Irena Sendler (1910 - 2008) nổi tiếng thế giới khi đóng giả làm y tá để cứu sống nhiều trẻ em Do Thái trong Thế chiến 2. Trên thực tế, bà là nhân viên của Sở Phúc lợi Warsaw, Ba Lan.
Vào năm 1939, Đức quốc xã chiếm đóng Ba Lan. Sau đó, binh sĩ phát xít Đức đã bắt giữ, đưa khoảng 450.000 người Do Thái vào các khu Ghetto tại thủ đô Warsaw. Tại đây, người Do Thái có cuộc sống khổ cực khi thiếu thốn lương thực, thuốc men, thậm chí có thể bị đánh đập, sát hại một cách tàn bạo.
Bất chấp lệnh cấm của Đức quốc xã, bà Irena tổ chức quyên góp quần áo, thuốc men để giúp đỡ người Do Thái trong các khu Ghetto.
Đến đầu năm 1943, Đức quốc xã bắt đầu đóng cửa các ghetto. Cho rằng những người Do Thái sống trong đó không cần được chăm sóc nữa. Vì vậy, phát xít Đức cấm các nhân viên xã hội vào ghetto và chỉ cho phép các nhân viên y tế vào kiểm dịch vì sợ dịch bệnh bùng phát.
Do vậy, bà Irena thông báo với những người Do Thái rằng họ sắp bị đưa đến các trại tập trung, được cho là Treblinka và thuyết phục các bậc cha mẹ tin cậy giao con cho mình để cứu sống những đứa trẻ bằng cách đưa chúng ra bên ngoài.
Được sự tin cậy của mọi người, bà Irena thành lập một nhóm bí mật gồm 20 thành viên để đưa trẻ em Do Thái ra khỏi các khu Ghetto đến nơi an toàn. Nhóm của bà Irena tìm ra các cách để đưa trẻ em ra bên ngoài các khu Ghetto an toàn mà không bị kẻ địch phát giác. Trong đó, bà cùng đồng đội làm giả giấy tờ thành nhân viên y tế để có thể ra vào các khu Ghetto.
Nhờ vậy, bà Irena và đồng đội có những ngày vào các khu Ghetto 1 - 3 lần để mang thuốc men, quần áo, thực phẩm... Quan trọng nhất là họ bí mật đưa trẻ em ra ngoài bằng đường cống, trong vali, trên xe rác, xe cứu thương...
Thỉnh thoảng, nhóm của bà Irena cho những đứa trẻ vài tháng tuổi uống một lượng nhỏ thuốc ngủ để chúng không khóc trong quá trình đưa ra ngoài. Bà còn chở trên xe một con chó để nó sủa ầm khi nhìn thấy lính Đức quốc xã. Tiếng của con chó át tiếng khóc của trẻ con.
Một số đứa trẻ lớn hơn đóng giả bị ốm nặng hoặc thực sự ốm nặng được nhóm của bà Irena đưa ra ngoài bằng xe cứu thương. Bà Irena từng không ít lần liều lĩnh chở những đứa trẻ ra bằng ô tô của mình. Những trẻ em này nấp trong các bao tải, thùng chứa khoai tây, valy, thậm chí trong những túi đựng xác.
Nhờ những cách này, nhóm của bà Irena đã cứu sống khoảng 2.500 trẻ em Do Thái ở Warsaw. Tên và số liệu về toàn bộ trẻ em được bà ghi chép cẩn thận. Sau khi Thế chiến 2 kết thúc, những tài liệu này giúp các gia đình tìm lại con cái.
