Thông tin cơ quan chức năng phát hiện và thu giữ dầu ăn dùng cho chăn nuôi, nhưng lại được “hô biến” để chế biến thực phẩm cho người sử dụng đang khiến nhiều người hoang mang, lo lắng. Thế nhưng, có một thực tế phải thừa nhận rằng, việc nhận biết là không hề dễ dàng với các loại dầu ăn này.
Dầu ăn dành cho người buộc phải qua tinh chế
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia về Công nghệ sinh học và Thực phẩm cho biết, với dầu thực vật dành cho chăn nuôi, các nhà sản xuất hoàn toàn có thể thực hiện sản xuất thô, dây chuyền sản xuất cũng không thể hiện đại như sản phẩm dùng để chế biến thực phẩm cho người. Do vậy, dù các loại thực vật vẫn ép được ra dầu, nhưng không thể sử dụng cho người sử dụng vì không đảm bảo cả về quy trình sản xuất và chất lượng theo quy định.
Ông Thịnh lấy dẫn chứng cụ thể với lúa gạo, nếu dùng làm thức ăn chăn nuôi cho gà, lợn, cá thì chỉ cần nghiền nát cả vỏ hay còn gọi là cám để chăn nuôi. Nhưng khi dùng cho người ăn thì phải qua xay xát, bỏ phần vỏ thô giáp hay còn gọi là vỏ thóc ở phía ngoài vì khi ăn vào sẽ không thể tiêu hóa được.
Những quán ăn hè phố nguy cơ dùng dầu ăn không đảm bảo là rất lớn vì ham rẻ. Ảnh minh họa.
Tương tự với dầu ăn, khi dùng để chăn nuôi chủ yếu để bổ sung chất béo và chứa nhiều tạp chất, nhưng tạp chất này nếu dùng cho con người thì sẽ không thể tiêu hóa được, thậm chí là gây hại cho sức khỏe.
“Quy trình sản xuất dầu ăn cho người khá nghiêm ngặt, nhất là tính an toàn trong chế biến, phải đảm bảo độ tinh khiết, hàm lượng để phù hợp với sức khỏe. Vì thế, chúng được kiểm nghiệm nghiêm ngặt trước khi đưa ra thị trường. Việc sử dụng dầu dành cho chăn nuôi để chế biến cho người là vi phạm pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe”, ông Thịnh cho hay.
Không dễ để phân biệt
Dù dầu dành cho chăn nuôi có thể vượt ngưỡng các loại chất, hoặc lẫn tạp chất nào đó, nhưng qua xử lý rất khó để phát hiện bằng mắt thường và mùi vị. Bởi bản chất chúng vẫn là dầu, khi chế biến có thể nhanh bị biến chất hơn, nhanh bị cháy hơn vì có lẫn tạp chất, nhưng thường người tiêu dùng không để ý, nghĩ đó là do thực phẩm thôi ra trong quá trình nấu.
“Khác với thực phẩm nấm mốc, ôi thiu có thể nhìn thấy hoặc ngửi được. Với dầu ăn rởm, nếu nhìn bằng mắt thường, ngửi qua mùi vị thì không khác so với dầu đảm bảo chất lượng dành chế biến thực phẩm dành cho người”, ông Thịnh cho hay. Đồng thời, ông Thịnh cũng khuyên người dân, khi mua dầu ăn nếu thấy bán giá rẻ, đừng hám lợi vì có thể đó là đồ giả, kém chất lượng.
Ngoài ra, dầu ăn đảm bảo dành chế biến cho người thường có màu sắc trong, sáng vàng nhạt, đồng nhất, không có cặn hay vẩn đục; dầu ăn giả, không đảm bảo có màu sắc thường đậm hơn bất thường, có thể hơi đục, lắng cặn hoặc có lớp màng bất thường khi để lâu.
Khi mua mọi người nên chú ý đến bao bì, hàng giả thường nhạt màu, thiếu sắc nét, chữ in có thể bị lem, mờ hoặc sai lỗi chính tả nhỏ. Để tránh hàng giả, nên mua ở nơi tin cậy, thương hiệu lớn, không mua các nhãn hàng lạ, cần chú ý đến xuất xứ, mã vạch của sản phẩm. Sản phẩm giả có thể ghi thiếu, sai quy chuẩn, mã vạch không quét được hoặc dẫn đến trang web không chính thức.
Ông Thịnh cho rằng, rất khó để phân biệt dầu ăn dành cho chăn nuôi và dầu ăn đảm bảo chất lượng bằng mắt thường. Ảnh minh họa.
Cũng liên quan đến vấn đề này, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho rằng, việc sử dụng dầu ăn chăn nuôi chế thành thực phẩm cho người vi phạm nghiêm trọng quy định về an toàn thực phẩm, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Do vậy, Cục An toàn Thực phẩm khuyến cáo các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, đặc biệt là bếp ăn tập thể và đơn vị cung cấp suất ăn sẵn cần yêu cầu nhà cung cấp làm rõ hồ sơ công bố, hồ sơ nguyên liệu của sản phẩm, không chỉ dựa vào bao bì, nhãn mác. Cùng với đó, không sử dụng nguyên liệu không đúng mục đích công bố trong chế biến thực phẩm, kể cả khi có đủ hóa đơn, chứng từ.
Đồng thời, Cục An toàn thực phẩm nhấn mạnh, mọi hành vi cố tình sử dụng nguyên liệu không đúng với mục đích đã đăng ký để chế biến thực phẩm, đặc biệt trong trường hợp nguyên liệu không bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng, sẽ bị cơ quan chức năng xem xét, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
