Tại xã Láng Biển, chuỗi gói thầu xây lắp nhỏ lẻ giai đoạn 2024–2025 đang cho thấy một mô hình khá điển hình ở cấp cơ sở: các hạng mục duy tu, cải tạo hạ tầng được thực hiện theo từng đoạn, từng thời điểm phát sinh, với giá trị gần sát ngưỡng chỉ định thầu theo Luật Đấu thầu 2023.

Đặc trưng dễ nhận thấy là gần như toàn bộ các gói thầu đều dao động trong vùng 80–99 triệu đồng, tập trung vào các công việc quen thuộc như rải đá mặt đường, nâng cấp đèn năng lượng, thắp sáng đường quê, sửa chữa đường giao thông nông thôn. Đây là nhóm hạng mục có tính chất xử lý nhanh, quy mô hẹp, khó gom thành một dự án lớn.

10 gói thầu nhỏ – một cấu trúc lặp lại

Dữ liệu hồ sơ đấu thầu cho thấy, trong năm 2024 và 2025, UBND xã Láng Biển đã thực hiện đúng 10 gói thầu xây lắp nhỏ, tất cả đều nằm trong vùng giá sát ngưỡng chỉ định thầu, điển hình như:

Sửa chữa nền đường nam K3, điện chiếu sáng đường bắc K3 và sơn hàng rào TTVHHTCD – giá trúng thầu 99,276 triệu đồng, phê duyệt ngày 05/05/2025 (theo quyết định số 58/QĐ-UBND).

Rải đá mặt đường bờ tây kênh 307 (từ kênh K2 đến kênh K3) – giá trúng thầu 99,460 triệu đồng, phê duyệt ngày 19/03/2025 (theo quyết định số 35/QĐ-UBND).

Rải đá mặt đường bờ bắc kênh K4 – giá trúng thầu 80,299 triệu đồng, phê duyệt ngày 18/03/2025 (theo quyết định số 30/QĐ-UBND).

Sửa chữa đường dây điện chiếu sáng nông thôn đường Tây Láng Biển (kênh 7M -K4) và đường Nam K3 (kênh LB-bờ ĐT) - giá trúng thầu 81,940 triệu đồng, phê duyệt ngày 18/03/2025 (theo quyết định số 31/QĐ-UBND).

Gói thầu Số 01: Đèn chiếu sáng nông thôn đường Đông kênh Láng Biển (Trường Mẫu giáo-Km0+800) - giá trúng thầu 99,897 triệu đồng, phê duyệt ngày 15/11/2024 (theo quyết định số 131/QĐ-UBND)...

Điểm chung của 10 gói thầu này là cấu trúc lặp lại: cùng loại công việc, cùng ngưỡng giá, dàn trải theo thời gian nhưng tập trung mạnh vào một số thời điểm nhất định.

Trao đổi với phóng viên báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng về nguyên tắc, việc áp dụng chỉ định thầu với các gói xây lắp dưới 100 triệu đồng là phù hợp hành lang pháp lý hiện hành.

“Luật cho phép, nhưng điều quan trọng nhất là hồ sơ phải chứng minh được tính độc lập của từng gói, sự cần thiết của việc tách nhỏ. Nếu nhiều hạng mục có thể gom lại thành một dự án lớn hơn mà vẫn bị chia nhỏ để áp dụng chỉ định thầu, lúc đó cần xem xét lại tính hợp lý”, luật sư Lập nhận định.

Theo ông, tỷ lệ trúng thầu 100% của một doanh nghiệp không phải là bằng chứng vi phạm, nhưng lại là dấu hiệu dữ liệu đáng để cơ quan giám sát và báo chí tiếp tục theo dõi.

“Nếu chỉ nhìn từng gói riêng lẻ thì rất khó phát hiện vấn đề. Nhưng khi đặt trong bối cảnh của cả xã, cả huyện, thậm chí nhiều năm liên tiếp, việc một doanh nghiệp liên tục trúng thầu gần như tuyệt đối là chi tiết không thể bỏ qua”, luật sư Lập nói.

Đặt Láng Biển trong bức tranh chung

Khi đặt Láng Biển cạnh xã Trường Xuân và xã Mỹ Hòa, có thể thấy một mô hình khá nhất quán: gói nhỏ, sát ngưỡng, phân tán, áp dụng chủ yếu hình thức chỉ định thầu. Sự khác biệt chỉ nằm ở quy mô số lượng, còn cấu trúc tổ chức gần như tương đồng.

Tại những địa bàn này, nhà thầu địa phương chiếm ưu thế nhất định nhờ yếu tố địa bàn, nhân lực sẵn sàng và kinh nghiệm xử lý các hạng mục hạ tầng nhỏ. Công ty TNHH Đại Thành Tháp Mười là doanh nghiệp đáp ứng tốt những tiêu chí này, nên việc được lựa chọn lặp lại không hoàn toàn bất ngờ.

Tuy vậy, câu hỏi đặt ra không chỉ dừng ở “đúng hay sai luật”, mà là mức độ đa dạng của thị trường nhà thầu. Khi một địa bàn phụ thuộc quá lớn vào một đơn vị, nguy cơ giảm cạnh tranh là điều khó tránh khỏi trong dài hạn.

Luật sư Nguyễn Văn Lập cho rằng, giải pháp không nằm ở việc hạn chế chỉ định thầu, mà ở việc nâng cao tính minh bạch.

“Công khai hồ sơ dự toán, kế hoạch lựa chọn nhà thầu, quyết định phê duyệt và hồ sơ nghiệm thu là cách tốt nhất để tránh nghi ngờ. Khi mọi thứ minh bạch, dư luận sẽ tự có câu trả lời”, ông Lập nhấn mạnh.

Với riêng xã Láng Biển, 10 gói thầu nhỏ, tỷ lệ trúng 100% và mức giá sát ngưỡng pháp lý đã tạo nên một bức tranh khá rõ nét về hoạt động đầu tư công cấp xã. Không có dấu hiệu sai phạm trực diện, nhưng tồn tại những chi tiết cần tiếp tục theo dõi – đặc biệt khi đặt trong mạch dữ liệu rộng hơn của toàn huyện.

Bức tranh này không khép lại ở con số, mà mở ra một yêu cầu căn bản của quản trị công: cạnh tranh lành mạnh hơn, minh bạch hơn và giám sát hiệu quả hơn. Đây cũng là nền tảng để đảm bảo ngân sách được sử dụng đúng mục đích và mang lại lợi ích thực chất cho cộng đồng.

.