Cải bó xôi còn gọi là rau chân vịt, là loại rau ăn lá nổi tiếng với hàm lượng dinh dưỡng dồi dào. Loại rau này có nguồn gốc từ Ba Tư cổ đại, sau đó lan rộng sang châu Âu và châu Á, ngày nay được trồng phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Theo tìm hiểu, cây cải bó xôi thuộc họ Dền (Amaranthaceae), thường cao từ 30–60 cm, thân thảo, lá màu xanh đậm, có hình bầu dục hoặc mũi mác, mọc xếp thành cụm xoè ra như bó hoa.
Cải bó xôi có vị ngọt thanh, hơi nhớt nhẹ khi nấu chín, mùi thơm dịu. Đây là nguyên liệu quen thuộc trong các món ăn như canh cải bó xôi nấu tôm, cháo cải bó xôi, súp rau củ, cải bó xôi xào tỏi hay dùng làm nhân bánh... Ngoài ra, cải bó xôi còn được dùng làm sinh tố xanh hoặc ép lấy nước nhờ lượng vitamin và chất chống oxy hóa cao, đặc biệt là vitamin K (hàm lượng nhiều hơn trứng vịt gấp 60 lần), A, C, sắt, canxi và folate, rất tốt cho tim mạch, tiêu hóa, da, tóc và thị lực.
Trên thị trường, cải bó xôi có giá dao động khoảng 30.000-50.000 đồng/kg tuỳ mùa vụ và chất lượng. Với đặc tính dễ trồng, nhanh thu hoạch, rau có thể được gieo trồng quanh năm ở nơi khí hậu mát mẻ, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Từ lúc gieo hạt đến khi thu hoạch thường chỉ mất khoảng 30–40 ngày. Đây là loại rau lý tưởng cho các hộ gia đình trồng tại nhà hay canh tác nông nghiệp hữu cơ nhờ ít sâu bệnh, phù hợp với xu hướng ăn uống lành mạnh hiện nay.
Trước khi chế biến, nên trụng cải bó xôi qua nước sôi để loại bỏ axit oxalic – một chất có thể cản trở khả năng hấp thụ canxi. Việc chần sơ cũng giúp rau giữ được màu xanh đẹp và nâng cao hương vị món ăn.
Nhiều người thường bỏ phần gốc khi sơ chế cải bó xôi. Tuy nhiên, phần rễ này lại giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất có lợi. Do đó, nếu có thể, hãy rửa sạch và tận dụng cả phần rễ trong các món ăn để tối ưu giá trị dinh dưỡng.
Những tác dụng của cải bó xôi với sức khỏe
Hỗ trợ kiểm soát cân nặng
Cải bó xôi là loại rau giàu chất xơ cả ở dạng hòa tan và không hòa tan, góp phần thúc đẩy hoạt động tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón và duy trì cảm giác no lâu. Nhờ hàm lượng calo thấp, cải bó xôi là lựa chọn lý tưởng cho những người muốn giảm cân hoặc duy trì vóc dáng thon gọn một cách tự nhiên.
Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Loại rau này chứa axit folic – một dưỡng chất có đặc tính tương tự chất chống oxy hóa, giúp điều hòa đường huyết và nâng cao độ nhạy của cơ thể với insulin. Nhờ đó, việc bổ sung cải bó xôi vào khẩu phần ăn có thể góp phần làm giảm nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường tuýp 2.
Nuôi dưỡng vẻ đẹp từ bên trong
Hàm lượng vitamin và khoáng chất phong phú trong cải bó xôi không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn có tác dụng làm đẹp. Ăn cải bó xôi thường xuyên giúp da dẻ hồng hào, mịn màng và mái tóc chắc khỏe hơn, giảm tình trạng gãy rụng.
Ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt
Là một nguồn cung cấp sắt tự nhiên, cải bó xôi giúp tăng cường quá trình tạo hồng cầu, từ đó cải thiện khả năng vận chuyển oxy trong cơ thể. Việc ăn loại rau này thường xuyên có thể giúp hạn chế tình trạng thiếu máu, mệt mỏi, chóng mặt và suy nhược.
Tăng cường hệ miễn dịch
Cải bó xôi giàu vitamin C, vitamin E và magiê – những dưỡng chất thiết yếu giúp nâng cao sức đề kháng, bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của vi khuẩn, virus. Đặc biệt, vitamin C còn hỗ trợ cơ thể chống lại các gốc tự do gây hại, giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
Tốt cho tim mạch
Nhờ chứa nitrat tự nhiên, cải bó xôi có thể giúp giảm huyết áp, cải thiện độ đàn hồi của thành mạch và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, lượng kali dồi dào trong loại rau này cũng giúp điều hòa nhịp tim và hỗ trợ tim hoạt động ổn định hơn.
Hỗ trợ chống viêm
Các hợp chất có trong cải bó xôi có khả năng chống viêm, giúp cơ thể làm dịu các phản ứng viêm và phục hồi nhanh hơn khi bị tổn thương. Việc đưa cải bó xôi vào thực đơn hàng ngày có thể giúp hạn chế nguy cơ viêm mãn tính – một yếu tố liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng.