Những cột mốc đáng nhớ tại thị trường ôtô Việt 2017

Thị trường ôtô Việt 2017 đánh dấu nhiều sự kiện. Đáng chú ý nhất là việc Euro Auto bị điều tra vụ án buôn lậu dẫn tới BMW về tay Thaco. Cũng trong năm 2017, nhiều nghị định, thông tư mới tạo thêm rào cản với các showroom nhập xe hơi nhỏ lẻ. Cũng không thể không nhắc tới bê bối lỗi túi khí khiến Toyota Việt Nam phải triệu hồi hơn 30.000 chiếc xe.

Cuối năm 2016, Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng Cục Hải quan đã ban hành Quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội buôn lậu đối với Công ty Cổ phần ôtô Âu Châu (Euro Auto). Đến tháng 4/2017, ông Nguyễn Đăng Thảo, Tổng giám đốc Euro Auto bị bắt tạm giam do có hành vi giả mạo giấy tờ trong nhập khẩu, kinh doanh ôtô.

Sau vụ việc này, hơn 600 chiếc xe sang BMW và MINI nhập khẩu đã bị lưu tại cảng không được thông quan dẫn tới những thiệt hại nặng nề về kinh tế. Nhiều khách hàng không thể nhận xe. Những chiếc xe đã nhập về này chắc chắn sẽ được bán thấp hơn giá đề xuất để xả hàng.

Tháng 9/2017 vừa qua, Thaco chính thức thâu tóm BMW, thay thế Euro Auto làm nhà nhập khẩu chính thức thương hiệu này từ ngày 1/1/2018. Để chuẩn bị cho sự kiện này, Thaco nhập khẩu 300 chiếc BMW và MINI về để chuẩn bị đợt giao hàng đầu tiên.

Dự kiến, trong tương lai không xa, nhà phân phối và lắp ráp ôtô Thaco có thể sẽ tiến hành lắp ráp xe sang BMW tại Việt Nam phục vụ nhu cầu trong nước lẫn xuất khẩu, trở thành đối trọng với Mercedes-Benz Việt Nam.

Trong năm 2017, Toyota Việt Nam nhiều lần thông báo triệu hồi các dòng xe bị lỗi dưới áp lực của dư luận và Cục đăng kiểm. Cụ thể, vào ngày 20/6 và 26/7, hãng triệu hồi các dòng Corolla, Yaris nhập khẩu chính hãng và Vios lắp ráp tại Việt Nam, với tổng số 21.948 chiếc Vios, 1.877 chiếc Yaris nhập khẩu từ tháng 9/2009 đến 8/2012, 148 chiếc Corolla nhập khẩu.

Ngày 27/12/2017, Toyota buộc phải triệu hồi 8.036 xe Corolla sản xuất tại Việt Nam trong khoảng thời gian từ ngày 24/7/2008 đến 31/12/2009 do lỗi cụm bơm túi khí phía trước. Theo Toyota, những mẫu xe sử dụng túi khí do Takata cung cấp bị lỗi nên hơi ẩm xâm nhập.

Nghị định 116 ra đời nhằm thay thế Thông tư 20 đã hết hiệu lực từ tháng 7/2016. Theo Nghị định này, doanh nghiệp nhập khẩu xe hơi phải đủ hai điều kiện gồm có cơ sở bảo dưỡng, bảo hành ôtô và có quyền thay mặt hãng để triệu hồi xe khi xảy ra lỗi. Ngoài ra đơn vị nhập khẩu cũng phải cung cấp giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ôtô nhập khẩu.

Với nghị định này, các doanh nghiệp nhập khẩu nhỏ lẻ gần như hết đường hoạt động. Một số chủ dỡ showroom để chuyển đổi ngành nghề. Có doanh nghiệp khác lại chuyển hẳn sang dịch vụ sửa chữa xe hơi. Ngoài ra, cũng không ít doanh nghiệp nhân cơ hội này nhập khẩu số lượng lớn xe về Việt Nam, trước khi nghị định có hiệu lực.

Bên cạnh đó, những đơn vị nhập khẩu xe hơi chính hãng cũng đau đầu vì không tìm được loại giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại do nước ngoài cấp bởi loại giấy này không được cấp cho xe xuất khẩu. Hướng đi duy nhất để "lách luật" là nhập khẩu xe hơi nội địa của từng quốc gia. Tuy nhiên nếu nhập khẩu loại xe này sẽ không phù hợp với khí hậu Việt Nam và giá thành quá cao, có thể khiến xe hơi nhập khẩu bị tăng giá mạnh.

Nếu nghị định 116 gây khó cho các doanh nghiệp tư nhân nhập khẩu xe thì nghị định 125 được ví như hàng rào thứ hai chặn đường nhập khẩu xe cũ. Trước đây thuế suất này được tính đối với xe có dung tích dưới 1.0 lít là 5.000 USD, trên 1.0 đến dưới 1.5 lít là 10.000 USD. Với nghị định mới, mức thuế tuyệt đối chỉ áp dụng với xe dưới 1.0 lít là 10.000 USD.

Những dòng xe có dung tích lớn hơn phải chịu thuế hỗn hợp. Theo cách tính mới, xe có dung tích từ 1 đến 2.5 lít chịu thuế X+10.000 USD. Những xe cũ có dung tích trên 2.5 lít là X+15.000 USD. Trong đó X = [Giá tính thuế ôtô đã qua sử dụng] x [Mức thuế suất của dòng ôtô mới cùng loại].

Với biểu thuế mới, giá xe hơi đã qua sử dụng về Việt Nam sẽ cao hơn nhiều so với xe mới, tạo nên sự cạnh tranh mất cân xứng, và thị trường xe cũ bị diệt vong là khó tránh khỏi. Ngoài ra, nghị định 125 cũng tạo thêm ưu thế cho xe lắp ráp bằng cách miễn thuế nhập khẩu linh kiện nếu đáp ứng được các điều kiện về tỷ lệ nội địa hóa do Chính phủ đề ra.