Hen suyễn ở trẻ em là một trong những bệnh hô hấp mạn tính phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, khả năng học tập và vui chơi của trẻ. Việc nhận biết sớm nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát bệnh, hạn chế biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây hen suyễn ở trẻ em

Hen suyễn hình thành do sự viêm mạn tính của đường hô hấp, khiến đường thở trở nên nhạy cảm và dễ bị co thắt khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích. Ở trẻ em, những nguyên nhân thường gặp gồm:

Yếu tố di truyền: Trẻ có cha hoặc mẹ bị hen suyễn, viêm mũi dị ứng, chàm thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Dị ứng và môi trường sống: Bụi nhà, lông động vật, phấn hoa, nấm mốc, khói thuốc lá là những tác nhân dễ gây khởi phát cơn hen.

Nhiễm trùng hô hấp: Trẻ thường xuyên mắc viêm phế quản, viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi có nguy cơ bị hen suyễn cao.

Thời tiết và khí hậu: Không khí lạnh, thay đổi thời tiết đột ngột hay môi trường ô nhiễm cũng là yếu tố nguy cơ.

Hoạt động thể chất quá mức: Một số trẻ bị hen do gắng sức, đặc biệt khi chạy nhảy hoặc chơi thể thao ngoài trời.

Triệu chứng nhận biết

Hen suyễn ở trẻ em có thể biểu hiện bằng nhiều mức độ, từ nhẹ đến nặng. Các triệu chứng thường gặp gồm:

Khò khè, khó thở, đặc biệt về đêm hoặc sáng sớm.

Ho kéo dài, nhất là sau khi vận động.

Ngực nặng, cảm giác bó chặt.

Trẻ dễ mệt, kém linh hoạt so với bạn bè.

Hướng điều trị hen suyễn ở trẻ em

Điều trị hen suyễn cần kết hợp kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa cơn tái phát. Các hướng điều trị chính gồm:

Dùng thuốc

Thuốc cắt cơn (giãn phế quản ngắn hạn): Giúp trẻ thở dễ dàng hơn trong cơn hen cấp.

Thuốc kiểm soát lâu dài (corticoid dạng hít, thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài): Giảm viêm đường thở, hạn chế tái phát.

Việc dùng thuốc phải theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa hô hấp nhi.

Kiểm soát yếu tố môi trường

Giữ nhà cửa sạch sẽ, hạn chế bụi, nấm mốc.

Tránh nuôi thú cưng nếu trẻ nhạy cảm với lông động vật.

Không để trẻ hít phải khói thuốc lá, khói bếp, khói xe.

Chăm sóc và phòng ngừa tái phát

Theo dõi triệu chứng hằng ngày, ghi lại để bác sĩ dễ điều chỉnh thuốc.

Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng chế độ dinh dưỡng đầy đủ, tiêm phòng cúm, phế cầu theo khuyến cáo.

Khuyến khích trẻ vận động nhẹ nhàng, tránh gắng sức quá mức.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?

Trẻ khó thở, thở nhanh, lồng ngực co kéo mạnh.

Cơn ho, khò khè không đáp ứng với thuốc cắt cơn.

Trẻ tím tái, mệt lả, không nói được thành câu.

Hen suyễn ở trẻ em tuy là bệnh mạn tính nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu được chẩn đoán sớm, tuân thủ phác đồ điều trị và có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, gia đình và nhà trường. Phụ huynh cần chú ý nhận diện các yếu tố nguy cơ, xây dựng môi trường sống trong lành và hỗ trợ trẻ trong quá trình điều trị để trẻ có cuộc sống khỏe mạnh, phát triển bình thường như các bạn đồng trang lứa.