Theo các doanh nghiệp và chuyên gia, quy định này là hợp lý để loại bỏ các thiết bị được sản xuất theo công nghệ cũ, tốn nhiều điện.

Hạng mục cấm sản xuất, kinh doanh

Cụ thể, danh mục thiết bị sử dụng năng lượng có hiệu suất thấp phải loại bỏ, bị cấm kinh doanh từ ngày 15/7 trong quyết định của Thủ tướng Chính phủ bao gồm: Nhóm thiết bị gia dụng gồm một số loại bóng đèn huỳnh quang compact TCVN 7896:2015, balát điện tử dùng cho bóng đèn huỳnh quang TCVN 8248:2013, balát điện từ dùng cho bóng đèn huỳnh quang TCVN 8248:2013, bóng đèn huỳnh quang ống thẳng TCVN 8249:2013, quạt điện TCVN 7826:2015, nồi cơm điện TCVN 8252:2015.

Cùng đó, một số thiết bị đèn LED TCVN 11844:2017, bếp hồng ngoại TCVN 13373:2021, bếp từ TCVN 13372:2021, tủ mát TCVN 7828:2013, bị loại bỏ từ ngày 1/4/2025.

Một số loại tủ lạnh và tủ đông TCVN 7828:2013, bình đun nước nóng có dự trữ TCVN 7898:2009, máy điều hòa không khí không ống gió TCVN 7830:2015, máy thu hình TCVN 9536:2012 sẽ bị loại bỏ từ ngày 15/7 đến hết ngày 31/3/2025.

Với nhóm thiết bị văn phòng và thương mại: Màn hình máy tính TCVN 9508:2012; máy photocopy TCVN 9510:2012; máy in TCVN 9509:2012; tủ giữ lạnh thương mại TCVN 10289:2014 sẽ loại bỏ từ ngày 15/7. Riêng máy tính xách tay TCVN 11848:2021; máy tính để bàn TCVN 13371:2021 bị loại bỏ, cấm kinh doanh từ 1/4/2025.

Nhóm thiết bị công nghiệp gồm: Động cơ điện không đồng bộ ba pha roto lồng sóc TCVN 7540-1:2013, máy biến áp phân phối TCVN 8525:2015 bị loại bỏ từ 15/7; đèn điện LED chiếu sáng đường và phố TCVN 12666:2019 loại bỏ từ ngày 1/4/2025; nồi hơi trong các xí nghiệp công nghiệp TCVN 8630:2010 loại bỏ từ 15/7 đến hết ngày 31/3/2025; nồi hơi trong các xí nghiệp công nghiệp TCVN 8630:2019 loại bỏ từ ngày 1/4/2025.

Đặc biệt, cũng theo quyết định trên, Chính phủ sẽ không phê duyệt chủ trương đầu tư các nhà máy nhiệt điện phát điện bằng than, khí có hiệu suất năng lượng thấp hơn hiệu suất quy định tương ứng với dải công suất của tổ máy phát điện; không cho phép vận hành tổ máy phát điện bằng than, khí có hiệu suất tại thời điểm bắt đầu đưa vào vận hành thương mại thấp hơn hiệu suất quy định tương ứng với từng dải công suất của tổ máy.

Thông tin trên báo chí, đại diện lãnh đạo Công ty CP Tập đoàn Điện Quang cho biết, từ năm 2013, doanh nghiệp này đã sản xuất các loại bóng đèn đáp ứng các tiêu chuẩn về hiệu suất cao và đã dán nhãn năng lượng nên không bị ảnh hưởng với quyết định mới này. Cũng theo lãnh đạo doanh nghiêp này, các thiết bị điện như bóng đèn, bếp điện, bếp từ, bình đun, máy lạnh… trước đây sử dụng công nghệ cũ, hiệu suất thấp, tiêu tốn năng lượng cao nên Chính phủ ra quy định phải đạt các tiêu chí, tiêu chuẩn về mặt hiệu suất. Còn với những sản phẩm đạt những tiêu chuẩn về hiệu suất cao thì sẽ được dán nhãn năng lượng, được lưu thông trên thị trường, ngược lại các thiết bị không được dán nhãn sẽ không được kinh doanh do tiêu tốn điện năng cao.

Loại bỏ để tiết kiệm năng lượng

Ông Nguyễn Thắng Lợi, chủ cửa hàng thiết bị điện 367 Cầu Giấy (Hà Nội) cho biết, với xu thế cạnh tranh rất quyết liệt hiện nay, cộng với thị hiếu của người tiêu dùng, các thiết bị điện gia dụng hiện nay đều là hàng công nghệ mới, đáp ứng các tiêu chuẩn xanh, thân thiện môi trường, dán nhãn tiết kiệm điện, độ an toàn cao, hiệu suất tiêu thụ năng lượng không trong danh mục bị cấm. Do vậy, những sản phẩm thuộc dạng phải loại bỏ theo quy định chỉ có thể tìm thấy ở các cửa hàng đồ cũ hoặc tại các tỉnh lẻ, khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa. Quy định này áp dụng với doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh nên người tiêu dùng không phải lo lắng nếu mua tại các cửa hàng bán lẻ chính hãng, có tem nhãn rõ ràng.

Theo kỹ sư Nguyễn Đức Trung, Trung tâm Điện lạnh Bách Khoa, Hà Nội, quy định trên của Chính phủ là hợp lý để loại bỏ các thiết bị được sản xuất theo công nghệ cũ, tốn nhiều điện. Tuy nhiên, không phải toàn bộ các thiết bị điện gia dụng có trong danh mục nêu trên đều sẽ bị loại bỏ và cấm kinh doanh, mà chỉ cấm các sản phẩm có hiệu suất thấp, được sản xuất theo công nghệ cũ và tiêu tốn nhiều điện khi sử dụng.

Trên thị trường hiện nay, hầu hết các thiết bị gia dụng đều được dán nhãn năng lượng do Bộ Công Thương quy định và chứng nhận. Nhãn năng lượng giúp người mua biết được các thông tin, chỉ số và khả năng tiết kiệm điện của các thiết bị từ đó có thể lựa chọn được sản phẩm chất lượng, hiệu suất năng lượng cao, tốn ít điện năng. Do đó, các sản phẩm như bếp điện từ, hồng ngoại, tủ lạnh, điều hòa… được dán tem tiết kiệm điện, và đáp ứng được mức hiệu suất năng lượng tối thiểu quy định theo TCVN vẫn được phép sản xuất, nhập khẩu và kinh doanh bình thường. Đây là các sản phẩm thiết yếu trong gia đình, miễn nhà sản xuất, nhập khẩu đảm bảo được yêu cầu của cơ quan chức năng là được.

Như vậy, quy định trên của Chính phủ sẽ không ảnh hưởng nhiều đến người dùng phổ thông, mà chủ yếu ảnh hưởng đến các cơ sở sản xuất, kinh doanh. Các cơ sở kinh doanh nếu vẫn còn các thiết bị điện tử không đáp ứng các tiêu chuẩn về mức tiêu thụ năng lượng sẽ phải chấp nhận ngừng kinh doanh các mặt hàng này từ ngày 15/7.

Cũng theo kỹ sư Nguyễn Đức Trung, các thiết bị điện gia dụng có hiệu suất thấp sẽ tiêu tốn nhiều điện năng hơn, vì thế các gia đình nên thay thế bằng các thiết bị mới, dù lúc đầu phải đầu tư tiền tương đối lớn nhưng sẽ nhận được hiệu quả về lâu dài.

Theo các nghiên cứu khoa học, thay các thiết bị công nghệ cũ bằng công nghệ mới, tùy từng loại có thể tiết kiệm từ 20 - 60% điện năng. Bởi trong khi công nghệ cũ đòi hỏi động cơ luôn phải đạt công suất cực đại thì công nghệ mới cho phép động cơ dừng, giảm công suất khi không dùng hoặc nhu cầu dùng thấp hơn.

Mặt khác, các ứng dụng về vật liệu mới cho phép giảm tổn thất điện năng, bảo vệ sức khoẻ, đơn cử như tủ lạnh, công nghệ mới với công suất máy nén cao và bảo ôn tốt thông qua vật liệu xốp, đệm cửa cách nhiệt và cấu trúc kín toàn toàn nên tiết kiệm điện hơn 30%. Cùng đó, các công nghệ bảo quản khác có khả năng làm thức ăn tươi lâu hơn.