SSI Research vừa công bố báo cáo cập nhật ngành xi măng với nhận định triển vọng lợi nhuận tích cực.
Trong cả năm 2022, xuất khẩu xi măng và clinker giảm 29% so với cùng kỳ, với sản lượng xuất khẩu đạt 31,7 triệu tấn. Sản lượng xuất khẩu giảm đến từ thị trường Trung Quốc do thị trường bất động sản trì trệ và chính sách Zero-Covid.
Lợi nhuận của các công ty sản xuất xi măng tiếp tục giảm do chi phí sản xuất tăng. Khi chi phí sản xuất tiếp tục tăng, lợi nhuận của công ty đều giảm. Giá than tăng mạnh trong năm 2022 (chiếm 30-40% chi phí sản xuất), nhưng giá xi măng chỉ nhích nhẹ do cạnh tranh gay gắt và tiêu thụ yếu. Trong quý 3/2022, lợi nhuận ròng của HT1 đạt 36 tỷ đồng nhưng BCC lỗ 36 tỷ đồng.
Về năm 2023, SSI Research kỳ vọng giá than sẽ có sự điều chỉnh hợp lý trong năm 2023 do: (1) tác động của cuộc chiến Nga – Ukraine lắng xuống; (2) giá năng lượng khác (như dầu mỏ, LNG) ổn định hơn; và (3) Trung Quốc tăng kế hoạch sản xuất than.
Trong năm 2023, SSI Research dự báo mức tiêu thụ xi măng trong nước sẽ đi ngang so với năm 2022 do thị trường bất động sản vẫn yếu. Một điểm tích cực là kế hoạch đầu tư công năm 2023 ước tính sẽ tăng 25% so với cùng kỳ về giá trị, đóng vai trò là động lực hỗ trợ tiêu thụ xi măng trong nước. Trong năm 2012, một năm mà cả thị trường bất động sản và đầu tư công đều suy giảm, tiêu thụ xi măng trong nước chỉ giảm 8% so với cùng kỳ.
Thị trường xuất khẩu có thể phục hồi trong nửa cuối năm 2023 do Trung Quốc mở cửa trở lại. Điều này có thể giúp giảm áp lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp ở miền Bắc và miền Trung của Việt Nam. Trong Q4.2022, SSI Research nhận thấy dấu hiệu phục hồi của xuất khẩu xi măng khi xuất khẩu xi măng tăng 32% so với quý trước. Tuy nhiên, kênh này có thể bị ảnh hưởng do việc tăng thuế xuất khẩu clinker từ 5% lên 10% từ ngày 1/1/2023 nhằm hạn chế xuất khẩu khoáng sản, theo Nghị định số 101/2021/NĐ-CP mới đây.
Áp lực cạnh tranh trong nước có thể gia tăng khi công suất tăng: Công suất trong nước tăng từ 3%-10% trong giai đoạn 2022-2023. SSI Research ước tính rằng hiệu suất sử dụng của ngành xi măng giảm từ 95% trong năm 2021 xuống còn 89% trong năm 2022. Khi kết hợp với mức tiêu thụ yếu và thị trường xuất khẩu giảm mạnh, điều này dẫn đến sự gia tăng cạnh tranh ở miền Bắc và miền Trung tại Việt Nam, tập trung hầu hết các dự án sản xuất xi măng mới và có tỷ lệ xuất khẩu cao hơn. Do đó, SSI Research kỳ vọng giá xi măng trong năm 2023 sẽ đi ngang hoặc giảm nhẹ 1-3% so với năm 2022.
Kỳ vọng tỷ suất lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp xi măng cải thiện trong năm 2023: SSI Research cho rằng tỷ suất lợi nhuận gộp của các công ty xi măng sẽ cải thiện trong khoảng 2%-3% so với cùng kỳ do giá than điều chỉnh giảm. SSI Research cho rằng giá than nhập khẩu tại Việt Nam có thể sẽ thấp hơn vào năm 2023; tuy nhiên, thời gian biến động giữa giá than thế giới và giá than Việt Nam thường có độ trễ.
Đồng thời, tại Q3.2022, các công ty xi măng niêm yết như HT1 và BCC có tỷ lệ vay nợ trên vốn chủ sở hữu thấp lần lượt là 0,34/0,31. Do đó, SSI Research kỳ vọng lợi nhuận năm 2023 của các công ty xi măng sẽ phục hồi từ 50%-90%, với phần lớn mức tăng trưởng chủ yếu trong nửa cuối năm 2023.
Về cổ phiếu, định giá có thể đã phản ánh dấu hiệu phục hồi lợi nhuận: P/E của các mã trong ngành xi măng đã giảm mạnh từ 22-24 lần trong năm 2021 xuống 11-15 lần năm 2022, nhưng vẫn cao hơn mức trung bình 10 năm là khoảng 7-10 lần. Điều này đã phản ánh sự sụt giảm trong lợi nhuận của các công ty xi măng trong năm 2022. Nếu lợi nhuận tăng trưởng mạnh trong năm 2023 nhờ việc giá than điều chỉnh giảm, thì hệ số P/E của ngành dự kiến sẽ nằm tại mức cao trong phạm vi lịch sử là khoảng 10 lần.
Do đó, SSI Research cho rằng việc kỳ vọng lợi nhuận phục hồi đã được phản ánh một phần vào định giá hiện tại. Vậy nên, SSI Research khuyến nghị các nhà đầu tư nên chờ đợi dấu hiệu giá than điều chỉnh thấp hơn và giá cổ phiếu được điều chỉnh sâu hơn.