Thái úy Tô Hiến Thành quê làng Hạ Mỗ nay là xã Hạ Mỗ (Đan Phượng, Hà Nội).
Khoa thi năm Mậu Ngọ (1138), Tô Hiến Thành đỗ Thái học sinh và được vua Lý trọng dụng. Ông là quan đại thần phụ chính nhà Lý, phụng sự hai triều vua: Lý Anh Tông và Lý Cao Tông và nổi tiếng là người văn võ song toàn.
Năm 1159, ông cầm quân dẹp loạn Ải Lao ở phía tây sau đó được phong chức Thái úy.
Năm 1161, ông được vua Lý cử làm Đô tướng đem 2 vạn quân đi tuần các nơi ven biển tây nam để giữ yên miền biên giới (giữa Đại Việt và Chiêm Thành); rồi đánh tan cướp biển ở Thanh Hóa, Nghệ An.
Năm 1167, ông tiễu phạt quân Chiêm Thành thắng lợi, khiến vua Chiêm phải sai sứ thần dâng sản vật địa phương cho vua Lý cầu hòa.
Không chỉ giỏi cầm quân dẹp giặc, ông còn giỏi quản lý, thống lĩnh quân sĩ, giúp dân khẩn hoang ở Hải Phòng, Thái Bình, Nam Hà, Thanh Hóa. Năm 1175, ông được phong chức Nhập nội kiểm hiệu Thái phó Bình chương quân quốc trọng sự, chính là chức Tể tướng, quan đứng đầu triều vua Lý Anh Tông.
Quyền cao chức trọng nhưng ông thanh liêm, cương trực, một lòng phò vua Lý Cao Tông khi ấy còn ấu thơ, dựng xây triều chính, từ chối thẳng thừng chuyện đút lót.
Sử chép rằng, năm 1175 vua Lý Anh Tông sắp qua đời ủy thác cho ông làm phụ chính giúp đỡ Thái tử Long Cán lên ngôi. Bà Chiêu linh Thái hậu muốn thay thế ngôi vua đưa con Long Xưởng lên ngôi, nhưng ông nhất định không chịu. Thái hậu mang tiền đút lót cho vợ ông, nhưng không thể làm lung lay được lòng cương trực của ông.
Một việc khác là khi ông sắp mất, bà Thái hậu hỏi ý muốn ông chuẩn bị người thay thế, có ý muốn ông chọn tay chân của mình là Vũ Tán Đường, người ngày đêm phục dịch ông chuyện cơm nước thuốc thang, nhưng ông lại tiến cử người tài năng, đức độ, gánh vác việc nước là Đại phu Trần Trung Tá.
Ngày 12/6 năm Kỷ Hợi- 1179, Thái úy Tô Hiến Thành qua đời. Vua Lý Cao Tông cho làm Quốc tang, ăn chay ba ngày, nghỉ thiết triều 6 ngày để cả nước chịu tang ông. (Đền thờ Tô Hiến Thành).
Nhân dân ghi nhớ ân đức ông nên lập làng nên dựng đền thờ ông ở nhiều nơi như Hà Nội, Hải Phòng, Ninh Bình, Hà Tĩnh… Đền thờ Tô Hiến Thành ở Sầm Sơn là một trong 72 ngôi đền ở Thanh Hóa thờ ông; tương truyền đền đã có cách nay trên dưới 800 năm. (Đền thờ Tô Hiến Thành).
