Duma Quốc gia Nga đã thông qua thỏa thuận Trao đổi Hỗ trợ Hậu cần Tương hỗ trong tháng này, sau khi được ký kết tại Moscow vào ngày 18/2/2025.

Hiệp ước này, hiện đã được cả hai viện quốc hội thông qua và được Tổng thống Vladimir Putin chính thức phê chuẩn, cho phép máy bay quân sự, tàu chiến và binh lính được tiếp cận có quy định với các căn cứ, sân bay và cảng của nhau.

Đối với lực lượng không quân của cả hai quốc gia, RELOS không chỉ đơn thuần là quyền tiếp nhiên liệu trên không. Nó khôi phục khả năng tương tác đáng tin cậy vào thời điểm then chốt, khi sự hiện diện của không quân Ấn Độ mở rộng khắp khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và Nga tái bố trí lực lượng trong bối cảnh những thách thức ở lục địa Á-Âu và Bắc Cực.

Thỏa thuận này thiết lập các quy trình rõ ràng về việc tiếp cận không phận, sử dụng sân bay, dịch vụ mặt đất, bảo trì và hỗ trợ hậu cần.

Máy bay của Không quân Ấn Độ (IAF) giờ đây có thể hoạt động từ các cơ sở của Nga, trải dài từ các tiền đồn ở Thái Bình Dương đến các trạm ở Bắc Cực. Đổi lại, các phương tiện của Nga nhận được sự hỗ trợ tương hỗ trên khắp lãnh thổ Ấn Độ. Điều này đặc biệt quan trọng đối với Ấn Độ, quốc gia phụ thuộc vào các khí tài có nguồn gốc từ Nga như máy bay chiến đấu đa năng Su-30MKI, máy bay đánh chặn MiG-29 và các hệ thống phòng không S-400.

Hiệp định này giúp đơn giản hóa việc mua sắm phụ tùng, sửa chữa và quản lý vòng đời cho các hệ thống này. Đối với Nga, nó nhấn mạnh vị thế bền vững của Ấn Độ như một đồng minh chiến lược quan trọng trong bối cảnh tái cấu trúc toàn cầu. Chủ tịch Duma Quốc gia Nga, Vyacheslav Volodin, mô tả đây là một bước tiến hướng tới "sự tương hỗ, cởi mở và phát triển", bắt nguồn từ lịch sử chung về sự tôn trọng lẫn nhau.

Sự hợp tác tập trung vào lĩnh vực hàng không này được xây dựng dựa trên nhiều thập kỷ hợp tác. Từ những năm 1960, máy bay của Liên Xô và Nga đã định hình Không quân Ấn Độ (IAF), từ máy bay huấn luyện MiG-21 đào tạo nhiều thế hệ phi công đến các máy bay tấn công MiG-27 và MiG-29 bảo vệ biên giới. Su-30MKI vẫn là xương sống của phi đội máy bay chiến đấu của Ấn Độ.

Hơn 200 khu công nghiệp của Ấn Độ có nguồn gốc từ viện trợ của Liên Xô-Nga, nhiều khu liên quan đến hàng không, tên lửa và các hệ thống tiên tiến. Sản xuất theo giấy phép, các trung tâm đại tu và sản xuất phụ tùng đã cho phép duy trì hoạt động của các hạm đội trong nước. RELOS hiện đại hóa nền tảng hậu cần này để vượt qua những biến động địa chính trị trong tương lai.

Một quan chức Bộ Quốc phòng Ấn Độ nhấn mạnh thỏa thuận này giúp Ấn Độ tiếp cận được những khu vực địa lý hiếm khi được phép hoạt động. Các căn cứ như Vladivostok, Petropavlovsk-Kamchatsky và Murmansk đóng vai trò là các điểm tiền phương cho các hoạt động tuần tra hàng hải, thử nghiệm trong điều kiện thời tiết lạnh, các nhiệm vụ ở Bắc Cực và các đợt triển khai kéo dài.

Ngược lại, lực lượng Nga được hưởng lợi từ các sân bay của Ấn Độ ở quần đảo Andaman và Nicobar cho đến các căn cứ tiền tuyến trên dãy Himalaya, tăng cường tính linh hoạt ở Ấn Độ Dương và Nam Á. Hiệp định này bao gồm cả không quân hải quân, tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc tập trận chung liền mạch như INDRA, tích hợp các yếu tố không quân, hải quân và lục quân.

Hệ thống này giúp loại bỏ sự chậm trễ về thủ tục hành chính, rút ​​ngắn thời gian triển khai và đảm bảo hậu cần nhất quán—những yếu tố thiết yếu cho các hoạt động hiện đại. Thêm vào đó, RELOS cung cấp một khuôn khổ sẵn sàng cho việc hỗ trợ hàng không nhanh chóng trong các thảm họa nhân đạo, phù hợp với vai trò ngày càng tăng của Ấn Độ với tư cách là quốc gia ứng phó đầu tiên trong khu vực.

Việc phê chuẩn diễn ra trùng khớp với chuyến thăm Ấn Độ của Tổng thống Putin vào đầu tháng 12. Các cuộc thảo luận với Thủ tướng Narendra Modi đã dẫn đến một lộ trình kinh tế đến năm 2030, trong đó hiệp định quốc phòng nhấn mạnh một thông điệp cốt lõi: bất chấp sự đa dạng hóa nhà cung cấp và những thay đổi địa chính trị, mối liên kết lịch sử giữa hàng không và quân đội vẫn tồn tại.

Thỏa thuận RELOS được kích hoạt sau khi trao đổi các văn kiện phê chuẩn, khôi phục lại khuôn khổ hoạt động có cấu trúc đã vắng bóng gần hai thập kỷ. Như một quan chức Bộ Quốc phòng đã tóm tắt, thỏa thuận này mở rộng tầm ảnh hưởng của Ấn Độ đồng thời củng cố tầm quan trọng của Nga, giữ cho đường băng Moscow-New Delhi hoạt động và có vị trí chiến lược quan trọng.

Sự phát triển này phù hợp với động lực hợp tác hàng không vũ trụ rộng lớn hơn giữa Ấn Độ và Nga. Các thỏa thuận gần đây giữa HAL và UAC về sản xuất máy bay Sukhoi Superjet 100 nhấn mạnh sự cộng hưởng công nghiệp, bổ sung cho RELOS bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ và bảo trì. Phi đội Su-30MKI của Không quân Ấn Độ, yếu tố cốt lõi trong lý do của hiệp định, tiếp tục chiếm ưu thế trong các hoạt động, với các nâng cấp đang được tiến hành nhằm tăng cường vai trò của nó ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Trong bối cảnh căng thẳng khu vực, chẳng hạn như các cáo buộc về việc mất máy bay chiến đấu trong Chiến dịch Sindoor với Pakistan, RELOS củng cố chiều sâu hậu cần của Ấn Độ. Nó hỗ trợ các cuộc tuần tra mở rộng gần các biên giới tranh chấp và các điểm nghẽn hàng hải, nơi việc tiếp cận căn cứ của Nga có thể đóng vai trò quyết định.

Đối với Nga, đang chịu áp lực từ các cam kết với Ukraine, các cơ sở của Ấn Độ cung cấp những điểm tựa ở phía nam, có khả năng hỗ trợ các hoạt động triển khai ở Thái Bình Dương hoặc giám sát chung. Các điều khoản về Bắc Cực trong hiệp định cũng phù hợp với tham vọng nghiên cứu vùng cực của Ấn Độ, bao gồm cả các chuyến bay chở hàng Il-76 gần đây đến Nam Cực.

Về mặt địa chính trị, RELOS thể hiện khả năng chống chịu trước áp lực từ phương Tây. Trong khi Ấn Độ đang theo đuổi các thỏa thuận mua máy bay Rafale, C-390 và A350, Nga vẫn là quốc gia không thể thiếu về số lượng và phụ tùng. Chuyến thăm của Putin đã khẳng định điều này, với các hiệp định hàng không củng cố hành lang công nghiệp quốc phòng đến năm 2030.

Về mặt hoạt động, dự kiến ​​máy bay Su-30MKI của Không quân Israel sẽ bay qua Vladivostok để tham gia các cuộc tập trận, hoặc máy bay Il-76 của Nga sẽ cất cánh từ quần đảo Andaman để tham gia INDRA. Các tình huống nhân đạo, như cứu trợ sau bão, có thể dẫn đến việc triển khai nhanh chóng giữa các lực lượng.

RELOS mở lại các đường băng đã ngừng hoạt động từ lâu, củng cố khả năng tương tác hàng không. Nó trang bị cho cả hai lực lượng không quân sẵn sàng cho kỷ nguyên tranh chấp trên không, từ dãy Himalaya đến các vĩ độ cao, đảm bảo trục quốc phòng Ấn Độ-Nga thích ứng mà không bị rạn nứt.