Quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C (A&C) là một nhà thầu có năng lực,thể hiện qua việc thắng các gói thầu cạnh tranh với tỷ lệ tiết kiệm cao, nhưng cũng thường xuyên được lựa chọn qua hình thức chỉ định thầu tại các chủ đầu tư quen thuộc như Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (Satra). Điều này đặt ra vấn đề về việc áp dụng pháp luật đấu thầu trong lĩnh vực đặc thù như kiểm toán.

Soi chiếu dưới góc nhìn pháp lý

Các hoạt động đấu thầu gần đây của A&C và Satra diễn ra trong bối cảnh Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC đã có hiệu lực, với mục tiêu cốt lõi là tăng cường cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Đối với gói thầu "Tư vấn kiểm toán" tại Khu Thương mại Bình Điền mà Satra chỉ định cho A&C, hình thức "chỉ định thầu rút gọn" cần được xem xét cẩn trọng. Luật Đấu thầu quy định rất nghiêm ngặt các trường hợp được áp dụng chỉ định thầu, thường là cho các gói thầu có tính cấp bách, liên quan đến an ninh quốc phòng, bí mật nhà nước, hoặc các gói thầu tư vấn có giá trị trong hạn mức nhất định.

Việc một doanh nghiệp nhà nước áp dụng hình thức này cần được giải trình đầy đủ về tính phù hợp và cấp thiết, để đảm bảo không làm giảm tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế mà lẽ ra đấu thầu rộng rãi có thể mang lại. Ngược lại, việc A&C thắng thuyết phục gói thầu kiểm toán BCTC 2024 của chính Satra với tỷ lệ tiết kiệm hơn 56% lại là một minh chứng rõ nét cho lợi ích của đấu thầu rộng rãi.

Góc nhìn từ chuyên gia

Trao đổi với Báo Tri thức và Cuộc sống, các chuyên gia đã đưa ra những phân tích đa chiều về vấn đề này.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Lập, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết: "Luật Đấu thầu 2023 đã siết chặt hơn nữa các điều kiện để được áp dụng chỉ định thầu. Mục tiêu của nhà làm luật là hướng các hoạt động mua sắm, đặc biệt là sử dụng vốn nhà nước hoặc vốn của doanh nghiệp nhà nước, về hình thức đấu thầu rộng rãi để tối đa hóa lợi ích. Khi một chủ đầu tư quyết định chỉ định thầu, họ phải có đầy đủ hồ sơ, tài liệu chứng minh gói thầu đó đáp ứng một trong các điều kiện đặc biệt mà luật pháp cho phép. Sự minh bạch trong việc giải trình lý do là yếu tố cốt lõi để đảm bảo tuân thủ pháp luật và tránh các nghi ngại không đáng có từ dư luận."

Về khía cạnh hiệu quả kinh tế, chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang phân tích: "Không thể phủ nhận chỉ định thầu giúp rút ngắn thời gian lựa chọn nhà thầu, phù hợp với các công việc cần triển khai gấp. Tuy nhiên, nếu lạm dụng, nó có thể làm xói mòn môi trường cạnh tranh. Khi không có sự cạnh tranh về giá và năng lực một cách công khai, chủ đầu tư có nguy cơ không nhận được mức giá tốt nhất và bỏ lỡ cơ hội hợp tác với các nhà thầu tiềm năng khác. Câu chuyện về tỷ lệ tiết kiệm hơn 56% ở gói thầu đấu rộng rãi so với tỷ lệ tiết kiệm chỉ khoảng 10% ở gói chỉ định thầu của cùng một chủ đầu tư và nhà thầu là một ví dụ trực quan để tham khảo."

Từ những phân tích trên, có thể thấy hoạt động lựa chọn nhà thầu trong lĩnh vực kiểm toán, một ngành đòi hỏi cao cả về chuyên môn lẫn tính độc lập, cần được thực hiện một cách minh bạch nhất. Việc tuân thủ nghiêm ngặt tinh thần của Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 không chỉ giúp các chủ đầu tư như Satra tối ưu hóa chi phí mà còn góp phần xây dựng một thị trường đấu thầu lành mạnh, nơi các doanh nghiệp có năng lực thực sự như A&C có thể khẳng định vị thế của mình qua những cuộc cạnh tranh sòng phẳng và công khai.