Vào ngày 25/9, Ukraine thông báo l ực lượng đặc biệt GRU, trực thuộc Cơ quan Tình báo Quân đội Ukraine, đã tái chiếm hoàn toàn nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng phía tây nam thành phố Volchansk; đánh bật toàn bộ quân Nga còn lại ra khỏi vị trí, tái chiếm hoàn toàn Volchansk.
Thành phố Volchansk nằm ở vùng Chuhuyev của tỉnh Kharkov, miền bắc Ukraine. Đây là một thị trấn biên giới điển hình, với diện tích đô thị khoảng 70 km2 và dân số trước chiến tranh chỉ 17.000 người. Tuy nhiên, vị trí chiến lược của nó rất quan trọng, khi chỉ cách biên giới Nga-Ukraine 3 km về phía bắc và cách Kharkov khoảng 62 km về phía tây nam, là thị trấn tiền đồn của thành phố Kharkov Oblast.
Vào tháng 2/2022, khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra và Quân đội Nga đã chiếm đóng Volchansk gần như ngay lập tức. Tuy nhiên, trong cuộc phản công sau đó của Quân đội Ukraine, cuộc tấn công ba chiều của Quân đội Nga đã bị thất bại và Quân đội Ukraine đã tái chiếm lại Volchansk từ tay Quân đội Nga vào tháng 9/2022.
Trong gần hai năm tiếp theo, mặc dù vẫn còn giao tranh gần Volchansk nhưng về cơ bản là hòa bình. Cho đến mùa hè năm nay, Quân đội Nga lại mở một cuộc tấn công khác về phía Kharkov. Thị trấn chiến lược Volchansk, vốn là rào cản đối với Kharkov, đương nhiên lại trở thành tâm điểm cạnh tranh giữa hai bên.
Do giai đoạn này trùng với thời kỳ trì trệ của viện trợ phương Tây, nên Quân đội Ukraine rơi vào tình thế tương đối khó khăn. Quân đội Nga từng chiếm nửa thành phố Volchansk, nhưng sau những trận giao tranh ác liệt, Quân đội Ukraine từng bước đẩy lùi quân Nga ra khỏi thành phố.
Vị trí duy nhất mà Quân đội Nga còn trụ lại trong khu đô thị Volchansk là nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng (VLXD), nằm ở góc tây nam thành phố; trong một số thông tin, nó được gọi là “nhà máy tổng hợp”? Theo nghĩa đen, nó được hiểu là nhà máy tổng hợp mới là đúng, vì nơi đây còn sản xuất nhiều thứ, chứ không phải riêng VLXD.
Trong khu vực nhà máy VLXD có hơn 30 tòa nhà cao tầng, địa hình phức tạp, dễ phòng thủ nhưng khó tấn công. Vì vậy, Quân đội Nga đã dựa vào các công trình nhà máy để phòng thủ trước sức tấn công của quân Ukraine.
Từ góc độ quân sự, nhà máy sản xuất VLXD này thực chất không có nhiều giá trị chiến thuật gì, trừ khi Nga muốn chiếm Volchansk hay Kharkov ở bước tiếp theo. Đánh giá tình hình chung hiện tại của Quân đội Nga, khả năng họ có thể phát động một cuộc tấn công quy mô lớn và tấn công Volchansk và Kharkov gần như bằng không.
Câu hỏi đặt ra là tại sao Quân đội Nga vẫn loay hoay giữ vững nhà máy VLXD? Lý do rất đơn giản, đó là vì thể diện, hay nói một cách cao cả hơn là vì danh dự của Quân đội Nga. Giữ vững nhà máy VLXD đồng nghĩa với việc Quân đội Nga đang ở Volchansk và Quân đội Ukraine chưa hoàn toàn tái chiếm được Volchansk.
Vì lý do này, dù nhà máy VLXD đã bị Quân đội Ukraine bao vây từ ba phía và tình hình phòng thủ không thuận lợi, nhưng Quân đội Nga vẫn kiên trì và tiếp tục đầu tư lực lượng phòng thủ mới; ngay cả Lữ đoàn đặc nhiệm tinh nhuệ số 34 cũng được điều động vào để giữ nhà máy VLXD nhỏ bé này.
Bằng cách này, hai bên bắt đầu một cuộc chiến rất khốc liệt xung quanh nhà máy sản xuất VLXD này. Tuy nhiên, Quân đội Ukraine lợi dụng “thiên thời, địa lợi”, quyết tâm đánh bại quân Nga. Quân Ukraine sử dụng hỏa lực súng cối, UAV liên tục bắn phá quân Nga trong khu vực nhà máy.
Nhưng sau ba tháng giao tranh ác liệt, nhà máy sản xuất VLXD gần như bị san bằng, nhưng tàn tích của những tòa nhà bị phá hủy vẫn làm cơ sở cho các hoạt động phòng thủ, nên hai bên vẫn chiến đấu ác liệt trong đống đổ nát. Tuy nhiên, quân Ukraine không thể dễ dàng tái chiếm khu vực này.
Ngày 6/8, Quân đội Ukraine vượt biên giới tiến vào khu vực Kursk của Nga; đây có thể coi là một bước ngoặt với quân Nga ở Kharkov. Để ngăn chặn quân Ukraine tiến vào Kursk, Quân đội Nga đã phải huy động quân từ các hướng khác về để tiếp viện.
Mặc dù giao tranh ác liệt ở Volchansk vẫn đang diễn ra, nhưng Quân đội Nga đã bị dàn mỏng và phải chuyển quân khỏi Volchansk; điều này làm suy yếu đáng kể sức mạnh của Quân đội Nga ở Volchansk, tạo điều kiện thuận lợi cho quân Ukraine phản công.
Ngày 24/9, lực lượng đặc biệt GRU trực thuộc Cơ quan Tình báo Quân đội Ukraine đã tổ chức 5 đội tác chiến đặc biệt và xung phong vào nhà máy VLXD với sự phối hợp của UAV, cuối cùng họ đã đánh bật số quân Nga còn sót lại và chiếm toàn bộ nhà máy VLXD. Đồng nghĩa với việc họ đã tái chiếm hoàn toàn thành phố Volchansk.
Nhà máy VLXD Volchansk tuy chỉ là một nơi nhỏ bé bằng “lòng bàn tay”, nhưng nó có ý nghĩa vô cùng to lớn. Điều này đánh dấu sự thay đổi của Quân đội Ukraine trên chiến trường đó là Quân đội Ukraine không chỉ phòng thủ, mà còn bắt đầu tham gia các hoạt động tấn công. (Nguồn ảnh: Kyiv Independent, CNN, Reuters).
