Sự xuất hiện của biến chủng Omicron đã làm dấy lên suy đoán biến thể này có thể kháng vắc xin Covid-19 hơn các biến thể khác, bao gồm cả Delta. Nhưng điều đó có ý nghĩa gì đối với những người đã tiêm 2 liều vắc xin Covid-19?

Các loại vắc xin hiện có thường huấn luyện hệ miễn dịch chống lại protein gai của virus SARS-CoV-2 - chìa khóa mà virus sử dụng để lây nhiễm các tế bào bằng cách liên kết với thụ thể ACE2. Omicron sở hữu hơn 30 đột biến trong protein gai, trong đó có 10 đột biến trong vùng liên kết thụ thể (RBD). Delta có hai đột biến RBD.

Tuy nhiên, ngay cả khi có những thay đổi này, vẫn sẽ có những khu vực mà các kháng thể và tế bào T có thể đáp ứng.

Danny Altmann, Giáo sư miễn dịch học tại Đại học Imperial College London cho biết: “Nếu bạn đánh dấu các đột biến trên một bức ảnh về cấu trúc của protein gai và liên hệ với các hoạt động chính của kháng thể, trông rất đáng sợ". 

“Tuy nhiên, những dữ liệu mà chúng tôi nhận được từ Nam Phi dường như cho thấy Omicron có vẻ không nghiêm trọng. Những người phải nhập viện chưa được tiêm chủng”.

Ảnh minh họa: Reuters

Ngoài ra còn có các tế bào T - tế bào miễn dịch nhận biết và tấn công các tế bào nhiễm virus, đồng thời dạy các tế bào B sản xuất kháng thể chống virus.

Câu hỏi đặt ra là mức độ bảo vệ như thế nào? Chúng ta biết rằng những người tiêm 2 mũi vắc xin vẫn có thể nhiễm biến thể Delta - mặc dù nguy cơ thấp hơn khoảng 3 lần so với không được chủng ngừa. Quan trọng hơn, những người được tiêm đầy đủ có nguy cơ tử vong thấp hơn khoảng 9 lần nếu nhiễm bệnh.

Mặc dù có vẻ khả năng nhiễm Omicron cao hơn nhưng Giáo sư Paul Morgan, nhà miễn dịch học tại Đại học Cardiff, cho biết: “Tôi nghĩ khả năng miễn dịch có thể suy giảm chứ không mất hoàn toàn. Dù một số kháng thể và dòng tế bào T được tạo ra để chống lại các phiên bản trước đó của virus có thể không hiệu quả thì vẫn có những kháng thể khác còn tác dụng".

Bởi vậy, tăng cường hơn nữa sự bảo vệ bằng liều vắc xin Covid-19 thứ 3 là một ý tưởng hay.

Đối với những người đã tiêm 2 mũi vắc xin và từng nhiễm Delta, tình hình còn tốt đẹp hơn. David Matthews, Giáo sư virus học tại Đại học Bristol, đánh giá: “Khi đó, bạn sẽ có một phản ứng miễn dịch rất rộng, rất hiệu quả với khá nhiều biến thể”.

Có một số lý do để lạc quan. Đầu tiên, chúng ta chưa biết biến thể Omicron sẽ hoạt động như thế nào trong nhóm dân số có tỷ lệ tiêm chủng cao, như ở Vương quốc Anh.

Tiến sĩ Peter English, nhà tư vấn trong lĩnh vực kiểm soát bệnh truyền nhiễm, cho biết: “Rất có thể những người đã tiêm 2-3 liều vắc xin sẽ được bảo vệ tốt để chống lại căn bệnh này. Nhưng cũng có thể chúng ta sẽ ít được bảo vệ hơn trước biến thể mới. Chúng tôi vẫn chưa có đủ thông tin để biết”.

Ngoài ra, hiện đã có thuốc kháng virus, chẳng hạn như Molnupiravir, vẫn có tác dụng với biến thể Omicron. Thuốc có hiệu quả nhất khi được sử dụng trong giai đoạn đầu nhiễm bệnh. Các bác sĩ khuyến cáo nên sử dụng thuốc càng sớm càng tốt sau khi xét nghiệm SARS-CoV-2 dương tính, trong vòng 5 ngày kể từ khi các triệu chứng xuất hiện.

Các liệu pháp như thuốc chống viêm Dexamethasone cũng có khả năng chống lại Omicron, vì nhắm vào phản ứng của cơ thể đối với virus chứ không phải chính virus.

Cuối cùng, các hãng dược có khả năng sửa đổi các vắc xin hiện có để phù hợp với Omicron, nếu biến thể này thực sự tránh được các phản ứng miễn dịch do vắc xin tạo ra.