Quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, đằng sau tần suất trúng thầu ấn tượng của Công ty TNHH Xây dựng - Thương mại - Dịch vụ Mai Sơn (Công ty Mai Sơn) tại địa bàn TP HCM là sự xuất hiện lặp đi lặp lại của một số đơn vị tư vấn đấu thầu. Nổi bật là sự đối lập trong kết quả đánh giá năng lựcnhà thầu này giữa các đơn vị tư vấn khác nhau, đặt ra câu hỏi về tính khách quan trong quá trình "cầm cân nảy mực".

Công ty Phước Tấn: Đối tác "thuận lợi"?

Phân tích dữ liệu các gói thầu năm 2025 cho thấy Công ty TNHH MTV Tư vấn Xây dựng Phước Tấn (Công ty Phước Tấn) thường xuyên được các chủ đầu tư tại TP HCM (như UBND phường Vĩnh Tân, UBND TP Tân Uyên) lựa chọn làm bên mời thầu. Trong các gói thầu do đơn vị này quản lý, Công ty Mai Sơn thường được đánh giá đạt yêu cầu và trúng thầu.

Điển hình là gói thầu Duy tu, dặm vá tuyến đường Trịnh Hoài Đức (ĐH 418). Chủ đầu tư là UBND thành phố Tân Uyên. Theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 42/2025/BC-PT ngày 01/04/2025 do Công ty Phước Tấn lập, Công ty Mai Sơn được đánh giá "Đạt" tất cả các tiêu chí về năng lực tài chính và kinh nghiệm.

Trong khi đó, hai đối thủ cạnh tranh là Hợp tác xã Dịch vụ Vận tải Xây dựng Công Minh và Công ty TNHH MTV Trung Nhân đều bị Công ty Phước Tấn đánh giá là "Không đạt". Lý do chính là không đáp ứng "Yêu cầu về nguồn lực tài chính cho gói thầu" (không chứng minh được khả năng tiếp cận tài sản thanh khoản cao hoặc hạn mức tín dụng khả dụng trị giá 521.944.000 đồng) và thiếu tài liệu chứng minh hợp đồng tương tự.

Tương tự, tại gói thầu Sửa chữa trụ sở Công an... phường Vĩnh Tân (mở thầu tháng 1/2025), Công ty Phước Tấn cũng là đơn vị đánh giá. Tại đây, Công ty Mai Sơn được đánh giá "Đạt" năng lực và trúng thầu. Trong khi đó, nhà thầu chào giá thấp nhất là Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Xây dựng Phúc Nam bị loại do lỗi kê khai doanh thu không trùng khớp giữa webform và báo cáo tài chính, và được ghi nhận là không có văn bản làm rõ theo yêu cầu.

Sự lặp lại của kịch bản này cho thấy một quy trình quen thuộc: Công ty Phước Tấn làm bên mời thầu, các đối thủ cạnh tranh bị loại ở vòng năng lực/kỹ thuật, và Công ty Mai Sơn trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm thấp.

Công ty Tư vấn Xây dựng BA: Sự tương phản rõ rệt

Ngược lại với sự thuận lợi khi làm việc với Công ty Phước Tấn, Công ty Mai Sơn lại gặp khó khăn đáng kể trong các gói thầu do Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng BA (Công ty BA) làm bên mời thầu, dù chủ đầu tư vẫn là UBND thành phố Tân Uyên.

Tại gói thầu Đường dẫn vào trường THCS Tân Hiệp (giá dự toán 3,5 tỷ đồng). Báo cáo đánh giá E-HSDT ngày 15/05/2025 (Số: 11/BC.KQ) do Công ty BA lập kết luận Công ty Mai Sơn "Không đạt" ở tiêu chuẩn đánh giá về năng lực và kinh nghiệm.

Đáng chú ý, báo cáo nêu rõ: Bên mời thầu đã gửi công văn số 28/CVLR/BA-2025 ngày 22/04/2025 yêu cầu làm rõ E-HSDT, nhưng đến hết ngày 25/04/2025, Bên mời thầu không nhận được hồ sơ làm rõ của nhà thầu.

Tại gói thầu Duy tu, sửa chữa các tuyến đường ĐT trên địa bàn thành phố (giá dự toán 5,6 tỷ đồng). Báo cáo đánh giá E-HSDT ngày 10/05/2025 (Số: 10/BC.KQ) của Công ty BA tiếp tục kết luận Công ty Mai Sơn "Không đạt" về năng lực và kinh nghiệm. Tương tự, báo cáo cũng ghi nhận nhà thầu không phản hồi yêu cầu làm rõ hồ sơ (Công văn số 37/CVLR/BA-2025 ngày 06/05/2025).

Nghịch lý năng lực và câu hỏi về tính khách quan

Sự đối lập này đặt ra một câu hỏi lớn: Tại sao cùng một nhà thầu Công ty Mai Sơn, trong cùng một năm 2025, lại có kết quả đánh giá năng lực hoàn toàn trái ngược nhau tại các gói thầu có quy mô và tính chất tương tự?

Công ty Mai Sơn được Công ty Phước Tấn đánh giá đủ năng lực thực hiện gói thầu 1,7 tỷ đồng (ĐH 418), nhưng lại bị Công ty BA đánh giá không đủ năng lực thực hiện gói thầu 3,5 tỷ đồng và 5,6 tỷ đồng. Trong khi đó, cuối năm 2025, Công ty Mai Sơn lại được Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Việt Trí Tín đánh giá đủ năng lực thực hiện gói thầu 5,6 tỷ đồng tại Bắc Tân Uyên.

Liệu có sự khác biệt lớn trong tiêu chuẩn đánh giá giữa các đơn vị tư vấn? Hay có những yếu tố nào khác ảnh hưởng đến tính khách quan và sự chặt chẽ trong quá trình đánh giá của các Bên mời thầu?

Việc Công ty Mai Sơn không phản hồi yêu cầu làm rõ hồ sơ từ Công ty BA cũng là một chi tiết đáng chú ý. Điều này cho thấy sự thiếu quyết tâm theo đuổi gói thầu hoặc sự thiếu chuẩn bị kỹ lưỡng khi tham gia các gói thầu do đơn vị tư vấn này quản lý, trái ngược với hình ảnh một nhà thầu có tỷ lệ trúng thầu lên tới 77%.

Mối quan hệ giữa các nhà thầu cạnh tranh

Bên cạnh mối quan hệ với đơn vị tư vấn, sự xuất hiện lặp lại của một nhóm các nhà thầu cạnh tranh cũng là điểm đáng lưu ý. Các nhà thầu như Công ty Trung Nhân, HTX Công Minh, Công ty An Sinh Phát thường xuyên "chạm trán" Công ty Mai Sơn.

Họ vừa là đối thủ, vừa có thể là đối tác. Ví dụ, Công ty Trung Nhân và HTX Công Minh là đối thủ bị loại khi cạnh tranh với Mai Sơn tại gói ĐH 418 (do Công ty Phước Tấn tư vấn). Nhưng tại gói Duy tu đường ĐT (do Công ty BA tư vấn), Công ty Trung Nhân lại liên danh với Công ty An Sinh Phát và trúng thầu, trong khi Công ty Mai Sơn bị loại.

Sự linh hoạt trong vai trò của các nhà thầu này, kết hợp với việc họ thường bị loại với lý do cơ bản khi cạnh tranh với nhà thầu quen thuộc, làm dấy lên nghi ngại về một môi trường cạnh tranh không hoàn toàn minh bạch, nơi các mối quan hệ có thể ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin:

[Kỳ 4]: Tính cạnh tranh trong các gói thầu tại TP HCM: Từ hồ sơ đến thực tiễn