Sự tiến bộ nhanh chóng của công nghệ tiếp tục đẩy lùi ranh giới của những gì từng được coi là khả thi. Trong một bước phát triển mang tính đột phá, các nhà khoa học Trung Quốc đã chế tạo một vệ tinh có khả năng nhận dạng khuôn mặt người từ khoảng cách gần 100km.

Công nghệ mới này tận dụng các hệ thống laser tiên tiến, có tiềm năng cách mạng hóa khả năng giám sát trên quy mô toàn cầu, gây ra cả sự tò mò và lo ngại.

Công nghệ vệ tinh giám sát Trung Quốc đã bước lên mức độ hoàn toàn mới. Ảnh: Gen AI

Đột phá công nghệ Lidar

Các kỹ sư Trung Quốc đã phát triển một vệ tinh được trang bị hệ thống cảm biến từ xa dựa trên laser được gọi là Synthetic Aperture Lidar (SAL). Công nghệ này cho phép vệ tinh chụp ảnh ở hai hoặc ba chiều với độ rõ nét chưa từng có.

Không giống như các hệ thống trước đây dựa vào bức xạ vi sóng bước sóng dài hơn, SAL sử dụng bước sóng quang học, tạo ra hình ảnh sắc nét và chi tiết hơn. Sự đổi mới này đánh dấu bước nhảy vọt đáng kể trong công nghệ gián điệp, nâng cao khả năng của máy ảnh gián điệp và kính thiên văn truyền thống lên hơn một trăm lần.

Cuộc thử nghiệm ban đầu của công nghệ này diễn ra trên Hồ Thanh Hải ở phía tây bắc Trung Quốc. Hệ thống đã chứng minh được sức mạnh của mình bằng cách phát hiện các chi tiết nhỏ tới 1,7mm từ khoảng cách 101,8 km.

Độ chính xác như vậy đạt được bằng cách chia chùm tia laser qua một mảng microlens 4x4, mở rộng hiệu quả khẩu độ quang học. Những tiến bộ này có thể cho phép các nhà điều hành giám sát các vệ tinh nước ngoài với mức độ chi tiết trước đây không thể tưởng tượng được, có khả năng thay đổi bối cảnh giám sát quốc tế.

Giám sát toàn cầu ở một mức độ không tưởng

Sự phát triển của công nghệ vệ tinh này có thể có những tác động sâu sắc đến các hoạt động giám sát toàn cầu. Với khả năng chụp ảnh có độ phân giải cao từ không gian, các quốc gia có thể có được những hiểu biết chưa từng có về hoạt động của các quốc gia khác.

Giám sát từ vệ tinh giờ có thể "rọi" đến từng khuôn mặt như camera giám sát - Ảnh: Dima Care

Trong khi khả năng giám sát chi tiết các vệ tinh nước ngoài có thể tăng cường an ninh quốc gia, thì nó cũng làm dấy lên những lo ngại đáng kể về quyền riêng tư. Khả năng sử dụng sai công nghệ như vậy để xâm phạm quyền riêng tư cá nhân hoặc tiến hành giám sát trái phép làm dấy lên mối lo ngại trong số những người ủng hộ quyền riêng tư.

Khi các quốc gia phát triển năng lực công nghệ của mình, việc cân bằng giữa an ninh và quyền riêng tư trở nên ngày càng quan trọng. Những cân nhắc về mặt đạo đức xung quanh việc sử dụng các công cụ giám sát mạnh mẽ như vậy có khả năng gây ra cuộc tranh luận.

Lidar khẩu độ tổng hợp - công nghệ từ phim viễn tưởng

Synthetic Aperture Lidar (SAL) là sự kết hợp tiên tiến giữa công nghệ radar laser và các kỹ thuật hình ảnh tiên tiến. Bằng cách khai thác chuyển động của vệ tinh, SAL tạo ra hình ảnh có độ phân giải cao vượt trội hơn khả năng của các hệ thống radar quét truyền thống.

Việc sử dụng bước sóng quang học, ngắn hơn so với các bước sóng được sử dụng bởi các hệ thống dựa trên vi sóng, giúp tăng cường độ sắc nét và chi tiết của hình ảnh được tạo ra.

Trong quá trình thử nghiệm, các nhà nghiên cứu đã đạt được độ chính xác đáng kể bằng cách sử dụng chùm tia laser được chia qua một mảng microlens, mở rộng khẩu độ quang học của hệ thống. Sự đổi mới này cho phép họ vượt qua những hạn chế trước đây liên quan đến sự đánh đổi giữa trường nhìn và kích thước khẩu độ.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là các thử nghiệm này được tiến hành trong điều kiện thời tiết lý tưởng. Thời tiết xấu hoặc các vấn đề về tầm nhìn có thể ảnh hưởng đáng kể đến độ chính xác và độ tin cậy của hệ thống. Tính mạnh mẽ của công nghệ này trong nhiều điều kiện khác nhau vẫn là một lĩnh vực quan trọng để nghiên cứu và phát triển thêm.

Triển vọng tương lai và cân nhắc về mặt đạo đức

Khi công nghệ này tiếp tục phát triển, các ứng dụng tiềm năng của nó mở rộng ra ngoài phạm vi giám sát quân sự.

Sẽ ra sao nếu các tổ chức bóng tối có thể theo dõi nhất cử nhất động của mọi cá nhân? - Ảnh: Adobe Stock

Khả năng chụp ảnh có độ phân giải cao từ không gian có thể có ý nghĩa quan trọng đối với các lĩnh vực như giám sát môi trường, quản lý thảm họa và nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, những tiến bộ này cũng đòi hỏi phải cân nhắc cẩn thận các ranh giới đạo đức.

Khả năng bị sử dụng sai mục đích, cùng với những lo ngại về quyền riêng tư và lòng tin quốc tế, nhấn mạnh nhu cầu về khuôn khổ quản lý toàn diện. Khi các quốc gia tiếp tục đẩy mạnh giới hạn của đổi mới công nghệ, cộng đồng toàn cầu phải cùng nhau giải quyết các tác động về mặt đạo đức của những tiến bộ như vậy. Làm thế nào chúng ta có thể đảm bảo rằng các công nghệ mạnh mẽ như SAL được sử dụng một cách có trách nhiệm, cân bằng giữa lợi ích của việc giám sát nâng cao với yêu cầu bắt buộc phải bảo vệ quyền riêng tư của cá nhân?

Trong một thế giới mà công nghệ tiếp tục phát triển với tốc độ chóng mặt, việc phát triển một vệ tinh có khả năng nhận dạng khuôn mặt từ không gian là hiện thân của cả lời hứa và mối nguy hiểm của sự đổi mới hiện đại.