Dù mức độ nặng nhẹ khác nhau, nếu không được sơ cứu và điều trị đúng cách, bỏng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng, mất nước, sốc, thậm chí tử vong. Dưới đây là các kiến thức cơ bản về cách sơ cứu và điều trị bỏng một cách hiệu quả, từ đó giúp giảm thiểu tổn thương và tăng khả năng hồi phục cho người bị nạn.

Phân loại bỏng

Phân loại theo nguyên nhân gồm:

Bỏng nhiệt: Do tiếp xúc với lửa, nước sôi, hơi nóng, kim loại nóng…

Bỏng điện: Do tiếp xúc với dòng điện.

Bỏng hóa chất: Do tiếp xúc với acid, bazơ hoặc các chất ăn mòn.

Bỏng do bức xạ: Thường gặp khi tiếp xúc lâu với tia UV (ánh nắng mặt trời) hoặc tia X.

Phân loại theo độ sâu gồm:

Bỏng độ 1: Tổn thương lớp ngoài cùng của da (biểu bì), da đỏ, đau, không phồng rộp.

Bỏng độ 2: Tổn thương đến lớp bì, da phồng rộp, đau rát dữ dội.

Bỏng độ 3: Tổn thương toàn bộ lớp da, có thể đến cơ, xương, da trắng bệch, xám hoặc cháy đen, ít đau do hủy hoại dây thần kinh.

Sơ cứu ban đầu, bước quan trọng cứu sống người bị bỏng

Ngừng tiếp xúc với tác nhân gây bỏng

Dập lửa bằng nước, chăn, hoặc lăn người trên mặt đất nếu nạn nhân bị cháy quần áo.

Cắt nguồn điện nếu bỏng do điện.

Loại bỏ hóa chất bằng cách rửa sạch bằng nước liên tục (ít nhất 20 phút) và tháo bỏ quần áo dính hóa chất.

Làm mát vùng bỏng

Dội nước mát (không quá lạnh) lên vùng da bị bỏng trong ít nhất 15 – 20 phút để giảm nhiệt, giảm đau và hạn chế tổn thương lan rộng.

Lưu ý: Không dùng nước đá hoặc nước quá lạnh vì dễ gây tổn thương mô sâu hơn

Bảo vệ vùng bỏng

Dùng gạc vô trùng hoặc vải sạch che nhẹ vùng bỏng để tránh nhiễm trùng.

Không chọc vỡ các bọng nước hay bôi thuốc, kem, mỡ mà chưa có chỉ định y tế.

Đưa đến cơ sở y tế

Đối với bỏng nặng, bỏng rộng hoặc bỏng ở các vùng nguy hiểm như mặt, cổ, bộ phận sinh dục, bàn tay, bàn chân, cần đưa người bị nạn đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Điều trị bỏng hiệu quả

Bỏng nhẹ (độ 1 và một phần độ 2)

Có thể điều trị tại nhà với sự hướng dẫn của bác sĩ.

Dùng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen.

Bôi thuốc mỡ trị bỏng có chứa bạc sulfadiazine hoặc các dung dịch làm dịu da.

Theo dõi sát sao các dấu hiệu nhiễm trùng như đỏ, sưng, có mủ.

Bỏng nặng (độ 2 sâu, độ 3, bỏng rộng)

Cần nhập viện để điều trị chuyên sâu.

Có thể cần truyền dịch để bù nước và điện giải.

Dùng kháng sinh để phòng hoặc điều trị nhiễm trùng.

Trong một số trường hợp, cần can thiệp phẫu thuật ghép da hoặc tái tạo mô.

Phục hồi chức năng

Tập vật lý trị liệu để tránh co rút, dính khớp ở vùng bỏng.

Tư vấn tâm lý nếu nạn nhân bị tổn thương tinh thần, tự ti do sẹo.

Một số lưu ý quan trọng

Không bôi kem đánh răng, nước mắm, nước tương, lòng trắng trứng… lên vết bỏng – đây là những cách dân gian sai lầm có thể làm vết thương nhiễm trùng nghiêm trọng.

Luôn giữ vùng bỏng sạch sẽ và khô ráo.

Với trẻ nhỏ và người già, bỏng dù nhẹ cũng cần được theo dõi sát do cơ địa dễ biến chứng.

Tiêm phòng uốn ván nếu vết bỏng sâu hoặc có nguy cơ nhiễm bẩn.

Phòng ngừa bỏng, chủ động bảo vệ sức khỏe

Cẩn trọng khi sử dụng lửa, thiết bị điện, nước sôi hoặc hóa chất trong sinh hoạt và làm việc.

Không để trẻ em lại gần bếp, ấm nước, ổ điện.

Sử dụng các thiết bị bảo hộ khi làm việc trong môi trường nguy hiểm.