Vừa qua, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực quận Gò Vấp (TP. Hồ Chí Minh) đã công bố kết quả lựa chọn nhà thầu cho Gói thầu Xây lắp (Mã TBMT: IB2500393917-00) thuộc dự án Nâng cấp, cải tạo hệ thống thoát nước hẻm khu phố 2-18 phường 3, quận Gò Vấp. Theo đó, Công ty Cổ phần Công trình Giao thông Công chánh (GTCC) đã trúng thầu với giá 25.418.904.434 đồng, rất sát với giá dự toán 25.469.872.827 đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm chỉ khoảng 0,2%. Điều đáng chú ý là gói thầu này chỉ có duy nhất một đối thủ cạnh tranh với GTCC, nhưng đã bị loại từ vòng đánh giá kỹ thuật.

Đối thủ "ngã ngựa" vì hồ sơ kỹ thuật

Gói thầu Xây lắp nêu trên được tổ chức đấu thầu rộng rãi qua mạng theo phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ. Nguồn vốn thực hiện từ ngân sách Thành phố Hồ Chí Minh. Thời gian thực hiện hợp đồng dự kiến là 10 tháng theo loại hợp đồng đơn giá cố định.

Biên bản mở thầu ngày 30/09/2025 ghi nhận sự tham gia của 02 nhà thầu: Công ty Cổ phần Công trình Giao thông Công chánh (MST: 0300475734) và Công ty Cổ phần Xây dựng Thương mại Phương Nguyệt (MST: 0312390429). Giá dự thầu của GTCC là 25.418.904.469 đồng, còn giá dự thầu của Phương Nguyệt là 25.454.958.713 đồng. Cả hai nhà thầu đều không đề xuất giảm giá.

Tuy nhiên, theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 363/BCĐG-TLG ngày 06/10/2025 do Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Dịch vụ Thiên Lộc Gia (đơn vị tư vấn lập HSMT, đánh giá HSDT) lập, dù cả hai nhà thầu đều vượt qua vòng đánh giá tính hợp lệ, năng lực và kinh nghiệm, nhưng Công ty Cổ phần Xây dựng Thương mại Phương Nguyệt đã không đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật.

Báo cáo đánh giá đã chỉ ra hàng loạt thiếu sót trong hồ sơ đề xuất kỹ thuật của Phương Nguyệt. Cụ thể, nhà thầu này bị đánh giá là không có thuyết minh và bản vẽ biện pháp thi công cho nhiều hạng mục công việc quan trọng như cấp phối đá dăm, bê tông nhựa, lắp đặt cống... Hồ sơ cũng thiếu thuyết minh đầy đủ về cách thức quản lý dự án, quản lý hiện trường.

Đáng chú ý, phần biện pháp bảo đảm chất lượng cũng bộc lộ nhiều vấn đề. Báo cáo đánh giá nêu rõ việc nhà thầu không cung cấp đủ tài liệu chứng minh nguồn gốc vật tư cát, đá (thiếu hợp đồng nguyên tắc hoặc chứng từ liên kết giữa nhà cung cấp và đơn vị khai thác). Ngoài ra, hồ sơ còn thiếu thuyết minh về biện pháp quản lý mặt bằng, công trường, hệ thống quản lý thi công, kế hoạch kiểm tra nghiệm thu, việc lập nhật ký thi công và lưu trữ hồ sơ. Ngay cả biện pháp bảo đảm vệ sinh môi trường cũng bị đánh giá thiếu sót khi không có hợp đồng nguyên tắc với đơn vị thu gom, xử lý chất thải rắn.

Với hàng loạt điểm không đạt về kỹ thuật, Công ty Cổ phần Xây dựng Thương mại Phương Nguyệt đã bị loại. Kết quả, chỉ còn lại duy nhất GTCC đáp ứng yêu cầu và được đề nghị trúng thầu. Quyết định số 24/QĐ-BQLKVGV(1624) ngày 14/10/2025 của Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực quận Gò Vấp đã phê duyệt kết quả này.

Năng lực của nhà thầu trúng thầu

Công ty Cổ phần Công trình Giao thông Công chánh (GTCC), có mã số thuế 0300475734, địa chỉ tại Số 14-16 Phan Đăng Lưu, Phường Gia Định, TP. Hồ Chí Minh, do ông Phan Minh Lộc làm Tổng giám đốc. Doanh nghiệp được xếp vào quy mô vừa với 107 nhân viên.

Theo dữ liệu công khai, GTCC có năng lực hoạt động xây dựng khá đa dạng, được Sở Kế hoạch và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh cấp chứng chỉ năng lực HĐXD số 00002644, bao gồm các lĩnh vực từ thiết kế, thẩm tra thiết kế, giám sát thi công đến thi công xây dựng công trình giao thông đường bộ, hạ tầng kỹ thuật, dân dụng, công nghiệp và thủy lợi.

Lịch sử đấu thầu của GTCC cũng khá dày dặn với 232 gói thầu đã tham gia, trong đó trúng 156 gói (tỷ lệ ~67,2%). Tổng giá trị các gói đã trúng (tính cả vai trò độc lập và liên danh) lên đến hơn 9.585 tỷ đồng. Riêng với vai trò độc lập, tổng giá trị trúng thầu là hơn 3.330 tỷ đồng. Địa bàn hoạt động chính là TP. Hồ Chí Minh với 89 gói thầu đã tham gia.

Hiệu quả kinh tế và tính cạnh tranh: Những dấu hỏi đặt ra

Mặc dù việc lựa chọn nhà thầu tuân thủ quy trình khi đối thủ duy nhất bị loại vì không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, nhưng tỷ lệ tiết kiệm chỉ khoảng 0,2% tại gói thầu Xây lắp (IB2500393917-00) khiến dư luận không khỏi đặt câu hỏi về hiệu quả kinh tế. Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 (đã được sửa đổi, bổ sung) tại Điều 8 nêu rõ một trong các mục tiêu của đấu thầu là đảm bảo "hiệu quả kinh tế". Mức tiết kiệm dưới 1% thường được xem là rất thấp, đặc biệt trong bối cảnh đấu thầu rộng rãi.

Việc chỉ có 2 nhà thầu tham gia và 1 nhà thầu bị loại sớm vì những thiếu sót cơ bản về kỹ thuật cũng làm dấy lên nghi vấn về tính cạnh tranh thực chất của gói thầu, dù hình thức là đấu thầu rộng rãi. Liệu có hay không việc các nhà thầu tiềm năng khác không quan tâm đến gói thầu, hay hồ sơ mời thầu có những yếu tố nào đó chưa thực sự thu hút sự tham gia rộng rãi?

Bên cạnh đó, đây là gói thầu thứ hai liên tiếp trong tháng 10/2025 mà GTCC trúng thầu tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực quận Gò Vấp, một chủ đầu tư mà trước đó GTCC chưa có nhiều hoạt động hợp tác được ghi nhận công khai.

Những diễn biến tại gói thầu này đặt ra yêu cầu cần có sự giám sát chặt chẽ hơn từ các cơ quan chức năng, nhằm đảm bảo các nguyên tắc cốt lõi của Luật Đấu thầu về cạnh tranh, công bằng, minh bạch và đặc biệt là hiệu quả kinh tế được thực thi một cách nghiêm túc, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.