Kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Mua xe đầu kéo năm 2024" (mã IB2500172449-00) do Công ty Cổ phần Dịch vụ Hàng hóa Nội Bài (NCTS) làm chủ đầu tư đang thu hút sự chú ý của giới chuyên môn, không chỉ vì giá trị lớn mà còn bởi cái kết đầy bất ngờ cho một nhà thầu "quen mặt".

Nhà thầu 'ruột' bất ngờ bị loại

Đơn vị "về nhì" trong gói thầu này là CÔNG TY CỔ PHẦN CUNG CẤP THIẾT BỊ VÀ DỊCH VỤ BẢO DƯỠNG HÀNG KHÔNG (AVPM).

AVPM có mã số doanh nghiệp: 0104068570; Tầng 1, Sảnh B, Tòa Nhà NTS, Sân Bay Quốc Tế Nội Bài, TP. Hà Nội.

AVPM không phải là một nhà thầu yếu thế. Ngược lại, đây là một doanh nghiệp có năng lực mạnh, đã trúng 50/56 gói thầu từng tham gia với tổng giá trị hơn 539 tỷ đồng.

Đặc biệt, AVPM có mối quan hệ hợp tác vô cùng thân thiết với chính NCTS. Dữ liệu cho thấy, trong 9 gói thầu do NCTS mời thầu mà AVPM tham gia trước đó, công ty này đã trúng tới 7 gói. Việc một đối tác quen thuộc, am hiểu yêu cầu của chủ đầu tư lại thất bại đang là một dấu hỏi lớn.

Tiêu chí kỹ thuật có phải là 'rào cản'?

Theo Báo cáo đánh giá E-HSĐXTC, lý do AVPM bị xếp thứ hai nằm ở phần đánh giá kỹ thuật. Cụ thể:

● AIRIMEX (trúng thầu): Chào xe TOYOTA (Nhật Bản), được chấm điểm cho cả tiêu chí "nhãn hiệu" và "hệ số đồng bộ". Thời gian bảo hành chào thầu là 12 tháng.

● AVPM (trượt thầu): Chào xe TLD (Pháp), không được chấm điểm ở hai tiêu chí trên. Đáng chú ý, AVPM chào thời gian bảo hành lên tới 24 tháng, dài gấp đôi so với đối thủ.

Điều này cho thấy, trong phương pháp đánh giá của bên mời thầu, yếu tố về nhãn hiệu và khả năng đồng bộ với thiết bị hiện có được đặt trọng số cao hơn hẳn so với các ưu đãi về thời gian bảo hành.

Chia sẻ về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Văn Lập, Đoàn Luật sư TP HCM cho biết: "Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn đã quy định rất chặt chẽ về việc xây dựng hồ sơ mời thầu nhằm đảm bảo tính cạnh tranh và minh bạch. Việc đưa ra các yêu cầu kỹ thuật mang tính định hướng, chỉ một vài sản phẩm hoặc công nghệ cụ thể có thể đáp ứng, là một trong những hành vi cần xem xét cẩn trọng."

Luật sư Lập phân tích thêm: "Mặc dù chủ đầu tư có quyền yêu cầu về chất lượng, công nghệ để đảm bảo hiệu quả, nhưng các yêu cầu này không được trở thành 'rào cản' vô hiệu hóa sự cạnh tranh, làm mất đi cơ hội của các nhà thầu khác có sản phẩm tương đương về chức năng và chất lượng. Đây là điểm mấu chốt để phân định giữa một yêu cầu kỹ thuật hợp lý và một hành vi hạn chế cạnh tranh không lành mạnh."

Sự việc này một lần nữa cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng hồ sơ mời thầu. Theo quy định tại điểm k, khoản 6, Điều 16 của Luật Đấu thầu 2023, một trong các hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu là "Nêu yêu cầu về nhãn hiệu, xuất xứ cụ thể của hàng hóa hoặc các yêu cầu khác làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng".

Cuộc "so găng" giữa Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Hàng không và Công ty Cổ phần Cung cấp thiết bị và Dịch vụ bảo dưỡng Hàng không tại gói thầu của Công ty Cổ phần Dịch vụ Hàng hóa Nội Bài sẽ còn là một tình huống điển hình để các bên tham gia hoạt động đấu thầu cùng phân tích, rút kinh nghiệm.