Tọa lạc tại số 264 đường Hải Thượng Lãn Ông quận 5, TP HCM, hội quán Nhị Phủ (còn gọi là Miếu Nhị Phủ hay chùa Ông Bổn) là một hội quán nổi tiếng lâu đời và kiến trúc độc đáo của người Hoa ở Chợ Lớn.
Vào cuối thế kỷ 17, cộng đồng người Hoa gốc Phúc Kiến vì mưu sinh nên đã sang Việt Nam rồi định cư ở vùng Chợ Lớn. Để có nơi thờ cúng, giữ gìn tập tục và gặp gỡ, những người đồng hương ở hai phủ Tuyền Châu và Chương Châu (Nhị phủ), thuộc tỉnh Phúc Kiến đã chung góp công sức, tiền của lập nên hội quán vào khoảng năm 1730.
Từ khi thành lập cho đến nay, hội quán Nhị Phủ đã qua ba lần trùng tu lớn vào những năm 1875, 1901 và 1990. Dù vậy, công trình vẫn giữ được nét cổ kính qua phong cách kiến trúc và trang trí truyền thống của người Hoa Phúc Kiến.
Hội quán có kiến trúc tổng thể theo hình chữ "khẩu", gồm bốn dãy nhà dài, vuông góc nhau, khoảng trống ở giữa tạo nên sân thiên tỉnh.
Mỗi dãy nhà đều có một lớp mái, riêng tiền điện có hai tầng mái. Tất cả mái đều lợp ngói ống, diềm mái là hàng ngói men xanh.
Mái có hình thuyền, trên các đầu đao có gắn tượng cá hoá rồng, còn ở các đầu kìm là những tựợng rồng, thân dựng thẳng, đuôi xoè lên cao, chầu hai bên mặt trời. Dọc theo đường bờ nóc và tàu đao là phù điêu rồng, phượng, mai, lan, cúc, trúc... được ghép bằng mảnh gốm nhiều màu sắc.
Trong các công trình tâm linh của người Hoa ở Chợ Lớn, hội quán Nhị Phủ là nơi duy nhất thờ Bổn Đầu Công (tức Ông Bổn), vị thần bảo vệ đất đai và con người.
Khám thờ Ông Bổn chiếm vị trí trung tâm gian chính điện hội quán, có niên đại 1894, được làm bằng gỗ, sơn son thiếp vàng, chạm trổ đề tài lưỡng long tranh châu, ngô đồng, phượng, lân... xen kẽ hoa văn đồng tiền, chữ thọ, tôm, cua, cá...trông rất nguy nga, lộng lẫy.
Ngoài Ông Bổn, hội quán Nhị Phủ còn thờ Ngọc Hoàng Thượng đế, Quảng Trạch Tôn Vương, Quảng Đại Tôn Vương, Thái Tuế, Quan Công, Quan Thế Âm bồ tát, Chúa Sanh nương nương, Hoa Phấn phu nhân, cùng rất nhiều vị thần khác theo tín ngưỡng của người Hoa.
Trong hội quán hiện còn lưu giữ một số hiện vật quý, như chuông cổ được đúc vào năm 1825, chuông bằng gang làm năm 1875, tượng kỳ lân bằng đá, các bao lam, bình phong... có niên đại từ giữa đến cuối thế kỷ 19.
Hội quán có tất cả 14 câu đối và 30 hoành phi, phần lớn được làm từ năm 1864 đến năm 1901. Các hoành phi, câu đối được chạm viền xung quanh, bên trong chạm nổi các chữ Hán trên nền hoa văn rồng, mây, sóng nước... ngoài ý nghĩa ca ngợi thần thánh còn có giá trị nghệ thuật thư pháp và nghệ thuật chạm gỗ.
Tượng các vị thánh, thần trong hội quán được tạo tác tinh tế bằng gỗ hoặc thạch cao. Tất cả đều được đặt trong những khám thờ được trang trí bằng nhiều họa tiết sinh động, đẹp đẽ.
Năm 1998, hội quán Nhị Phủ đã được công nhận là một di tích Văn hóa - Lịch sử cấp quốc gia của Việt Nam.
Một số hình ảnh khác về hội quán Nhị Phủ.
