Bài viết của tác giả Tiểu Tiểu trên nền tảng Toutiao (Trung Quốc)

Thời gian gần đây, một người bạn lâu năm phàn nàn với tôi rằng: “Mình nghèo quá, từ năm ngoái đến nay chưa tiết kiệm được đồng nào. Tôi không biết mình tiền đã đi đâu hết”. Trên thực tế, người bạn của tôi có thu nhập tốt nhưng luôn tiêu hết tiền theo cách “không thể giải thích được”. Đến tuổi trung niên, nhiều người dù lương cao vẫn chưa thể tìm ra cách chi tiêu thông minh. Giữa họ có những điểm chung đáng chú ý xoay quanh cách kiểm soát tiền bạc nhưng không phải ai cũng nhận ra.

Bỏ qua những khoản tiền nhỏ

Người bạn của tôi luôn tính toán rất kỹ khi mua những món đồ đắt đỏ, nhưng lại hào phóng với các khoản tiền nhỏ. Anh ấy nghĩ rằng đó là những khoản chi “không đáng kể”, nhưng khi tổng kết lại số tiền đã tiêu trong một tháng, một năm, chúng lại chiếm tỷ lệ rất lớn trong số tiền đã chi.

Tôi khuyên anh ấy nên bắt đầu từ việc tính toán lại các khoản tiền đã tiêu, phân biệt các khoản cần thiết và không cần thiết, sau đó cắt giảm 30% chi tiêu không thiết yếu. Bên cạnh đó, mọi người nên tập thói quen tiết kiệm trước, chi tiêu sau. Khi đó, ngay cả với các món đồ rẻ chúng ta vẫn cần cân nhắc kỹ lưỡng để không bị hao hụt tài chính.

Chắt chiu quá mức

Nhiều người luôn đặt mục tiêu tiết kiệm được càng nhiều tiền mỗi tháng càng tốt bằng mọi cách. Thói quen của không ít người bước qua tuổi trung niên chính là lựa chọn đồ dùng giá rẻ, giảm giá hoặc thực phẩm không còn tươi sống, tiếc tiền cho các dịch vụ y tế, giáo dục, giải trí cần thiết.

Hậu quả là sức khoẻ thể chất và tinh thần đều có thể giảm sút nghiêm trọng, gây chi phí y tế lớn hơn trong tương lai. Chắt chiu quá mức còn khiến nhiều người ngại chi tiêu cho việc học tập, phát triển kỹ năng dẫn đến “giậm chân tại chỗ” trong công việc, không thể nâng cao thu nhập dài hạn.

Săn đồ giảm giá để tích trữ

Đồng nghiệp họ Trần của tôi có thói quen săn đồ giảm giá mỗi khi các sàn thương mại điện tử có chương trình khuyến mại. Anh ấy nghĩ rằng đến tuổi trung niên là lúc cần tiết kiệm cho tuổi già dư giả. Kết quả là anh thường xuyên mua nhiều đồ mà bản thân không có nhu cầu, mua quần áo cũng chưa mặc đến lần thứ 2. Trên thực tế, mua hàng khi giảm giá gây ra sự hưng phấn và "chốt đơn" nhiều hơn, tưởng tiết kiệm hoá ra lại lãng phí vô ích.

Nhiều món đồ không phải thứ chúng ta thực sự cần nhưng lại thu hút bởi giá rẻ, nếu không mua sẽ cảm thấy mình bị lỗ. Kết quả chính là mỗi người tự tạo cơ hội để tiêu tiền nhiều hơn. Nếu không kiềm chế được thói quen săn đồ giảm giá của mình, tôi cảm thấy không chỉ tốn tiền bạc mà còn lãng phí cả thời gian.

Mua đủ dùng để đảm bảo tiêu tiền cho những thứ thiết yếu là tốt nhất, thay vì mua chỉ vì chúng giảm giá. Tôi nhận ra dọn dẹp không gian sống thường xuyên cũng giúp chúng ta biết mình đang có gì và thiếu gì.

Dễ bị tác động bởi người xung quanh

Một người em họ trong gia đình tôi có mức thu nhập khá cao so với bạn bè đồng trang lứa, nhưng tháng nào cũng rơi vào tình cảnh phải vay nợ. Khi lướt mạng xã hội của cô ấy, tôi đã nhận ra ngay vấn đề.

Em tôi thường xuyên đến các nhà hàng cao cấp để check in, mua quần áo đắt tiền của các thương hiệu cao cấp, đi du lịch cũng chọn khách sạn 5 sao. Cô ấy nói những đồng nghiệp cùng bộ phận đều có chung thói quen này, nên dù phải vay nợ em tôi cũng không muốn bị thua kém hơn so với mọi người xung quanh.

Việc chi tiêu không dựa trên nhu cầu của bản thân, chạy theo lối sống người khác có thể dẫn đến các quyết định tài chính thiếu tính toán. Dễ bị tác động còn khiến mọi người mất tập trung vào mục tiêu tài chính cá nhân, tạo ra áp lực và tăng chi phí không cần thiết. Chính vì vậy tôi khuyên em họ mình nên nhìn nhận lại, học cách đánh giá, đưa ra quyết định tài chính dựa trên nhu cầu và khả năng của bản thân. Khi đó, em tôi mới có thể thoát khỏi vòng luẩn quẩn vay nợ để chi tiêu vượt quá thu nhập.