Mới đây Công an tỉnh Quảng Ninh phát hiện lô hàng gần 2.000 con gấu bông loại Baby Three chứa hàm lượng formaldehyde vượt ngưỡng cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đồ chơi trẻ em. Điều này gây hoang mang cho không ít bậc phụ huynh đã trót mua sản phẩm về cho con em mình sử dụng.
Formaldehyde vượt ngưỡng có thể gây hại nghiêm trọng
Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) định nghĩa formaldehyt là hóa chất không màu, có mùi hăng nồng và dễ bắt lửa. Đây là hợp chất được sử dụng phổ biến trong công nghiệp, xuất hiện trong vật liệu xây dựng như ván ép, gỗ nén và trong vai trò chất khử trùng, diệt khuẩn tại các cơ sở y tế, phòng thí nghiệm, nhà xác.
Ngoài ra, gấu bông nói riêng và các sản phẩm dệt may nói chung cũng nằm trong số những sản phẩm phổ biến có nguy cơ chứa formaldehyt.
Theo Hệ thống Quản lý Toàn diện - Quản lý An toàn và Chất lượng (HQTS-QAI) Trung Quốc, hàm lượng formaldehyt có trong gấu bông chủ yếu bắt nguồn từ các loại vải dùng làm lớp vỏ bên ngoài. Trong ngành sản xuất đồ chơi, vải là vật liệu được sử dụng với số lượng lớn. Để đáp ứng yêu cầu về độ bền, hạn chế co rút, formaldehyt thường được đưa vào trong quá trình xử lý vải.
Theo Phó giáo sư Trần Hồng Côn, nguyên giảng viên Khoa Hóa học, Đại học Khoa học Tự nhiên (Hà Nội), nếu tồn dư vượt ngưỡng, formaldehyde có thể gây hại nghiêm trọng. Với thú bông, lớp bọc ngoài dễ chứa hóa chất này do quá trình xử lý vải trong sản xuất.
Phó giáo sư Côn khuyến cáo, người tiêu dùng cần cẩn trọng, ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, nhãn mác đầy đủ từ các thương hiệu uy tín. Cơ quan chức năng cũng cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh hàng hóa không đảm bảo an toàn. Đối với phụ huynh, việc hướng dẫn trẻ tránh ngậm đồ chơi và vệ sinh sản phẩm thường xuyên là cần thiết để giảm thiểu rủi ro.
Với sản phẩm từ vải vóc, khi mới mua về nhà có thể chứa formaldehyde, cách đơn giản để giảm lượng hóa chất này là giặt sạch trước khi sử dụng.
Formaldehyde có thể gây ung thư ở người
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), formaldehyde là chất được xếp vào nhóm 1 - nhóm có bằng chứng rõ ràng gây ung thư ở người. Từ năm 2004, formaldehyde chính thức bị liệt vào danh sách các chất gây ung thư mũi - họng và có liên quan đến ung thư bạch cầu dòng tủy.
Theo Cục Quản lý An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Hoa Kỳ (CPSC), tiếp xúc với formaldehyde, đặc biệt ở nồng độ cao, có thể gây kích ứng da: Ngứa, nổi mẩn, viêm da tiếp xúc; Kích ứng mắt, mũi, cổ họng: Gây chảy nước mắt, ngạt mũi, đau rát họng; Ảnh hưởng hô hấp: Làm trầm trọng thêm các bệnh lý nền như hen suyễn, viêm phế quản, đặc biệt nguy hiểm với trẻ em.
Về lâu dài, phơi nhiễm formaldehyde ở nồng độ cao và liên tục có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư, đặc biệt ung thư vòm họng, phổi. Một số nghiên cứu dịch tễ học ghi nhận tỷ lệ mắc ung thư cao hơn ở những người thường xuyên tiếp xúc với hóa chất này.
Đối với trẻ nhỏ, nguy cơ lớn hơn do hệ miễn dịch và hô hấp chưa hoàn thiện. Trẻ có thói quen ôm, ngậm đồ chơi vào miệng, dễ dàng tiếp xúc qua đường da và hô hấp.
Một nghiên cứu dịch tễ học lớn được công bố trên tạp chí Journal of the National Cancer Institute đã theo dõi hơn 25.000 công nhân trong ngành công nghiệp sản xuất formaldehyde ở Mỹ.
Kết quả cho thấy những người tiếp xúc với nồng độ formaldehyde cao có nguy cơ mắc bệnh ung thư máu (leukemia), đặc biệt là bạch cầu dòng tủy cấp tính (AML), cao hơn so với nhóm không tiếp xúc.
WHO cũng nhấn mạnh, mức tiếp xúc lâu dài với formaldehyde ngay cả ở nồng độ thấp trong không khí (trên 0,1 mg/m³) đã có thể gây kích ứng mắt, mũi và đường hô hấp. Với mức độ tiếp xúc cao và kéo dài, nguy cơ ung thư tăng rõ rệt.
