Dị ứng là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch trước những tác nhân tưởng chừng vô hại như phấn hoa, thực phẩm, thuốc, lông thú hay hóa chất. Đây là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến và có thể xảy ra ở bất kỳ ai, bất kỳ độ tuổi nào. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu dị ứng và xử lý đúng cách sẽ giúp người bệnh tránh được những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là đe dọa đến tính mạng.

Các triệu chứng dị ứng phổ biến

Dị ứng da: Mẩn đỏ, nổi mề đay, ngứa rát, sưng tấy, phát ban hoặc khô da.

Nguyên nhân thường gặp: Tiếp xúc với chất gây kích ứng (xà phòng, mỹ phẩm, hóa chất), côn trùng cắn, dị ứng thời tiết hoặc thực phẩm.

Dị ứng đường hô hấp: Hắt hơi, nghẹt mũi, chảy nước mũi, ho khan, khò khè hoặc khó thở. Nguyên nhân thường gặp: Phấn hoa, bụi mịn, lông thú cưng, nấm mốc hoặc khói thuốc.

Dị ứng thực phẩm: Buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, sưng môi, sưng lưỡi, nổi ban hoặc sốc phản vệ. Thực phẩm dễ gây dị ứng: Hải sản (tôm, cua), đậu phộng, trứng, sữa, đậu nành, lúa mì…

Dị ứng thuốc: Ngứa, nổi mẩn, phát ban, sốt nhẹ, đau khớp hoặc sốc phản vệ nghiêm trọng. Thuốc thường gây dị ứng: Kháng sinh nhóm penicillin, thuốc chống viêm, thuốc gây mê, vacxin…

Sốc phản vệ (phản ứng dị ứng nghiêm trọng): Khó thở, tụt huyết áp, sưng cổ họng, chóng mặt, mất ý thức.

Đây là tình trạng khẩn cấp, cần được xử lý ngay lập tức bằng adrenaline và hỗ trợ y tế chuyên sâu.

Cách xử lý khi gặp các triệu chứng dị ứng

Đối với dị ứng nhẹ

Ngưng tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng: Đầu tiên, cần loại bỏ hoặc tránh xa nguồn gây dị ứng càng sớm càng tốt.

Dùng thuốc kháng histamin: Đây là loại thuốc thường được sử dụng để giảm nhanh các triệu chứng như ngứa, nổi mề đay, sổ mũi.

Dưỡng ẩm và làm dịu da: Sử dụng kem dưỡng ẩm hoặc thuốc bôi chứa hydrocortisone nếu có biểu hiện kích ứng da.

Đối với dị ứng nặng

Đến cơ sở y tế gần nhất: Trong trường hợp xuất hiện khó thở, sưng môi hoặc cổ họng, đau ngực, hoặc các dấu hiệu của sốc phản vệ, cần gọi cấp cứu và đến bệnh viện ngay lập tức.

Sử dụng epinephrine (adrenaline): Với những người có tiền sử sốc phản vệ, việc mang theo và sử dụng bút tiêm epinephrine là cần thiết để xử lý kịp thời.

Theo dõi và điều trị lâu dài

Xét nghiệm dị ứng: Nên đến bác sĩ chuyên khoa để làm các xét nghiệm nhằm xác định chính xác nguyên nhân dị ứng (test da, xét nghiệm máu…).

Tiêm miễn dịch (Desensitization): Một số trường hợp có thể được chỉ định điều trị bằng liệu pháp miễn dịch để giảm dần mức độ dị ứng.

Giữ nhật ký dị ứng: Ghi lại các thực phẩm, hoạt động hoặc môi trường tiếp xúc giúp dễ dàng truy tìm nguyên nhân khi dị ứng tái phát.

Phòng ngừa dị ứng, giải pháp lâu dài

Tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng đã biết.

Vệ sinh nhà cửa thường xuyên, tránh bụi bẩn, nấm mốc, đặc biệt trong phòng ngủ.

Lựa chọn thực phẩm an toàn, đọc kỹ nhãn thành phần, tránh các món ăn có nguy cơ cao nếu có tiền sử dị ứng thực phẩm.

Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đủ chất, tập thể dục thường xuyên, nghỉ ngơi hợp lý để hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.