Mới đây, ngày 23/9/2025, ông Trần Lê Quan - Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) - đã ký Quyết định số 2912/QĐ - KHTN phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Xây lắp: Sửa chữa và cung cấp, lắp đặt thiết bị". Gói thầu này thuộc dự toán mua sắm "Cải tạo, sửa chữa Nhà tập luyện thể dục thể thao tại Cơ sở 02 của Trường Đại học Khoa học tự nhiên năm 2025".

Đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần Alpha Vietnam (MSDN: 0309588041), với giá trúng thầu là 2.574.853.219 đồng. So với giá gói thầu được duyệt là 2.614.327.183 đồng, tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước chỉ đạt khoảng 1,5%.

Đáng chú ý, theo biên bản mở thầu ngày 03/9/2025, Công ty Cổ phần Alpha Vietnam là nhà thầu duy nhất nộp hồ sơ dự thầu. Việc một gói thầu được tổ chức theo hình thức đấu thầu rộng rãi qua mạng nhưng chỉ có một nhà thầu tham gia đang đặt ra nhiều câu hỏi về tính cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Báo cáo đánh giá E-HSDT số 44/2025/BCĐG-TP do đơn vị tư vấn là Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng và Giao thông Thành Phát lập ngày 18/9/2025, kết luận hồ sơ của Công ty Cổ phần Alpha Vietnam đáp ứng các yêu cầu về tính hợp lệ, năng lực, kinh nghiệm và kỹ thuật. Do chỉ có một nhà thầu tham dự nên không cần thực hiện bước xếp hạng nhà thầu theo quy định.

Alpha Vietnam và "bức tranh" tổng thể về năng lực

Công ty Cổ phần Alpha Vietnam, có địa chỉ tại số 68/17 Trần Nhân Tôn, Phường Vườn Lài, TP Hồ Chí Minh, do ông Nguyễn Thu Thiên làm Tổng giám đốc. Doanh nghiệp này được thành lập từ tháng 12/2009.

Theo dữ liệu, Công ty Cổ phần Alpha Vietnam đã tham gia 34 gói thầu, trong đó trúng 15 gói và trượt 19 gói. Tổng giá trị các gói thầu đã trúng (bao gồm cả vai trò liên danh) là 49.422.293.943 đồng. Nếu chỉ tính với vai trò độc lập, con số này là 29.944.407.240 đồng. Tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán là 94,39%, một con số cho thấy tỷ lệ tiết kiệm trung bình còn khá khiêm tốn.

Địa bàn hoạt động chính của nhà thầu này tập trung ở các tỉnh thành phía Nam như Đồng Tháp (tham gia 15 gói), An Giang (13 gói) và Thành phố Hồ Chí Minh (6 gói).

Hoạt động đấu thầu năm 2025

Riêng trong năm 2025, bức tranh hoạt động của Công ty Cổ phần Alpha Vietnam trở nên sôi động hơn. Tính đến cuối tháng 9/2025, công ty đã tham gia 18 gói thầu, trong đó trúng 8 gói và trượt 10 gói.

Một điểm đáng chú ý là tần suất xuất hiện dày đặc của Alpha Vietnam tại một số chủ đầu tư/bên mời thầu nhất định. Cụ thể:

• Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM: Alpha Vietnam đã tham gia 5 gói thầu, trúng tới 4 gói. Gói thầu vừa trúng nêu trên là một minh chứng rõ nét cho "cái duyên" này.
• Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Đặng Nguyễn: Tham gia 6 gói, trúng 4 gói.
• Ban quản lý dự án và Phát triển quỹ đất thành phố Cao Lãnh (Đồng Tháp): Tham gia 9 gói, nhưng chỉ trúng 2 gói.
• Ban quản lý dự án và phát triển quỹ đất huyện Châu Thành (Đồng Tháp): Tham gia 4 gói, trúng 2 gói.

Sự chênh lệch về tỷ lệ trúng thầu giữa các bên mời thầu khác nhau có thể gợi mở nhiều điều về mối quan hệ giữa nhà thầu và chủ đầu tư, cũng như mức độ cạnh tranh ở mỗi địa phương, mỗi đơn vị.

Mối quan hệ "thân thiết" với Trường Đại học Khoa học tự nhiên

Mối quan hệ giữa Công ty Cổ phần Alpha Vietnam và Trường Đại học Khoa học tự nhiên là một điểm nhấn nổi bật nhất. Với tỷ lệ thắng 4/5 gói đã tham gia, dường như Alpha Vietnam là một cái tên rất quen thuộc và có uy tín lớn tại đây.

Trước gói thầu vừa trúng, trong năm 2025, Alpha Vietnam đã trúng 2 gói thầu khác cũng do Trường Đại học Khoa học tự nhiên mời thầu:

1. Gói "Xây lắp: Sửa chữa": trúng thầu ngày 13/08/2025 với giá 5.427.598.616 đồng.
2. Gói "Xây lắp: Sửa chữa và cung cấp, lắp đặt thiết bị": trúng thầu ngày 01/04/2025 với giá 3.688.085.706 đồng.

Việc một nhà thầu liên tiếp trúng nhiều gói thầu tại cùng một chủ đầu tư không phải là hiếm. Tuy nhiên, khi kết hợp với yếu tố "một mình một ngựa" và tỷ lệ tiết kiệm thấp, vấn đề này cần được nhìn nhận một cách đa chiều hơn để đảm bảo các nguyên tắc cơ bản của pháp luật về đấu thầu.

Góc nhìn từ các chuyên gia

Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TPHCM) cho biết: "Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, cùng với các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC, luôn nhấn mạnh các nguyên tắc cốt lõi là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Việc một gói thầu đấu thầu rộng rãi chỉ có một nhà thầu tham gia, về mặt quy trình có thể không sai, nhưng về bản chất, mục tiêu cạnh tranh đã không đạt được. Điều này dẫn đến hiệu quả kinh tế thường không cao, thể hiện qua tỷ lệ tiết kiệm thấp".

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ phân tích: "Cần xem xét kỹ lưỡng hồ sơ mời thầu. Liệu các tiêu chí đưa ra có quá 'khắt khe' hoặc mang tính 'chỉ định', vô tình hạn chế sự tham gia của các nhà thầu khác hay không? Khi chỉ có một nhà thầu, áp lực cạnh tranh về giá gần như không tồn tại. Vai trò của đơn vị tư vấn lập hồ sơ mời thầu, tổ chuyên gia đánh giá hồ sơ dự thầu và chủ đầu tư trong việc đảm bảo tính cạnh tranh là vô cùng quan trọng".

Thị trường đấu thầu minh bạch và cạnh tranh không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước mà còn tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh, nơi các doanh nghiệp có năng lực thực sự được lựa chọn. Những trường hợp như gói thầu của Công ty Cổ phần Alpha Vietnam tại Trường Đại học Khoa học tự nhiên có thể là một ví dụ điển hình cần được các chủ đầu tư quan tâm, giám sát để hoạt động đấu thầu ngày càng đi vào thực chất và hiệu quả hơn.