Cơ quan quản lý ngành công nghiệp Trung Quốc phát hiện các hãng xe, bao gồm BYD và Chery, đã kê khai nhận trợ cấp xe điện mà họ không đủ điều kiện trong khoảng thời gian 5 năm, bắt đầu từ năm 2016. Tổng số tiền khai khống lên tới hơn 864 triệu Nhân dân tệ (khoảng 121 triệu USD).
Trong đó, Chery - hãng xuất khẩu ôtô lớn nhất Trung Quốc - bị phát hiện đã đăng ký 240 triệu Nhân dân tệ tiền trợ cấp cho khoảng 8.760 ôtô điện và xe hybrid không đủ điều kiện. Trong khi đó, 143 triệu Nhân dân tệ liên quan đến khoảng 4.900 xe do BYD bán ra đã bị gạch khỏi sổ sách, theo kết quả sơ bộ được Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) công bố vào cuối tháng trước.
Cuộc kiểm toán chương trình trợ cấp xe điện giai đoạn 2016-2020 được triển khai trên toàn Trung Quốc vào đầu năm nay. Ví dụ, tại tỉnh Hà Nam của Trung Quốc, một mẫu kiểm tra gồm 292 phương tiện với số tiền liên quan lên đến 475 triệu Nhân dân tệ đã được đánh giá, theo tài liệu do chính quyền địa phương công bố.
Hiện chưa rõ các hãng có phải hoàn trả khoản trợ cấp sai lệch này hay không. Cũng chưa rõ liệu cơ quan chức năng đã trừ số tiền đó khỏi các khoản thanh toán cho các nhà sản xuất ô tô hay chưa. Đại diện của BYD và Chery cũng chưa phản hồi yêu cầu bình luận về vụ việc này.
Chính quyền Bắc Kinh hiện đang siết chặt giám sát ngành công nghiệp ôtô, đặc biệt khi cuộc chiến giá cả kéo dài hơn 2 năm đã bắt đầu ảnh hưởng đến lợi nhuận của các công ty trong toàn chuỗi cung ứng và làm dấy lên lo ngại về việc chất lượng cũng như danh tiếng của xe sản xuất tại Trung Quốc có thể bị tổn hại.
Theo các tài liệu được MIIT công bố, một số lý do khiến xe bị loại khỏi danh sách đủ điều kiện nhận trợ cấp bao gồm: nhà sản xuất không cung cấp được dữ liệu vận hành cho xe, hoặc quãng đường đi không đạt yêu cầu.
Trước áp lực phải đạt chỉ tiêu bán hàng, các hãng đôi khi bán sỉ xe mới cho thương nhân hoặc đại lý, sau đó những bên này giúp đăng ký xe để hãng có thể ghi nhận doanh số. Những chiếc xe gần như mới 100% này sau đó lại xuất hiện trên thị trường xe đã qua sử dụng dưới dạng “ôtô cũ 0 km”. Bộ Thương mại Trung Quốc cũng đã tổ chức họp để xử lý hiện tượng này, đồng thời tạm thời đình chỉ trợ cấp tiêu dùng ở một số địa phương để điều tra xem liệu các đại lý có gian lận để nhận hoàn tiền không.
Trung Quốc từng triển khai một chương trình trợ cấp quốc gia kéo dài hàng thập kỷ để thúc đẩy xe điện và xe hybrid, bắt đầu từ đầu những năm 2010, với mức trợ cấp lên tới 60.000 Nhân dân tệ cho mỗi xe. Khoản trợ cấp này được trả cho hãng sản xuất theo lô, sau đó họ sẽ giảm giá bán lẻ cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, hệ thống này đã tạo ra kẽ hở cho các hành vi gian lận. Theo một báo cáo của tờ Nhân Dân Nhật Báo năm 2016, hàng chục công ty đã bị cáo buộc gian lận số tiền trợ cấp tổng cộng khoảng 9,3 tỷ Nhân dân tệ (khoảng 1,3 tỷ USD).
Trong quá khứ, chính quyền Trung Quốc cũng đã tiến hành một số cuộc kiểm toán chương trình trợ cấp xe điện nhưng quy mô nhỏ hơn nhiều. Cuộc kiểm toán năm 2022 chỉ kiểm tra vài hãng xe và vài trăm chiếc ôtô. Trong khi đó, cuộc kiểm toán năm nay đã đánh giá hàng chục hãng xe với hơn 75.000 phương tiện.
