Ở Tây Nguyên, khi tháng 3 nắng khô hanh tràn về, những hàng cây muồng xanh mướt bên bìa rẫy hay vườn cà phê bỗng trở thành “nhà” của loài sâu muồng. Từ những ổ trứng li ti do đàn bướm vàng để lại, chỉ ít ngày sau, cành muồng đã ken đặc sâu non. Chúng ăn lá muồng mà lớn nhanh, con nào con nấy mập căng, da trơn bóng. Khi trưởng thành, sâu hóa thành nhộng – thứ đặc sản độc đáo, được người dân nơi đây ví von như “tôm rừng” của Tây Nguyên.
Thoạt nghe, nhiều người không khỏi rùng mình, thậm chí “khóc thét” khi biết có người ăn sâu, ăn nhộng. Nhưng với bà con nơi đây, sâu muồng lại gắn liền với ký ức tuổi thơ, từng là món “cứu đói” trong những năm tháng khó khăn. Trước kia, chúng ít được bán, nếu có thì giá rẻ bèo. Hiện nay, khi ẩm thực ngày càng đa dạng, nhộng sâu muồng bỗng trở thành hàng hiếm, được săn lùng trong các nhà hàng, quán nhậu.
Tại Tây Nguyên, giá sâu muồng đầu mùa khoảng 50.000 đồng/kg, đến cuối mùa vọt lên 100.000 đồng/kg. Khi ra đến Hà Nội, loại “tôm rừng” này có thể chạm ngưỡng 200.000 đồng/kg, thậm chí phải đặt trước mới mua được.
Người dân Tây Nguyên thường tranh thủ mùa sâu muồng ngắn ngủi, chỉ kéo dài từ tháng 3 đến tháng 4 để bắt sâu, nhộng về chế biến. Công việc này không hề đơn giản: muốn lấy được nhộng phải gỡ từng kén khỏi tán lá, cẩn thận để không làm vỡ. Nhộng sâu muồng nhỏ, hình thoi, màu xanh cốm non, mềm oặt nhưng lại chứa đầy dưỡng chất.
Chế biến sâu muồng, nhộng muồng cũng rất đơn giản. Người ta thường bắt sâu về, để khoảng nửa buổi cho chúng tiêu hết phân, rồi rửa sạch. Chỉ cần phi thơm hành mỡ, cho sâu vào đảo nhẹ tay, nêm chút muối, hạt nêm, ớt tươi, rắc thêm lá chanh thái nhỏ, thế là đã có một món xào bùi ngậy, thơm nức. Sâu muồng khi xào chín có vị béo, bùi, ngọt, mềm nhưng hơi dai, ăn một lần sẽ nhớ mãi. Những ai chưa từng thử thường e dè, nhưng khi đã dám gắp đũa đầu tiên thì lại muốn gắp thêm đũa nữa.
Với nhộng sâu muồng, cách làm phổ biến nhất là rang mỡ. Nhộng sau khi sơ chế, cho vào chảo mỡ nóng, đảo đều đến khi vỏ ngoài chuyển vàng ươm, giòn rụm. Ăn nhộng rang, ta cảm nhận được vị béo ngậy như nhộng tằm, lại thơm, bùi hơn và không ngấy. Có người còn so sánh hương vị ấy với châu chấu rang, vừa dân dã, vừa ngon béo. Ngoài ra, nhộng sâu muồng luộc chấm muối tiêu cũng là một lựa chọn hấp dẫn.
Ngày nay, món ăn từ sâu muồng không chỉ dừng lại ở bữa cơm của người dân địa phương đã bước vào thực đơn của nhiều nhà hàng tại thành phố lớn. Một đĩa sâu muồng xào ở TP.HCM, Hà Nội có giá từ 100.000 – 120.000 đồng, nhưng không phải lúc nào cũng có sẵn. Nguồn hàng khan hiếm khiến nhiều chủ quán phải ưu tiên khách đặt trước.
Anh Hải (ở Gia Lai) chia sẻ: "Nhộng sâu muồng béo nhưng không ngấy, không mềm như nhộng tằm, khi ăn giòn giòn, vị ngọt ngậy đặc trưng. Ngoài món nhộng xúc bánh tráng, ai thích nướng thì ướp gia vị ưa thích rồi gói vào lá chuối hoặc giấy bạc nướng trên than hồng là tuyệt nhất.
Có một lưu ý, nếu ai dễ dị ứng thì không nên thử món ăn này vì nó có thể gây ngứa sau khi ăn".