Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, chuỗi hoạt động đấu thầu của Công ty TNHH xây dựng Minh Thành BP với những con số thống kê ấn tượng nhưng cũng đầy băn khoăn, cần được soi chiếu kỹ lưỡng dưới góc nhìn pháp luật và chuyên môn.

Luật Đấu thầu 2023: Cạnh tranh là yêu cầu tiên quyết

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, cùng các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC, đã đặt ra yêu cầu rất cao về việc đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Trao đổi với Báo Tri thức và Cuộc sống, Luật sư Nguyễn Văn Lập, Đoàn Luật sư TP HCM, cho biết: "Tỷ lệ trung bình giá trúng thầu lên đến 99.04% so với giá dự toán là một chỉ số rất đáng quan tâm. Về mặt quy trình, điều này không sai. Tuy nhiên, về bản chất của đấu thầu là cạnh tranh về giá để tìm ra nhà thầu tốt nhất với chi phí hiệu quả nhất, thì con số 0.96% tiết kiệm được là thấp. Nó cho thấy tính cạnh tranh trong các gói thầu này không được như kỳ vọng. Các cơ quan quản lý cần xem xét lại quá trình lập dự toán, lập hồ sơ mời thầu để đảm bảo không có các yếu tố làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu khác".

Luật sư Lập cũng viện dẫn Khoản 2, Điều 16 của Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 nghiêm cấm các hành vi thông thầu, dàn xếp. Ông cho rằng, dù chưa thể kết luận, nhưng các dấu hiệu như nhà thầu "quen", tư vấn "quen", chủ đầu tư "quen" kết hợp với tỷ lệ tiết kiệm siêu thấp là cơ sở để các cơ quan thanh tra, kiểm toán xem xét làm rõ.

Tỷ lệ tiết kiệm thấp: Dấu hỏi về hiệu quả đầu tư công

Tỷ lệ tiết kiệm trong đấu thầu là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.

Phân tích về vấn đề này, chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang chia sẻ: "Một tỷ lệ tiết kiệm trung bình dưới 1% là dấu hiệu bất thường và cần được báo động. Nó cho thấy hoặc là giá dự toán được lập quá sát với giá thị trường và năng lực của một nhà thầu duy nhất, hoặc là chưa có sự cạnh tranh thực sự. Khi có cạnh tranh, quy luật thị trường sẽ buộc các nhà thầu phải bỏ giá tốt hơn để thắng thầu, từ đó tạo ra tỷ lệ tiết kiệm có ý nghĩa cho ngân sách".

Ông Giang cho rằng, để nâng cao hiệu quả, cần tăng cường công tác hậu kiểm, thanh tra, kiểm tra và giám sát hoạt động đấu thầu, đặc biệt là ở các dự án quy mô nhỏ tại cấp cơ sở. Sự minh bạch của dữ liệu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia chính là công cụ để cộng đồng và báo chí thực hiện vai trò giám sát, góp phần làm lành mạnh hóa môi trường đầu tư công.

Tổng hợp các vấn đề đã nêu, hoạt động đấu thầu của Công ty Minh Thành BP, dù đúng quy trình trên bề mặt, vẫn bộc lộ những dấu hiệu cần được các cơ quan chức năng tỉnh Đồng Nai rà soát, làm rõ, nhằm đảm bảo mỗi đồng vốn của nhà nước được sử dụng một cách hiệu quả nhất.