BV đa khoa tỉnh Quảng Trị vừa xử trí cấp cứu bệnh nhân Nguyễn Văn Nhật bị ngộ độc rượu công nghiệp methanol. Trong quá trình cấp cứu, bác sĩ truyền tới 15 lon bia vào đường tiêu hoá để giải rượu khiến nhiều người không khỏi bất ngờ.

Tuy nhiên lãnh đạo Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho biết, đây không phải là phương pháp mới. Từ năm 2015, Bộ Y tế đã xây dựng phác đồ chẩn đoán và xử trí ngộ độc, trong đó có ngộ độc rượu methanol.

Trong đó ngoài lọc máu, tăng thải trừ chất độc, dùng thuốc vận mạch, truyền dịch... phác đồ chỉ rõ cần dùng thuốc giải độc đặc hiệu gồm ethanol và fomepizole. Khi truyền 2 chất này sẽ cản methanol chuyển hoá thành các chất độc axit formic và format, methanol tự do sẽ được đào thải khỏi cơ thể qua thận hoặc lọc máu.

Ethanol hoặc fomedizole nên được dùng ở các bệnh nhân sẽ và đang được lọc máu liên tục hoặc trong thời gian chờ đợi lọc máu thẩm tách để ngăn chặn quá trình chuyển hóa gây độc tiếp diễn của methanol trong khi chưa được loại bỏ khỏi cơ thể.

Cách dùng ethanol đường uống: Dùng rượu ethanol đảm bảo an toàn và có ghi rõ độ cồn (%), sau đó pha rượu thành nồng độ 20% (1ml chứa 0,16 gram ethanol).

Liều ban đầu: 800 mg/kg (4ml/kg), uống (có thể pha thêm đường hoặc nước quả) hoặc nhỏ giọt qua sonde dạ dày.

Liều duy trì: Người không nghiện rượu từ 80 - 130 mg/kg/giờ (0,4 đến 0,7ml/kg/giờ), ở người nghiện rượu dùng 150 mg/kg/giờ (0,8 mL/kg/giờ), uống hoặc qua sonde dạ dày.

Liều dùng duy trì trong và sau khi lọc máu: 250 đến 350 mg/kg/giờ (1,3 đến 1,8 mL/kg/giờ), uống hoặc qua sonde dạ dày.

Lưu ý, việc cho uống, truyền ethanol để giải rượu chỉ áp dụng cho các trường hợp ngộ độc methnol. Nếu ngộ độc ethanol (rượu thực phẩm) mà vẫn tiếp tục uống ethanol (bia, rượu gạo) thì người bệnh càng trầm trọng.

BS Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai khuyến cáo thêm, việc truyền bia để giải độc rượu chỉ được áp dụng tại các cơ sở y tế, do chính các bác sĩ có chuyên môn thực hiện.

Việc lựa chọn phương pháp giải độc còn phải căn cứ vào nồng độ methanol gây ngộ độc trong cơ thể bệnh nhân. Vì vậy, người dân tuyệt đối không tự ý dùng bia để giải độc sau khi uống rượu.

Trực tiếp điều trị cho bệnh nhân, BS Lê Văn Lâm, Trưởng khoa Hồi sức tích cực – chống độc BV Đa khoa tỉnh Quảng Trị giải thích, rượu có 2 loại là ethanol và methanol, khi vào cơ thể, gan sẽ chuyển hoá ethanol trước. Trong bia chứa ethanol, khi truyền bia vào cơ thể, gan sẽ ưu tiên chuyển hoá bia trước, ngưng chuyển hoá methanol, giúp bác sĩ có đủ thời gian lọc máu.

Methanol thường được gọi là cồn công nghiệp, thường dùng làm sơn, dung môi… Tuy nhiên chất này rất độc với cơ thể và hoàn toàn không được dùng làm rượu thực phẩm như ethanol.

Methanol hấp thu nhanh chóng, phần lớn được chuyển hoá qua gan nhưng chậm. Khi uống rượu methanol, người uống cũng có biểu hiện say rượu, tuy nhiên methanol khi vào cơ thể sẽ chuyển hoá thành axit formic, sau đó thành formate, gây nhiễm toan chuyển hóa, gây nhiễm độc với các tạng, đặc biệt là thần kinh và thị giác.

Rượu methanol chuyển hoá gây nhiễm độc muộn nhưng thường nặng, dễ tử vong nếu không được phát hiện kịp thời và điều trị tích cực.

Ở giai đoạn đầu, triệu chứng ngộ độc methanol thường kín đáo và nhẹ với các biểu hiện ức chế thần kinh, an thần, vô cảm... nên thường bị bỏ qua.

Ở giai đoạn sau, ngộ độc methanol thường gây mờ mắt, mắt nhìn đôi, rối loạn ý thức, hôn mê, hội chứng parkinson, thiết hụt nhận thức, viêm tuỷ cắt ngang, bệnh lý đa dây thần kinh, teo đĩa thị, giãn mạch, tụt huyết áp và suy tim. Đặc biệt, bệnh nhân có thể ngừng thở nếu có nhiễm toan chuyển hoá, viêm tụy cấp, thay đổi chức năng gan, không tiểu được hoặc tiểu nước đỏ nếu bị tiêu cơ vân, cứng gáy...