Khi một cuộc hôn nhân đổ vỡ, điều đau lòng không chỉ dừng lại ở hai người lớn mà còn gây ra những chấn thương tâm lý sâu sắc đối với con cái. Khi cha hoặc mẹ quyết định đi bước nữa, nỗi lo lớn nhất chính là làm thế nào để con không bị tổn thương, để trẻ không cảm thấy bị bỏ rơi, phản bội hoặc đánh mất cảm giác an toàn vốn đã bị lung lay từ trước.
Thừa nhận cảm xúc của con
Trẻ em, dù ở độ tuổi nào, cũng có những cảm xúc riêng và quyền được thể hiện chúng. Khi biết cha hoặc mẹ sẽ kết hôn với một người khác, trẻ có thể cảm thấy hoang mang, giận dữ, ghen tuông, thậm chí phản đối quyết liệt. Việc đầu tiên cha mẹ cần làm là tôn trọng và lắng nghe cảm xúc đó, không phủ nhận hay xem nhẹ.
Thay vì nói: “Con phải hiểu cho ba/mẹ”, hãy thử: “Ba/mẹ biết con đang buồn, và điều này không dễ dàng chút nào. Con có muốn chia sẻ với ba/mẹ không?”. Một đứa trẻ được công nhận cảm xúc sẽ dễ dàng tiếp nhận thay đổi hơn là khi bị buộc phải chấp nhận.
Giao tiếp trung thực và phù hợp với lứa tuổi
Không nên giấu giếm con về mối quan hệ mới hay đợi đến sát ngày cưới mới công bố. Hãy nói chuyện với con một cách trung thực, nhẹ nhàng và phù hợp với độ tuổi của trẻ.
Với trẻ nhỏ, hãy dùng những từ ngữ đơn giản, tránh diễn giải quá phức tạp. Với trẻ vị thành niên, có thể đi sâu hơn vào lý do, cảm xúc và cả những dự định trong tương lai. Điều quan trọng là trẻ không bị đặt vào thế bị động, nơi mà mọi thứ đã được quyết định xong xuôi và con chỉ được thông báo.
Đảm bảo rằng tình cảm với con không thay đổi
Một trong những nỗi sợ lớn nhất của trẻ khi cha hoặc mẹ đi bước nữa là nỗi lo bị thay thế. Trẻ có thể lo lắng rằng người mới sẽ chiếm trọn tình yêu thương của cha/mẹ, hoặc rằng cha/mẹ sẽ “bắt đầu lại” và con không còn quan trọng.
Cha mẹ cần nhấn mạnh và chứng minh bằng hành động rằng: “Dù cha/mẹ có kết hôn, tình yêu dành cho con không bao giờ thay đổi”. Hãy dành thời gian riêng cho con, giữ những thói quen quen thuộc (đọc sách trước khi ngủ, đi dã ngoại vào cuối tuần…), để con cảm nhận rằng mình vẫn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của cha hoặc mẹ.
Cho con thời gian làm quen với người mới
Một sai lầm phổ biến là đưa người bạn đời mới vào cuộc sống của con quá nhanh. Trẻ cần thời gian để quan sát, thích nghi và xây dựng lòng tin. Hãy bắt đầu bằng những cuộc gặp gỡ ngắn, không áp đặt, tạo không khí thoải mái và để con tự khám phá mối quan hệ mới này theo cách riêng của mình.
Đừng mong con gọi “bố/mẹ” ngay từ đầu, cũng không nên bắt buộc con phải thân thiết với người mới như người thân ruột thịt. Hãy để tình cảm được hình thành tự nhiên qua thời gian.
Tôn trọng mối quan hệ của con với cha/mẹ ruột còn lại
Khi cha hoặc mẹ đi bước nữa, đứa trẻ thường sẽ cảm thấy như mình đang phản bội người còn lại nếu tỏ ra thân thiết với người mới. Vì vậy, cha/mẹ tái hôn cần hết sức tế nhị, tránh nói xấu người cũ, tuyệt đối không nên đặt con vào tình huống phải “chọn phe”.
Tốt nhất là khuyến khích và tạo điều kiện để con giữ mối liên hệ tốt đẹp với cha/mẹ ruột còn lại (nếu điều đó an toàn và phù hợp). Điều này giúp trẻ cảm thấy được cân bằng và yên tâm rằng mình không bị buộc phải chia rẽ tình cảm.
Xây dựng môi trường gia đình mới có quy tắc rõ ràng
Một gia đình tái hôn không thể giống hoàn toàn như gia đình đầu tiên. Vì vậy, việc thiết lập các quy tắc sống chung là rất quan trọng, để mọi thành viên – cả cũ và mới – đều hiểu vai trò, trách nhiệm và quyền lợi của mình.
Cha mẹ cần trao đổi trước với người bạn đời mới để thống nhất cách ứng xử với con cái, tránh những bất đồng có thể khiến trẻ thêm hoang mang. Hãy để người mới trong gia đình trở thành một “người bạn lớn”, một người đồng hành hơn là vai trò thay thế “bố” hoặc “mẹ”.
Tìm đến sự hỗ trợ chuyên môn nếu cần
Trong một số trường hợp, trẻ gặp khó khăn nghiêm trọng về mặt cảm xúc khi cha mẹ tái hôn như trầm lặng, thu mình, nổi loạn, học hành sa sút… Khi đó, đừng ngần ngại tìm đến sự giúp đỡ của nhà tâm lý học trẻ em, chuyên viên tham vấn gia đình hoặc các tổ chức hỗ trợ.
Điều quan trọng là đừng để con đơn độc trong quá trình chuyển biến này, dù sự tổn thương có thể là không thể tránh khỏi, nhưng sự đồng hành đúng cách có thể làm dịu nỗi đau và giúp con phục hồi nhanh hơn.
