Dọc theo triền sông Thu Bồn, men theo những lối nhỏ rợp bóng cau của làng Đại Bình (xã Quế Trung, huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam), có một loài rau bình dị mà hương vị vô cùng độc đáo. Người dân nơi đây gọi nó là rau sen (hay rau xen), vốn gắn bó với cuộc sống làng quê từ bao đời, được ví như "lộc trời" của đất Đại Bình.
Rau sen mọc ở hàng rào, từ xưa đã được người dân ở làng Đại Bình (xã Quế Trung, huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam) sử dụng như một loại rau ăn
Không ai biết chính xác rau sen có mặt ở Đại Bình từ bao giờ, chỉ biết rằng, qua bao thế hệ, loài cây ấy vẫn âm thầm mọc quanh vườn, bám lấy những hàng rào, những lối đi, những bờ đá rêu phong cũ kỹ. Cây rau sen có thể chịu đựng nắng hạn kéo dài, bám rễ sâu vào lòng đất.
Khác với những loại rau thân mềm thường thấy, rau sen có thân cây to, rắn chắc, lá dày và tán rộng, mọc um tùm, xanh rì quanh năm. Đặc biệt, cây càng sống lâu năm, thân càng cao lớn, rễ càng cắm sâu, thân lá càng thêm vững chãi. Chính vì vậy, ngoài việc dùng làm rau ăn, người dân còn trồng rau sen thành hàng rào, tạo nên những bờ giậu mộc mạc nhưng rất duyên dáng, làm nên vẻ đẹp riêng cho làng quê Đại Bình.
Rau sen có vị ngọt mát tự nhiên, có thể làm thành đa dạng các món ăn, từ luộc chấm mắm chua cay, đến xào thịt, xào tôm, nấu canh với hến, tôm hoặc thịt bò. Trong đó, món canh rau sen nấu hến là đặc sản trứ danh, khiến bất cứ ai từng nếm thử cũng thích mê mẩn.
Rau sen nấu canh tôm thịt là đặc sản ai thưởng thức lần đầu cũng thích mê mẩn
Để làm món canh này, người ta phải kỳ công bắt hến ngoài sông, tách vỏ kỹ càng, xào sơ với hành tỏi, sau đó nấu cùng nước hến đã lược trong. Khi nước sôi, người ta nhanh tay cho rau sen đã rửa sạch vào, vừa sôi bùng thì nhấc xuống ngay để rau giữ được độ giòn, màu xanh và vị ngọt đặc trưng. Bát canh nóng hổi, thơm dịu mùi hến, đậm đà vị ngọt của rau sen, vừa mát lành vừa bổ dưỡng.
Ngoài ra, rau sen xào thịt ba chỉ, xào tôm, hay nấu cùng thịt bò cũng là những món không thể thiếu trong bữa cơm gia đình. Thịt được ướp sẵn gia vị cho đậm đà, đảo đều trên lửa lớn, sau đó thêm rau sen, đảo nhanh tay là đã có một món ăn đưa cơm tuyệt vời.
Lá rau sen có tác dụng làm mát cơ thể, hỗ trợ thanh nhiệt, giải độc, tốt cho gan và giúp ngủ ngon hơn. Những ai hay mất ngủ, cơ thể nóng trong chỉ cần ăn một bữa canh rau sen là cảm thấy nhẹ nhàng, dễ chịu.
Ngày nay, rau sen đã trở thành đặc sản được nhiều người biết đến. Thậm chí trong các nhà hàng quán ăn ở xứ Quảng còn đưa rau sen vào thực đơn để đãi khách.
Tại chợ quê hay trên chợ mạng thỉnh thoảng có người rao bán rau sen với giá khoảng 70.000 đồng/kg. Vì tò mò hương vị độc đáo của thứ rau dại này, nhiều người thành phố tìm mua về đổi bữ cho gia đình.