Cuộc chiến ở Ukraine - một khi nổ ra sẽ rất tàn khốc đối với các phi công máy bay chiến đấu và các loại trực thăng, những người có nhiệm vụ hỗ trợ trên không cho các binh sĩ mặt đất ở tiền tuyến. Mật độ dày đặc của tên lửa phòng không và pháo cao xạ ở cả hai bên đồng nghĩa là mọi nhiệm vụ của phi công đều phải đối mặt với một bức tường lửa thực sự.
Các chuyên gia quân sự dự đoán loại máy bay cánh cố định chịu tổn thất nặng nề nhất sẽ là những chiếc máy bay phải bay thấp và gần mặt trận nhất. Không ai khác, đó chính là máy bay phản lực cường kích Su-25 Frogfoot.
Trong chiến dịch không kích ngắn ngủi, cam go chống lại phe ly khai do Nga hậu thuẫn ở Donbas vào năm 2014 và 2015, lực lượng Không quân Ukraine đã mất 5 chiếc cường kích Su-25 trước các hành động đánh trả của đối phương. Chính những tổn thất đó đã buộc Kiev phải rút máy bay của mình khỏi Donbass và để mặc quân đội không có yểm trợ từ trên không.
Cường kích Su-25 của Nga dường như không đóng vai trò chính trong cuộc giao tranh cách đây 8 năm, nhưng chiếc máy bay này sẽ tham gia tích cực hơn trong trường hợp Nga mở rộng chiến tranh ở Ukraine, theo lời nhiều nhà phân tích thì khả năng ngày sẽ rất cao.
Dự kiến thương vong sẽ rất nặng nề cho cả hai bên. Các trung đoàn Su-25 của Nga đã bị tổn thất nặng nề trong cuộc tấn công của Nga vào Cộng hòa Gruzia năm 2008. Lực lượng phòng không Gruzia sử dụng các tên lửa cũ của Liên Xô và đã hạ gục 6 chiếc Su-25 chỉ trong 4 ngày.
Hệ thống phòng không của Ukraine thậm chí còn đáng sợ hơn Gruzia và họ có thể gây ra mối đe dọa lớn hơn đối với những chiếc cường kích mặt đất Su-25, khi máy bay bay thấp để bắn pháo, tên lửa và thả bom.
Những tổn thất của Su-25 Ukraine đã gây sốc, khi vào thời điểm đó lực lượng Không quân nước này đang vận hành không quá 30 chiếc máy bay được trang bị hệ thống điện tử thô sơ, tất cả đều còn sót lại từ các trung đoàn thời Liên Xô từng đóng quân ở Ukraine.
Tên lửa đất đối không - một số tên lửa bắn từ bên trong Donbas, một số tên lửa khác do các đơn vị Nga phóng qua biên giới đã bắn hạ ít nhất bốn chiếc Su-25 của Ukraine. Có thông tin cho rằng, chiếc Su-25 thứ 5 bị bắn hạ bởi tiêm kích MiG-29 của Nga.
Những tổn thất đã chỉ ra điểm yếu của Su-25. Khung máy bay cứng và lớp giáp tương đối dày của Su-25 cũng không thể cứu nó, khi bản chất của nhiệm vụ tấn công mặt đất yêu cầu máy bay phải bay thẳng vào các mục tiêu nguy hiểm nhất với hỏa lực dày đặc.
Chi phí hoạt động cao của dòng máy bay cường kích mặt đất này cũng đã khiến Không quân Mỹ đề xuất với Quốc hội nước này loại bỏ các máy bay phản lực tấn công A-10 (đối thủ “ngang tài ngang sức” của Su-25).
Sau khi khôi phục nhiều chiếc Su-25 cũ, Không quân Ukraine hiện đang vận hành khoảng 31 chiếc được biên chế trong một lữ đoàn duy nhất tại Mykolaiv trên bờ Biển Đen. Và nhiều chiếc khác vẫn đang trong các kho niêm cất.
Về phần mình, lực lượng không quân Nga có gần 200 chiếc Su-25 đang biên chế trong 4 trung đoàn cộng với một phi đội độc lập, tất cả đều thuộc Quân khu phía Nam, lực lượng này của Nga nằm trong phạm vi dễ dàng tấn công của Ukraine.
Trong những tháng gần đây, Nga đã tập trung một lực lượng khổng lồ dọc theo biên giới giáp Ukraine, với hàng nghìn phương tiện thuộc nhiều nhóm tác chiến cấp tiểu đoàn với khoảng 100.000 quân trở lên. Điều này báo hiệu một cuộc chiến leo thang sắp xảy ra.
Vào mùa xuân năm ngoái, Nga cũng đã bố trí các máy bay Su-25 tại các sân bay gần Ukraine, đến tháng 5 lại đưa về vị trí đóng quân ban đầu. Tối đa chỉ mất vài ngày để huy động số máy bay Su-25 trở lại biên giới. Một phi đội Su-25 gần đây đã được triển khai tới Belarus để tham gia một cuộc tập trận và có thể sẽ ở lại để sẵn sàng chiến đấu nếu xung đột nổ ra.
Trong khi đó, các phi công Su-25 Ukraine đã tham gia một cuộc tập trận không quân quy mô lớn vào tháng 12. Trong cuộc diễn tập, phi công Ukraine đã xuất hiện với khả năng bay cực thấp, đây là một kiểu chiến thuật được cho là giúp tránh bị radar đối phương phát hiện.
Thực tế cho thấy các loại tên lửa tầm trung và pháo cao xạ dày đặc của cả hai bên sẽ chứng minh kĩ thuật bay thấp này không hiệu quả cho lắm và chắc chắn rằng sẽ không thể cứu những chiếc Su-25 khỏi việc bị bắn hạ hàng loạt. Nguồn ảnh: Aviation.
