Hãy bắt đầu từ việc giảm nước mắm, muối trong nấu ăn, hạn chế đồ chế biến sẵn, để bảo vệ thận – cơ quan thầm lặng nhưng đầy trách nhiệm trong cơ thể.
3. Thức khuya
Giấc ngủ không chỉ là thời gian phục hồi của não bộ mà còn là thời điểm để thận nghỉ ngơi, tái tạo chức năng. Việc thức khuya, ngủ không đủ giấc khiến hệ thần kinh giao cảm kích thích hoạt động quá mức, gây rối loạn huyết áp và tăng gánh nặng cho thận. Nhiều người trẻ chủ quan, cho rằng vài đêm mất ngủ không ảnh hưởng gì, nhưng thận là cơ quan âm thầm chịu trận.
Thức khuya lâu ngày còn làm rối loạn hormone điều hòa nước và muối, góp phần làm suy giảm chức năng thận. Hãy ưu tiên giấc ngủ, ngủ đủ từ 7 – 8 giờ mỗi ngày, tránh sử dụng thiết bị điện tử trước giờ ngủ để thận có cơ hội được hồi phục đúng nghĩa.
Thức khuya gây rối loạn huyết áp và tăng gánh nặng cho thận. (Ảnh minh họa).
4. Nhịn tiểu
Khi bàng quang đầy, thận sẽ gửi tín hiệu khiến ta muốn đi tiểu. Tuy nhiên, vì bận rộn, ngại ngùng hay lười biếng, nhiều người có thói quen nhịn tiểu mà không ngờ đang tự làm hại chính mình.
Việc giữ nước tiểu lâu khiến vi khuẩn có cơ hội sinh sôi trong bàng quang và ngược dòng lên thận, gây viêm đường tiết niệu, viêm bể thận. Ngoài ra, áp lực kéo dài trong bàng quang có thể ảnh hưởng đến chức năng thận, dẫn đến tiểu rắt, tiểu buốt hoặc tiểu đêm nhiều lần. Cảm giác “mắc tiểu” là tín hiệu tự nhiên cần được đáp ứng kịp thời.
Hãy học cách lắng nghe cơ thể và dành thời gian cho những nhu cầu cơ bản để thận được bảo vệ đúng cách.
5. Lạm dụng thuốc
Nhiều người có thói quen dùng thuốc giảm đau, kháng viêm, kháng sinh,… một cách tùy tiện mà không biết rằng đa số thuốc đều được đào thải qua thận. Việc lạm dụng hoặc sử dụng thuốc không theo chỉ định có thể gây viêm thận kẽ, tổn thương tế bào thận hoặc thậm chí dẫn đến suy thận cấp. Điều nguy hiểm là tổn thương thận thường không có biểu hiện rõ rệt ban đầu, chỉ phát hiện khi đã muộn. Vì vậy, chỉ nên dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, đồng thời kiểm tra chức năng thận định kỳ nếu phải điều trị dài ngày.
Lạm dụng các loại thuốc có thể trở thành gánh nặng cho thận. (Ảnh minh họa).
6. Không giữ ấm vùng eo
Vùng eo – thắt lưng không chỉ là nơi dễ bị lạnh mà còn liên quan trực tiếp đến thận theo quan điểm Đông y. Việc để cơ thể nhiễm lạnh, nhất là vùng eo, có thể gây co mạch máu thận, làm giảm lưu lượng tuần hoàn và khiến chức năng lọc máu suy yếu. Nhiệt độ thấp còn dễ dẫn đến viêm nhiễm đường tiết niệu, đau lưng mạn tính – những biểu hiện thường bị bỏ qua.
Đặc biệt vào ban đêm hoặc thời tiết lạnh, nhiều người không có thói quen mặc đủ ấm hoặc nằm điều hòa lạnh sâu, khiến thận bị “lạnh lẽo” kéo dài. Hãy chú ý giữ ấm vùng eo, đặc biệt là người lớn tuổi, người có bệnh thận hoặc huyết áp thấp. Một chiếc áo đủ dài hoặc miếng dán giữ nhiệt đôi khi chính là “áo giáp” thầm lặng cho sức khỏe thận.
7. Không quan tâm đến thắt lưng
Thắt lưng – nơi giao thoa giữa cột sống và vùng thận thường bị bỏ qua trong chăm sóc sức khỏe. Thực tế, đây lại là vị trí quan trọng liên kết thần kinh và huyết quản đến hai quả thận. Việc ngồi sai tư thế, mang vác nặng, hoặc để thắt lưng chịu áp lực liên tục sẽ ảnh hưởng gián tiếp đến tuần hoàn máu vùng thận.
Thắt lưng chịu áp lực liên tục sẽ ảnh hưởng đến tuần hoàn máu vùng thận. (Ảnh minh họa).
Một số người trẻ làm việc văn phòng nhiều giờ/ngày hoặc phụ nữ mang đai nịt bụng chặt cũng khiến vùng thắt lưng bị “bóp nghẹt”, ảnh hưởng lâu dài đến thận. Chăm sóc thắt lưng không chỉ là giữ ấm mà còn là duy trì tư thế ngồi đúng, tránh gập người quá mức, vận động nhẹ nhàng để duy trì lưu thông máu. Đừng coi thường vùng thắt lưng – nơi “giao điểm sinh tồn” của hai cơ quan thầm lặng mà quan trọng bậc nhất.