Từ một loại cây dại thường mọc ven bờ rào, gốc cây hay nơi đất ẩm thấp, lá lốt nay đã trở thành nguyên liệu quý trong ẩm thực và cả y học dân gian. Với mùi thơm đặc trưng và công dụng đa dạng, loại lá này được ví như “thuốc bổ” tự nhiên, có mặt trong không ít món ngon đặc sản khắp ba miền.
Lá lốt thuộc họ Hồ tiêu, có lá hình tim, mặt trên xanh đậm bóng, mặt dưới xanh nhạt và hơi nhám. Cây bò ngang mặt đất hoặc leo lên những nơi ẩm mát, thường sinh trưởng tốt vào mùa mưa. Lá có mùi thơm hăng nhẹ rất đặc trưng, khi vò ra hoặc nấu chín càng tỏa hương rõ rệt.
Trước đây, lá lốt chủ yếu mọc hoang ở những vùng quê, nhưng nhờ giá trị ngày càng được công nhận, nhiều người đã chủ động trồng để cung cấp cho thị trường. Cây dễ sống, dễ trồng, chỉ cần đất tơi xốp, ẩm, có bóng râm. Sau khoảng 2 - 3 tháng là có thể bắt đầu thu hoạch lứa lá đầu tiên, sau đó hái quanh năm. Hiện nay, nhiều hộ gia đình trồng lá lốt theo hướng hữu cơ, cung cấp cho nhà hàng, quán ăn hoặc làm dược liệu.
Hương vị của lá lốt vừa thơm dịu, vừa cay nồng nhẹ, tạo nên nét riêng biệt trong nhiều món ăn. Nổi bật nhất có thể kể đến món bò nướng lá lốt – đặc sản trứ danh của miền Nam và miền Trung, hay chả lá lốt thịt băm – món ăn dân dã nhưng đưa cơm vô cùng. Ngoài ra, lá lốt còn được dùng để nấu canh, xào với thịt, nấu lẩu, làm gỏi hoặc cuốn với cá, tôm hấp...
Ở các chợ dân sinh hay siêu thị, lá lốt được bán với giá từ 15.000 – 30.000 đồng/kg tùy thời điểm và chất lượng. Vào mùa mưa, lá xanh tốt, nguồn cung dồi dào nên giá rẻ hơn, còn vào mùa nắng hoặc khan hiếm thì giá có thể nhích lên.
Những tác dụng của lá lốt với sức khoẻ
Hỗ trợ giảm đau nhức xương khớp
Lá lốt từ lâu đã được biết đến như một “vị thuốc tự nhiên” giúp giảm đau hiệu quả, đặc biệt là trong các bệnh lý xương khớp như thấp khớp và gout. Nhờ chứa các hoạt chất như alkaloid và flavonoid có tính kháng viêm và giảm đau, lá lốt giúp làm dịu các cơn đau và sưng tấy rõ rệt. Ngoài cách sắc nước lá lốt uống hằng ngày để trị từ bên trong, người bệnh còn có thể dùng nước lá lốt để ngâm chân tay – một phương pháp dân gian đơn giản nhưng mang lại hiệu quả đáng kể.
Tốt cho hệ tiêu hóa
Sở hữu tính ấm, lá lốt giúp làm ấm bụng, hỗ trợ cải thiện chức năng tiêu hóa. Những ai hay gặp tình trạng đầy hơi, khó tiêu, chướng bụng hoặc tiêu chảy có thể dùng lá lốt để nấu canh hoặc sắc uống. Loại lá này còn giúp tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, từ đó nâng cao thể trạng và duy trì năng lượng cho cơ thể.
Chống oxy hóa, làm chậm lão hóa
Lá lốt chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa giúp trung hòa các gốc tự do – nguyên nhân chính gây lão hóa và tổn thương tế bào. Nhờ đó, nó không chỉ bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh mạn tính như tim mạch, ung thư mà còn giúp bạn duy trì vẻ ngoài trẻ trung và sức khỏe lâu dài.
Giảm triệu chứng cảm cúm, viêm xoang
Với tính ấm và khả năng kháng viêm tự nhiên, lá lốt được sử dụng trong dân gian như một bài thuốc giúp cơ thể giải cảm, tăng tiết mồ hôi và đẩy độc tố ra ngoài. Ngoài ra, hơi nước từ lá lốt còn giúp giảm nghẹt mũi, viêm xoang và làm thông thoáng đường hô hấp.
Tăng cường sức khỏe xương
Một số nghiên cứu cho thấy lá lốt có thể góp phần ngăn ngừa loãng xương – căn bệnh phổ biến ở người lớn tuổi. Nhờ khả năng chống viêm và chống oxy hóa, lá lốt giúp duy trì mật độ xương, bảo vệ xương khỏi thoái hóa và hỗ trợ hệ vận động dẻo dai hơn.
Hỗ trợ điều trị các bệnh ngoài da
Lá lốt có tính kháng khuẩn và chống viêm, rất thích hợp để hỗ trợ điều trị các bệnh về da như mụn nhọt, tổ đỉa hoặc các vết thương ngoài da. Việc giã nát lá lốt tươi để đắp hoặc dùng nước sắc để rửa vết thương có thể giúp giảm viêm, làm khô se và thúc đẩy quá trình lành da tự nhiên.
Giảm đau răng và đau đầu
Những cơn đau răng hay đau đầu nhẹ cũng có thể được làm dịu bằng lá lốt. Dân gian thường nhai lá lốt tươi hoặc sắc lấy nước uống để giảm cảm giác đau một cách an toàn, không cần dùng đến thuốc tây.
