Huyện Cheongsong, nằm ở phía đông nam Hàn Quốc, nổi tiếng với những trái táo ngọt, giòn và được bày biện trang trọng trong các hộp quà mỗi dịp lễ tết. Thế nhưng, cuộc sống yên bình nơi đây đang bị xáo trộn bởi một nguy cơ mang tên “nhập khẩu táo Mỹ”.
Khoảng một phần ba trong số 14.000 hộ dân nơi đây sống bằng nghề trồng táo. Với họ, tin tức rằng chính phủ Hàn Quốc có thể nhượng bộ Mỹ bằng cách cho phép nhập khẩu nông sản – trong đó có táo – là một cú sốc lớn. Ông Shim Chun-taek, nông dân đời thứ ba, nói: “Táo Mỹ rất rẻ. Chúng tôi không thể cạnh tranh nổi.”
Một tác phẩm điêu khắc hình quả táo ở Cheongsong, Hàn Quốc.
Tại sao Mỹ gây sức ép trong lĩnh vực nông nghiệp?
Mỹ từ lâu đã gây áp lực để các nước châu Á mở cửa thị trường nông sản. Họ muốn giảm rào cản nhập khẩu đối với các mặt hàng như thịt bò, khoai tây và táo. Hàn Quốc hiện là nước mua nhiều thịt bò Mỹ nhất và đứng thứ sáu về tổng lượng nhập nông sản Mỹ.
Dù vậy, Washington vẫn phàn nàn về các rào cản phi thuế quan. Ví dụ, Hàn Quốc đã mất hơn 30 năm để xử lý hồ sơ xin phép nhập táo Mỹ – điều mà Mỹ coi là thiếu minh bạch và cản trở thương mại tự do. Trong khi các nước như Anh hay Indonesia đã ký thỏa thuận cho phép thêm nông sản Mỹ, Hàn Quốc vẫn chậm trễ.
Giá táo Hàn Quốc đang cao gần gấp ba lần mức trung bình của các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Nguyên nhân bao gồm: khí hậu biến đổi khiến mùa màng thất thường, dân số nông thôn già đi, cháy rừng liên miên và chi phí sản xuất tăng.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc từng chỉ ra rằng giá nông sản leo thang là một trong những nguyên nhân khiến lạm phát gia tăng. Theo ông, Hàn Quốc cần xem xét thêm các kênh nhập khẩu để bình ổn giá thực phẩm, trong đó có táo.
Chính phủ Hàn Quốc đứng giữa hai áp lực nào?
Một mặt, Hàn Quốc muốn được Mỹ gỡ bỏ thuế quan với các mặt hàng xuất khẩu quan trọng như ô tô và thép. Đổi lại, Mỹ yêu cầu nhượng bộ trong lĩnh vực nông nghiệp. Đây là điều khiến chính phủ Hàn phải đứng giữa hai làn đạn: sức ép từ Mỹ và sự phản đối mạnh mẽ từ nông dân trong nước.
Cựu trưởng đoàn đàm phán thương mại Hàn Quốc Choi Seok-young thừa nhận: “Thật khó để biện minh cho việc bảo hộ tuyệt đối một số ngành nông nghiệp, chỉ vì tính nhạy cảm.” Ông cho rằng việc trì hoãn thủ tục kiểm dịch táo Mỹ không hợp lý về mặt khoa học hay quốc tế.
Nhiều nông dân cho biết họ không có phương án thay thế. Địa hình núi non khiến việc trồng cây khác ngoài táo gần như bất khả thi. Ông Shim nói: “Chúng tôi dậy từ 3 giờ sáng để làm vườn. Không thể đổi sang loại cây nào khác cả.”
Thị trưởng huyện Cheongsong – bà Youn Kyung-hee – khẳng định người dân địa phương sẽ không “ngồi yên” nếu chính phủ mở cửa cho táo Mỹ. Các cuộc biểu tình của nông dân có thể nổ ra, như từng xảy ra năm 2008 khi Hàn Quốc nới lỏng nhập khẩu thịt bò Mỹ.
