Ít ai ngờ rằng một loại cỏ dại mọc sau vườn, ở những bãi đất hoang hay dưới gốc cây, bờ rào, vốn bị bỏ quên nay lại thành đặc sản có hương vị lạ được người thành phố thích mê mẩn, đó chính là rau chua me đất. Loài cây này tuy nhỏ bé nhưng mang hương vị đặc trưng, từng đi vào ký ức của biết bao thế hệ ở vùng quê Việt, đặc biệt là miền Trung như Bình Định, Phú Yên, Quảng Nam, Nghệ An…
Cây chua me đất nhìn như cỏ dại nhưng thực chất có thể sử dụng để làm nguyên liệu tạo vị chua thanh cho một số món ăn dân dã
Với những người con xa quê, mỗi khi nhắc đến canh chua me đất nấu cá là trong lòng lại dâng lên một cảm giác bồi hồi. Món ăn dân dã, chua thanh, ngọt dịu, không cầu kỳ nguyên liệu, nhưng đủ sức gợi nhớ cả một vùng trời tuổi thơ. Hồi đó, lũ trẻ thường thi nhau hái từng cọng lá chua me hình tim trên triền đê hay ở sau vườn nhà mang về cho mẹ nấu canh.
“Tôi nhớ mùa hè năm nào ở dưới tán cây bạch đàn sau vườn cũng có cả một thảm rau chua me đất xanh mướt. Lũ trẻ chúng tôi thường hái ăn sống chấm muối, vừa chua thanh, vừa vui miệng. Có hôm mẹ nấu canh cá lóc với rau chua me đất, vị ngọt của cá quyện cùng vị chua mát của rau khiến bữa cơm chiều quê nghèo thật đáng nhớ", chị Lan Anh (ở Nghệ An) chia sẻ.
Cây chua me đất thân mềm, có màu đỏ nhạt hoặc xanh nhạt, dễ gãy. Lá của cây đặc trưng bởi hình dáng giống trái tim úp ngược, mọc thành cụm gồm ba lá chét trên một cuống dài, vì thế nhiều người dân quê còn gọi vui là “cỏ ba lá”. Vào mùa hè, cây ra hoa nhỏ xinh, có màu vàng tươi hoặc tím nhạt, góp phần tạo nên vẻ đẹp nhẹ nhàng cho những vùng đất hoang. Rễ cây thuộc dạng rễ chùm, phát triển tốt ở những nơi đất tơi xốp.
Cây chua me đất có lá hình tim, còn được gọi với tên cỏ ba lá
Loài cây này còn có nhiều tên gọi khác nhau tùy vùng miền như chua me ba chìa (miền Nam) hay sỏm hèn (người Tày). Với khả năng thích nghi tốt và mọc hoang phổ biến, chua me đất vừa là rau ăn, vừa là vị thuốc dân gian quý giá của người Việt.
Không chỉ ngon mà còn dễ tìm, rau chua me từng là “cứu tinh” cho bữa cơm quê những ngày khó khăn, khi không có gì ngoài ít cá khô và nắm rau hái sau vườn.
Ngày nay, khi tốc độ đô thị hóa gia tăng, nhiều nơi đổ bê tông, phun thuốc trừ cỏ khiến rau chua me đất dần trở nên hiếm hoi. Chính vì thế mà nó lại càng được nhiều người “săn lùng”, nhất là những người xa quê, muốn tìm lại hương vị xưa.
“Ở quê tôi, ngày hè có cá nục, cá cơm là mẹ tôi lại hái rau chua me đất nấu canh. Giờ ở thành phố, đôi khi thấy bán ngoài chợ tôi mừng quýnh. Món canh chua me đất không chỉ giúp mát người mà còn gợi nhớ đến thời thơ bé bình dị”, anh Tiến (quê Quảng Nam) chia sẻ.
Với vị chua thanh đặc trưng, chua me đất được sử dụng để làm thành các món ăn có hương vị độc lạ
Không chỉ được dùng để nấu canh, chua me đất còn được các đầu bếp sáng tạo đưa vào món gỏi trộn, nhúng lẩu, hay ăn kèm với cá hấp, thịt luộc như một loại rau gia vị mang hương chua mát nhẹ nhàng. Trên các sàn thương mại điện tử hay trên chợ mạng, rau chua me đất được rao bán với giá lên tới 60.000 đồng/kg.