Hy hữu UAV 13 triệu đô lao xuống biển vì bỗng dưng rơi mất cánh quạt

Cánh quạt bị mất khiến máy bay không người lái MQ-9 Reaper trị giá 13 triệu đô la của quân đội Mỹ rơi xuống biển trong một tai nạn vừa được báo cáo.

Một cuộc điều tra tai nạn cho thấy một máy bay không người lái MQ-9 Reaper của Không quân Mỹ trị giá 13 triệu đô la đã lao xuống Biển Địa Trung Hải vào tháng 12 năm ngoái khi cánh quạt của máy bay bị ngắt kết nối và rơi ra giữa không trung.

Chiếc MQ-9, thuộc Phi đoàn 432 tại Căn cứ Không quân Creech ở Nevada, có khả năng đã bị hỏng một vòng đệm quan trọng giữ chặt cánh quạt giữa chuyến bay, dẫn đến mất cánh quạt trong vụ tai nạn ngày 16 tháng 12.

Một chiếc MQ-9 Reaper tại căn cứ Không quân Whiteman ở Missouri. Ảnh US D.O.D

Theo báo cáo của ủy ban điều tra vụ tai nạn công bố mới đây, chiếc Reaper, được điều khiển từ xa bởi một phi công và người vận hành cảm biến thuộc Phi đội tấn công số 20 tại Căn cứ Không quân Whiteman ở Missouri, đã cất cánh từ một địa điểm không xác định trong khu vực trách nhiệm của Bộ Tư lệnh Châu Âu.

Khoảng 5 giờ chiều giờ Greenwich ngày 16/12/2024, chiếc Reaper đang bay ở tốc độ và độ cao hành trình thì mô-men xoắn động cơ đột ngột giảm mạnh, mất toàn bộ mô-men xoắn chỉ trong vòng một giây. Tốc độ động cơ tăng vọt vượt quá phạm vi hoạt động bình thường, và các thông báo cảnh báo bắt đầu sáng lên.

Phi công tăng ga Reaper lên hết công suất, nhưng mô-men xoắn của động cơ vẫn không thay đổi. Reaper duy trì độ cao một lúc cho đến khi bắt đầu mất tốc độ và lao xuống.

Phi hành đoàn bắt đầu các bước để cố gắng duy trì kiểm soát chiếc Reaper đang hạ cánh và tuyên bố tình trạng khẩn cấp. Phi công đã quay chiếc Reaper về phía sân bay nơi nó cất cánh và xác định một khu vực hẻo lánh, không có người ở, nơi nó có thể hạ cánh an toàn, nếu cần thiết.

Khoảng 15 phút sau, Reaper phát hiện mảnh vụn kim loại trong dầu động cơ. Phi hành đoàn quyết định không khởi động lại động cơ vì có mảnh vụn kim loại. Sau đó, động cơ tắt hoàn toàn.

MQ-9 Reaper sử dụng động cơ 3 cánh quạt, 1 trong số đó được cho đã bất ngờ rơi ra khiến chiếc UAV 13 triệu USD lao xuống biển. Ảnh: Topwar

Máy bay không người lái liên tục mất độ cao và người quản lý hoạt động đang trực đã ra lệnh cho phi hành đoàn đâm nó xuống nước, và nó đã làm như vậy vào lúc 17h23. Chiếc MQ-9 Reaper bị mất ở Địa Trung Hải và không thể tìm thấy, do đó các nhà điều tra không thể phân tích phần cứng để kết luận chính xác điều gì đã xảy ra.

General Atomics, hãng sản xuất máy bay không người lái Reaper, đã phân tích nhật ký dữ liệu của máy bay gặp nạn và kết luận rằng nó bị mất mô-men xoắn khi cánh quạt "tách rời" khỏi động cơ. Báo cáo cho biết hai hệ thống của Reaper bắt đầu ghi nhận tốc độ khác nhau, điều này chỉ có thể xảy ra nếu cánh quạt bị ngắt kết nối.

Các tác giả của báo cáo viết rằng General Atomics cho biết nguyên nhân có khả năng nhất là do vòng khóa xoắn bên trong hộp số bị hỏng. General Atomics từ chối bình luận khi được Defense News liên hệ.

Honeywell, nhà sản xuất động cơ của MQ-9, đã bắt đầu thay thế những vòng này sau mỗi 3.000 giờ bay trong những năm gần đây để cố gắng giảm thiểu những hỏng hóc này.

Tuy nhiên, chiếc Reaper bị rơi hồi tháng 12 mới chỉ đi được một nửa chặng đường đến lần đại tu và thay thế vòng đệm tiếp theo, điều này đồng nghĩa với việc vòng đệm đã bị mòn sớm hơn dự kiến.

Tiêm kích Nga xả dầu, cắt cánh hạ UAV MQ-9 Reaper trên Biển Đen.
Airforce Times

Sự thất thế của MQ-9 Reaper: Hồi chuông cảnh tỉnh cho Mỹ

Tính đến giữa tháng 4/2025, số lượng UAV MQ-9 Reaper của Mỹ bị bắn rơi tại Yemen đã lên đến ít nhất 17 chiếc, phù hợp với các tuyên bố từ lực lượng Houthi về việc đánh chặn thành công loại phương tiện bay hiện đại này.

Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My
Những tổn thất liên tiếp này đã dấy lên những lo ngại nghiêm trọng trong giới chức quốc phòng Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh xung đột ở Trung Đông vẫn đang leo thang sau chiến sự giữa Hamas và Israel bùng nổ từ tháng 10/2023. 
Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-2
Lực lượng Houthi – nhóm vũ trang được Iran hậu thuẫn tại Yemen – đã tận dụng môi trường hỗn loạn trong khu vực để gia tăng các cuộc tấn công nhằm vào lợi ích quân sự của Mỹ. Tuy xuất thân là một phong trào vũ trang địa phương, Houthi ngày càng thể hiện khả năng chiến đấu tinh vi, với các vụ đánh chặn drone không chỉ dựa vào vũ khí nhập khẩu như tên lửa Iran “358” mà còn bằng các phương tiện “tự chế” và chiến thuật điện tử. 
Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-3
Tên lửa “358” – từng bị Mỹ thu giữ năm 2019 – là loại đạn tuần tra có khả năng bay lượn quanh mục tiêu trước khi tấn công, với tầm bắn khoảng 60 dặm. Dù Houthi tuyên bố đã phát triển tên lửa nội địa để bắn hạ MQ-9, giới phân tích cho rằng khả năng cao là sự pha trộn giữa công nghệ do Iran cung cấp và sáng kiến bản địa. 
Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-4
Được thiết kế để giám sát và tấn công chính xác, MQ-9 Reaper là sản phẩm chủ lực trong kho vũ khí không người lái của Mỹ. Với tầm bay kéo dài trên 24 giờ, khả năng theo dõi mục tiêu từ độ cao 15.000 mét, mang theo tên lửa Hellfire và bom thông minh GBU-12, mỗi chiếc Reaper trị giá khoảng 30 triệu USD. 
Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-5
 Tuy nhiên, điểm yếu của MQ-9 cũng lộ rõ: không có khả năng tàng hình, tốc độ bay thấp (khoảng 370 km/h), và phụ thuộc nhiều vào tín hiệu vệ tinh – những yếu tố khiến nó trở thành “con mồi” dễ dàng cho các hệ thống phòng không hiện đại hoặc ngay cả những nhóm vũ trang có khả năng gây nhiễu.

Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-6
Việc Mỹ mất 17 chiếc MQ-9 trong chưa đầy một năm không chỉ gây thiệt hại lên tới hơn nửa tỷ USD, mà còn làm suy giảm nghiêm trọng khả năng giám sát, tấn công chính xác và răn đe chiến lược tại Yemen – nơi mà Mỹ vẫn coi là một trong những mặt trận chống khủng bố quan trọng nhất tại Trung Đông. 
Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-7
Ngoài giá trị tài chính, mỗi chiếc drone bị mất còn kéo theo tổn thất về cảm biến, thiết bị điện tử tinh vi có thể rơi vào tay đối phương như Iran, Trung Quốc hoặc Nga – những quốc gia có khả năng sao chép hoặc khai thác công nghệ Mỹ để phục vụ mục đích riêng. 
Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-8
Trước tình hình đó, Lầu Năm Góc được cho là đang xem xét chuyển hướng sang các dòng máy bay không người lái nhỏ hơn, rẻ hơn và ít bị tổn thất như RQ-21 Blackjack hoặc các thiết bị cỡ nhỏ sử dụng một lần – tương tự như chiến thuật mà Ukraine đã áp dụng hiệu quả trong cuộc chiến với Nga. 
Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-9
Câu chuyện tại Yemen cho thấy rõ một thực tế: công nghệ hiện đại không đảm bảo chiến thắng nếu thiếu sự thích nghi chiến thuật. Houthi – với nguồn lực hạn chế – đã chứng minh rằng sự quyết liệt, khả năng ứng biến và tận dụng điểm yếu của đối thủ có thể làm lu mờ ưu thế công nghệ trị giá hàng chục triệu đô la. 
Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-10
Sự kiện này không chỉ ảnh hưởng đến Mỹ mà còn tác động tới các đồng minh như Ấn Độ – nước vừa ký hợp đồng mua 31 chiếc MQ-9B SeaGuardian với tổng trị giá gần 4 tỷ USD. Tính hiệu quả thực tế của Reaper trong môi trường có nguy cơ cao đang bị đặt dấu hỏi lớn. 

Su that the cua MQ-9 Reaper: Hoi chuong canh tinh cho My-Hinh-11

Sự sụp đổ dồn dập của MQ-9 Reaper trên bầu trời Yemen không đánh dấu cái kết của chiến tranh bằng drone, nhưng chắc chắn là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc cho các cường quốc đang dựa vào các thiết bị đắt đỏ, cồng kềnh và thiếu linh hoạt.  Trước các đối thủ ngày càng táo bạo và sáng tạo, tương lai của chiến tranh có thể sẽ thuộc về những phương tiện nhỏ gọn, khó phát hiện và… dễ thay thế hơn.

Nguồn ảnh: Defense News, US Air Force, Wikipedia, Getty Images, Reuters

Tiêm kích Su-35S Nga tạt đầu UAV MQ-9 Pháp trên Địa Trung Hải

Bộ trưởng Quốc phòng Pháp cho biết một tiêm kích Su-35 Nga áp sát và bay vượt mặt UAV MQ-9 của nước này trên Địa Trung Hải, có thể khiến UAV mất kiểm soát.

>>> Mời độc giả xem thêm video: Tiêm kích Su-35S Nga tạt đầu UAV MQ-9 Pháp trên Địa Trung Hải

Nguồn: Sebastien Lecornu

UAV chạy hydro Z1 của Mỹ lập kỷ lục với trần bay mới

Máy bay không người lái chạy bằng hydro của Zepher lặng lẽ lập kỷ lục khi hoàn thành thử nghiệm bài bay ở độ cao hơn 3.600m, điều này cũng giúp UAV này được Lầu Năm Góc chú ý.

Máy bay không người lái Z1 chạy bằng hydro của Zepher Flight Labs đã đạt được cột mốc độ cao mới: 12.000 feet (3.658 mét) khi chở đầy tải trọng trong cuộc thử nghiệm mới trong tuần tháng 7.