Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT tại Hà Nội luôn là một trong những kỳ thi căng thẳng và quan trọng bậc nhất đối với các em học sinh. Đặc biệt, năm 2025 là năm đầu tiên học sinh lớp 9 thi theo chương trình và sách giáo khoa mới, kéo theo những thay đổi đáng kể trong cấu trúc đề thi môn Toán, hứa hẹn nhiều thách thức hơn.

Trước những lo lắng của học sinh và phụ huynh, thầy giáo Trần Mạnh Tùng, một giáo viên dạy Toán giàu kinh nghiệm tại Hà Nội, đã có những chia sẻ tâm huyết về 10 bí kíp "vàng" giúp các em tự tin chinh phục điểm cao môn học này.

1. Nắm vững 'luật chơi': Cấu trúc đề thi có gì mới?

Thầy Tùng nhấn mạnh, năm 2025 đánh dấu sự thay đổi lớn khi học sinh lớp 9 lần đầu thi theo chương trình và SGK mới. Đề thi Toán vào 10 vì thế cũng có nhiều điểm mới: sự xuất hiện của xác suất, thống kê, các bài toán lãi suất, nhiều bài toán thực tế hơn và phần hình không gian cũng được đánh giá là khó hơn. Đề thi dự kiến vẫn gồm 5 bài tự luận, làm trong 120 phút, nhưng sẽ thách thức hơn, đòi hỏi học sinh không chỉ nắm chắc kiến thức mà còn phải biết vận dụng linh hoạt và có kỹ năng làm bài tốt để đạt điểm cao.

2. 'Đọc kỹ, hiểu sâu': Chìa khóa giải mã đề bài

"Hãy dành khoảng 5 phút đầu giờ để đọc lướt toàn bộ đề thi," thầy Tùng khuyên. Việc này giúp hình dung tổng thể và xác định độ khó dễ của từng câu. Khi làm từng bài, cần đọc thật kỹ đề, gạch chân dưới các từ khóa quan trọng, thậm chí viết ra những lưu ý hoặc hướng giải quyết ngay bên cạnh. Quan trọng nhất là kết nối được vấn đề của bài toán với kiến thức, kỹ năng hay công thức Toán học đã học.

3. Chiến thuật 'Dê làm khổ Bò': Dễ trước, khó sau

Sau khi nắm được tổng quan đề, thí sinh cần xây dựng chiến lược làm bài hợp lý. "Nguyên tắc vàng là các câu dễ, quen thuộc làm trước, câu khó hơn hoặc lạ thì làm sau," thầy Tùng chia sẻ. Không nhất thiết phải làm bài theo đúng thứ tự từ trên xuống dưới.

4. Quý hơn vàng: Chắt chiu từng phút

Thời gian là yếu tố then chốt. Thầy Tùng khuyên học sinh nhất định phải mang đồng hồ (nên dùng loại có kim để dễ ước lượng thời gian). Sau khi đọc đề và lên thứ tự ưu tiên, cần phân bổ thời gian hợp lý cho mỗi phần. Tăng cường kỹ năng tính nhanh, tính nhẩm.

Đừng lạm dụng máy tính cho những phép toán đơn giản, điều đó cho thấy bạn đang vật lộn với kiến thức cơ bản và khó đạt điểm cao. Nháp chỉ để tìm hướng, có hướng là làm ngay vào bài; sai thì gạch đi làm tiếp. Hình vẽ ở nháp cũng chỉ cần phác thảo bằng tay cho nhanh.

5. Trình bày '3D': Đúng - Đủ - Đẹp

Bài làm cần trình bày đủ ý, chữ viết dễ đọc, khoa học, và lập luận phải chặt chẽ. Một thói quen tốt là kiểm tra lại các bước biến đổi, các phép tính ngay sau khi hoàn thành một ý nhỏ, chứ không đợi đến cuối giờ.

Tuyệt đối không làm ẩu, không vội vàng vì "không có điểm cho người nhanh nhất, chỉ có điểm cho người chắc nhất". Hãy thường xuyên tự hỏi: "Còn thiếu trường hợp nào không? Kết quả này có đáng tin cậy không?".

6. 'Toán học hóa' tình huống thực tế: Thử thách mới

Đề Toán năm nay được dự đoán sẽ có nhiều tình huống thực tế, đây là một thách thức không nhỏ. Học sinh cần đọc kỹ đề bài, xác định rõ các dữ kiện đã cho, yêu cầu cần tìm và mối liên hệ giữa chúng. Quan trọng là phải nhận diện được tình huống đó gắn với phần kiến thức, công thức Toán học nào để áp dụng giải quyết, sau đó so sánh với các điều kiện, yêu cầu để đưa ra kết luận cuối cùng.

7. Nhặt nhạnh các điểm dù là nhỏ nhất

Nếu không làm được cả bài, hãy cố gắng làm một phần, một ý nhỏ hay đưa ra một nhận xét đúng đắn cũng có thể được điểm. Trong trường hợp cần sử dụng một tính chất mà chưa chứng minh được, hoặc phải dùng kết quả của một câu chưa làm được để giải câu tiếp theo, cứ mạnh dạn sử dụng. Điều quan trọng là chiến đấu đến phút thứ 120, không bỏ cuộc, không ngồi chơi trước khi hết giờ.

8. Kết luận rõ ràng, mạch lạc

Cuối mỗi bài giải, học sinh cần ghi rõ đáp số và kết luận. Câu kết luận phải khẳng định đã trả lời đúng và đủ yêu cầu của đề bài. Một kết luận rõ ràng không chỉ giúp người chấm thuận lợi hơn mà còn đảm bảo các em không bị mất điểm đáng tiếc.

9. Tâm lý vững vàng

"Các cụ đã dạy: bình tĩnh, tự tin là đã có 50% phần thắng," thầy Tùng nhắc nhở. Học sinh cần học cách tự điều tiết tâm lý để giữ được sự tự tin khi vào phòng thi và trong suốt quá trình làm bài. Nếu cảm thấy mệt mỏi hay căng thẳng, có thể dừng lại 1-2 phút để hít thở sâu, nghỉ ngơi. Giữ tinh thần lạc quan và quyết tâm cao độ, chiến thắng sẽ đến.

10. 'Khắc cốt ghi tâm': Tránh loạt lỗi 'oan uổng'

Thầy Tùng liệt kê những lỗi sai học sinh thường mắc phải cần tuyệt đối tránh:

Bài rút gọn: Lỗi điều kiện xác định (ĐKXĐ), lỗi quy đồng và biến đổi sai.

Bài giải toán bằng cách lập phương trình/hệ phương trình: Lỗi thiếu hoặc sai đơn vị, đặt điều kiện không chính xác, lập luận thiếu chặt chẽ; lập sai phương trình; hiểu sai giả thiết đề bài. Với hệ phương trình, cần chú ý điều kiện của ẩn (nếu có) và so sánh nghiệm với điều kiện.

Bài hình không gian: Lỗi làm tròn số không đúng yêu cầu, vẽ hình sai, áp dụng sai công thức.

Bài hình phẳng: Đọc không kỹ đề dẫn đến vẽ hình sai, ngộ nhận các tính chất chưa được chứng minh.

Bài toán thực tế: Dễ lạc đề, không xem xét tính hợp lý của kết quả trong điều kiện thực tế.

Các lỗi tính toán chung: Nhầm dấu, chuyển vế sai quy tắc, nhầm số mũ, sai công thức cơ bản, bấm máy tính sai thao tác, nhầm lẫn đơn vị đo.

Lỗi trình bày: Viết ẩu, không rõ ràng, thiếu ý, thiếu căn cứ khi suy luận. Sử dụng phương pháp giải ngoài chương trình phổ thông. Dùng ký hiệu Toán học không chính xác, tùy tiện. Giải thiếu bước, nhảy bước. Tẩy xóa không sạch sẽ, rõ ràng. Trình bày không theo thứ tự câu trong bài thi.