Không quân Mỹ hiện đang tiến hành nghiên cứu đề xuất mua máy bay chiến đấu, để chuẩn bị xây dựng ngân sách quân sự cho năm tài chính 2023. Theo kế hoạch trước đây của Không quân Mỹ, đến năm 2030, các loại máy bay chiến đấu mà nước này được trang bị, sẽ giảm từ 7 loại hiện nay xuống còn 4 loại.
Bốn loại máy bay chiến đấu bao gồm: Máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu NGAD, sẽ được sử dụng để thay thế F-22. F-35A sẽ tạo thành lực lượng chủ lực của Không quân. F-15EX sẽ thay thế hầu hết những chiếc F-15 trong biên chế và F-16 (hoặc loại máy bay thay thế nó).
Trong 4 loại máy bay trên, loại cuối cùng là quan trọng nhất đối với chương trình tiêm kích F-35, vì kế hoạch ban đầu của Không quân Mỹ là mua đủ F-35, để thay thế tất cả số F-16. Vì vậy, nếu Không quân Mỹ giữ lại F-16, hoặc phát triển một máy bay chiến đấu giá rẻ mới, để thay thế một số F-16, thì họ có cần mua thêm F-35 không?
Mặc dù Không quân Mỹ khẳng định rằng kế hoạch mua sắm tiêm kích tàng hình F-35 vẫn không thay đổi, nhưng các nghiên cứu thống kê liên tục về máy bay chiến thuật cho thấy, việc giảm số lượng F-35 gần đây là điều có thể đoán trước cho tương lai.
Chuyên gia hàng không Chad Aboulafia cho rằng, kế hoạch của Không quân Mỹ về việc mua tổng cộng 1.763 chiếc chiến đấu cơ F-35A “là điều viễn tưởng nhất trong ngân sách quốc phòng trong thập kỷ qua” và điều chúng ta nên nói bây giờ là số lượng mua thực tế.
Và số lượng F-35A chắc chắn không phải là con số khổng lồ 1.763 chiếc; nhưng số lượng mua cuối cùng của F-35A sẽ là 1.200, 1.400 hay 1.000 chiếc; chưa ai có thể dám khẳng định.
Frank Kendall, tân Tư lệnh Không quân Mỹ, từng chỉ trích gay gắt chương trình F-35. Tuy nhiên, sau khi nhậm chức, ông ngày quay sang ủng hộ máy bay chiến đấu F-35 và cho rằng loại máy bay này có hiệu suất tốt nhất trên thế giới. Trước đó, Kendall là phi công máy bay F-16.
Tướng Mark Kelly, cựu Tư lệnh lực lượng Phòng không Không quân Mỹ cho biết: Trong Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991, Không quân Mỹ có khoảng 4.000 máy bay chiến đấu. Nhưng đến năm 2021, số lượng máy bay chiến đấu của Không quân Mỹ đã giảm xuống còn 2.000 chiếc và tuổi thọ trung bình của những chiếc máy bay chiến đấu này là 28 năm.
Nghiên cứu máy bay chiến thuật của Không quân Mỹ, nhằm giúp họ xác định loại máy bay chiến đấu mà họ cần, khi đối mặt với các mối đe dọa từ kẻ thù vào năm 2030 và xa hơn thế nữa. Đồng thời, các kế hoạch được thực hiện, để giảm một số lượng lớn các máy bay chiến đấu cũ.
Nghiên cứu này đã được phê duyệt bởi Tướng Brown, Tham mưu trưởng Không quân Mỹ vào tháng Hai năm nay. Tướng Brown tuyên bố rằng, các máy bay chiến đấu của Không quân sẽ giảm từ 7 loại hiện tại xuống còn 4 loại trong tương lai.
Mức độ giảm mua máy bay chiến đấu F-35 vẫn chưa được xác định. Theo tài liệu nội bộ về Máy bay chiến đấu tương lai của Không quân Mỹ, kế hoạch đặt mua F-35A được giới hạn ở 1.050 chiếc; nhưng Will Roper, Giám đốc mua sắm của Không quân trong chính quyền Trump cho rằng, việc mua F-35 chỉ giới hạn ở khoảng 800 chiếc.
Tuy nhiên, bất kỳ nỗ lực nào nhằm giảm trang bị F-35 sẽ vấp phải sự ngăn cản trong Quốc hội Mỹ, đặc biệt là những dân biểu có được lợi ích tài chính từ việc sản xuất F-35 và vẫn còn phải xem liệu Quốc hội có sẵn sàng giảm số lượng mua hay không.
Lockheed Martin, nhà sản xuất F-35, đã mất hơn một thập kỷ để cố gắng giảm giá của F-35A xuống dưới 80 triệu USD, tương đương với máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư. Sau nhiều năm tăng cường sản xuất và hưởng lợi từ quy mô kinh tế, công ty cuối cùng đã đạt được mục tiêu này, khi sản xuất lô F-35 thứ 13 vào năm 2019.
Lockheed Martin cho rằng, có thể chương trình F-35 sẽ phải đội giá cao hơn. Giá của chiếc F-35A khó có thể thấp hơn mức 78 triệu USD / chiếc như hiện nay, do giá cả thế giới biến động bởi đại dịch COVID-19.
Nếu Không quân Mỹ muốn giữ nguyên giá mua và đồng thời giảm tổng số lượng mua, thì Lockheed Martin chỉ nên duy trì tốc độ sản xuất máy bay F-35A như hiện tại. Đồng thời việc giảm số lượng, có thể làm tăng chi phí bảo dưỡng F-35; nhưng việc duy trì 1.763 chiếc F-35A sẽ là gánh nặng kinh phí hàng năm cho Không quân.
Phát ngôn viên Brett Ashworth của Lockheed Martin cho rằng, giá thành của F-35 không nên là tiêu chí duy nhất để đánh giá giá trị của chiếc máy bay. Ngược lại, Không quân Mỹ cũng cần xem xét các lợi ích mà loại chiến đấu cơ này mang lại.
Hiện F-35 là loại máy bay chiến đấu duy nhất trên thế giới, có thể xâm nhập vào hệ thống phòng không của đối phương mà không bị phát hiện và có thể chia sẻ thông tin với các máy bay và lực lượng mặt đất khác. Với sự phát triển không ngừng về sức mạnh quân sự của đối thủ, các trận chiến trong tương lai sẽ chỉ trở nên khó khăn và nguy hiểm hơn.
Không phải tất cả các chuyên gia đều đồng ý giảm số lượng F-35. Chuyên gia hàng không Rebecca Grant cho rằng, Không quân Mỹ đúng khi giảm các loại máy bay chiến đấu; nhưng họ sai lầm khi đánh giá thấp tính năng tàng hình của F-35, mà chỉ những loại chiến đấu cơ này, mới đủ khả năng chống lại các đối thủ mạnh như Trung Quốc và Nga. Nguồn ảnh: Pinterest.
