Nhắc đến Afghanistan, đó là một đất nước rất hỗn loạn. Trong lịch sử, bất kỳ lực lượng nào muốn xâm lược Afghanistan đều phải đối mặt với một trở ngại lớn: địa hình hiểm trở, tôn giáo phức tạp và chiến tranh du kích giữa các bộ lạc khác nhau.
Ngay cả Liên Xô và Mỹ hùng mạnh cũng đã phải trả giá đắt cho điều này. Bộ ảnh riêng dưới đây, chụp những người lính Liên Xô chiến đấu tại Afghanistan từ năm 1979 đến năm 1989.
Vào cuối tháng 7/1978, cuộc khủng hoảng chính trị ở Afghanistan đã khiến Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Liên Xô quyết định triển khai quân đội Liên Xô tại nước này, bất chấp sự phản đối từ phương Tây.
Đến cuối tháng 12/1979, Liên Xô chính thức tiến hành cuộc tấn công quân sự vào Afghanistan và giành quyền kiểm soát các thành phố và tuyến giao thông quan trọng trong một khoảng thời gian rất ngắn.
Tuy nhiên, cuộc chiến không dừng lại ở đó, Liên Xô phải duy trì một số lượng lớn quân ở Afghanistan trong 10 năm, do sự kháng cự của người dân địa phương. Việc này gây thiệt hại lớn về người và của cho Liên Xô.
Trên thực tế, quân đội Liên Xô đã đạt được những chiến thắng về mặt chiến thuật trong 10 năm; nhưng họ đã phải chịu một thất bại chiến lược lớn do không kiểm soát được các yếu tố gây bất ổn ở Afghanistan, tức là không giành được sự ủng hộ của người dân địa phương.
Đã có 14.453 quân nhân Liên Xô được xác nhận thiệt mạng tại Afghanistan trong cuộc chiến kéo dài từ tháng 12/1979 đến cuối năm 1989. Trong số đó, 9.500 binh sĩ đã hy sinh trực tiếp trong chiến đấu.
Trong cuộc chiến kéo dài 10 năm ở Afghanistan, quân đội Liên Xô đã đưa tổng cộng khoảng 620.000 binh sĩ, trong đó khoảng 115.000 người đã tham gia vào các hoạt động quân sự chống lại các nhóm kháng chiến ở nhiều vùng khác nhau của Afghanistan.
Khi Liên Xô đưa quân vào Afghanistan, đây cũng là đỉnh điểm của thời kỳ chiến tranh Lạnh; để kiềm chế chiến lược của Liên Xô, Mỹ và các nước khác đã cung cấp cho các tổ chức kháng chiến nhiều loại vũ khí hiện đại (súng, đạn, pháo, tên lửa Stinger, v.v.), làm tiêu hao rất nhiều sinh lực của Liên Xô.
Cuộc chiến ở Afghanistan đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của Liên Xô. Vốn đầu tư ồ ạt và thương vong, cùng với sự cô lập của Liên Xô với cộng đồng quốc tế, được coi là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự tan rã của Liên bang Sô-viết ít năm sau đó.
Hiện chưa rõ số người Afghanistan thiệt mạng trong cuộc chiến, nhưng theo nhiều nguồn tin khác nhau có thể từ 1 triệu đến 2 triệu người đã thiệt mạng và đã có từ 850.000 đến 1,5 triệu người Afghanistan xin tị nạn ở Pakistan và Iran.
Tuy nhiên sau khi Quân đội Liên Xô rút khỏi Afghanistan, phải 3 năm sau, chính quyền của Tổng thống Najibullah do Liên Xô dựng lên mới sụp đổ; khác xa chính quyền Afghanistan do Mỹ dựng nên, đã bị sụp đổ ngay cả khi quân Mỹ chưa kịp rút khỏi Afghanistan vào năm 2021.
