Trong thời đại số, nơi mạng xã hội đóng vai trò như một phần mở rộng của cuộc sống cá nhân, việc ứng xử khéo léo trong không gian ảo cũng trở thành một nhân tố phản ánh trí tuệ cảm xúc (EQ) của mỗi người.
Nếu như trước đây người ta thường chỉ chú trọng đến IQ - chỉ số thông minh logic, thì ngày nay EQ mới là yếu tố quyết định khả năng giao tiếp, làm việc nhóm, kiểm soát cảm xúc và duy trì các mối quan hệ xã hội một cách hiệu quả.
Những người có EQ cao thường biết cách lựa chọn lời nói, hành động phù hợp với hoàn cảnh, kể cả khi đăng tải nội dung lên mạng xã hội.
Ngược lại, người có EQ thấp thường bộc lộ rõ những thiếu sót trong cách họ thể hiện cảm xúc, phản ứng với người khác. Qua các bài đăng trên Facebook, hay Instagram, TikTok, họ có thể vô tình “tố cáo” bản thân bằng những kiểu nội dung thiếu tinh tế, khiến người khác cảm thấy khó chịu, thậm chí đánh mất cơ hội nghề nghiệp hoặc các mối quan hệ quan trọng.
Dưới đây là 5 dạng bài đăng phổ biến thường thấy ở những người có EQ thấp.
1. Công khai phàn nàn hoặc than khóc suốt ngày
Không ít người xem mạng xã hội như một “nhật ký cảm xúc” nơi họ có thể trút bỏ mọi bực dọc trong cuộc sống. Họ không ngần ngại chia sẻ công khai những bất mãn trong công việc, xích mích với đồng nghiệp, hay thậm chí mâu thuẫn gia đình.
Những dòng trạng thái dạng như: “Không hiểu tại sao công ty lại giữ những người vô dụng như thế”, hay “Đúng là ở đời không ai tốt thật lòng với mình”... có thể khiến người viết cảm thấy nhẹ lòng ngay lúc đó, nhưng lại làm xấu hình ảnh cá nhân trong mắt người khác.
Người có trí tuệ cảm xúc cao sẽ biết rằng những vấn đề riêng tư nên được xử lý theo phương pháp riêng tư, đưa ra giải pháp xây dựng. Còn công khai chỉ trích không giúp giải quyết vấn đề, mà còn dễ tạo ra hiểu lầm, mâu thuẫn sâu sắc hơn.
Hơn thế nữa, nếu những dòng trạng thái mang thông điệp tiêu cực xuất hiện thường xuyên sẽ khiến hình ảnh cá nhân trở nên thiếu sức sống và thậm chí khiến người thân, bạn bè cảm thấy mệt mỏi.
Mọi người đều có thể buồn, có thể chia sẻ những trải nghiệm khó khăn, nhưng nên biết chọn cách thể hiện phù hợp và tích cực hơn. Họ truyền cảm hứng bằng cách cho thấy mình đã vượt qua nghịch cảnh ra sao, chứ không chỉ than thở và chìm đắm trong tiêu cực.
2. Khoe khoang thành tích một cách lộ liễu
Chia sẻ thành công là điều hoàn toàn chính đáng. Tuy nhiên, nếu việc này diễn ra liên tục và mang tính phô trương quá đà, người đăng sẽ dễ bị nhìn nhận là kẻ thích khoe mẽ, sống ảo hoặc đang cố gắng tìm kiếm sự công nhận từ cộng đồng mạng.
Theo một nghiên cứu được đăng tải trên Washington Post, những người thường xuyên khoe khoang trên mạng xã hội lại là nhóm có khả năng dễ bị tổn thương về mặt cảm xúc. Họ tìm đến thế giới ảo để lấp đầy sự thiếu hụt tình cảm và sự công nhận trong đời thực.
Điều này không chỉ khiến họ phụ thuộc vào lời khen, mà còn dễ bị tổn thương khi gặp phải bình luận tiêu cực hoặc không nhận được sự tương tác như kỳ vọng.
Người EQ cao thường chọn cách chia sẻ thành quả một cách tinh tế, lồng ghép vào những câu chuyện truyền cảm hứng, biết cân bằng giữa niềm tự hào cá nhân và sự khiêm tốn, khiến người khác vừa ngưỡng mộ vừa cảm thấy dễ gần.
3. Tiết lộ quá nhiều thông tin cá nhân
Có một ranh giới mỏng manh giữa “chia sẻ” và “phơi bày”. Không ít người mắc sai lầm khi biến mạng xã hội thành nơi công khai toàn bộ đời sống cá nhân, từ lịch sử bệnh tật, tình trạng tài chính, cho tới chuyện tình cảm hay mâu thuẫn nội bộ gia đình.
Trong tâm lý học, hiện tượng này được gọi là "sự chia sẻ quá mức thông tin cá nhân" (oversharing), thường xảy ra ở những người thiếu kiểm soát cảm xúc. Họ mong chờ sự đồng cảm từ người lạ nhưng lại không lường trước những hệ lụy có thể xảy ra như bị lợi dụng thông tin, trở thành đối tượng đàm tiếu hoặc gặp rắc rối về mặt an toàn cá nhân.
Người có EQ cao hiểu rằng, không phải điều gì xảy ra trong cuộc sống cũng cần được đưa lên mạng. Họ biết chọn lọc thông tin để chia sẻ, giữ lại những chi tiết riêng tư cho riêng mình hoặc chỉ kể với những người thực sự tin cậy.
4. Phát tán tin giả, thông tin chưa kiểm chứng
Sự hấp dẫn của thông tin giật gân khiến nhiều người dễ dàng chia sẻ lại các bài viết mà không kiểm tra tính xác thực. Đây là biểu hiện rõ ràng của sự thiếu cân nhắc và kém nhận thức xã hội, hai yếu tố cốt lõi của EQ.
Việc lan truyền tin đồn, đặc biệt những nội dung liên quan đến người khác hoặc các vấn đề xã hội nhạy cảm, không chỉ gây hậu quả nghiêm trọng cho người bị nhắc đến mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng người đăng tải. Đã có không ít trường hợp bị kiện, mất việc hay bị cộng đồng tẩy chay chỉ vì một lần “chia sẻ” không suy nghĩ.
Nên dừng lại để kiểm tra nguồn thông tin, tự hỏi xem nội dung đó có đáng tin hay không, và liệu việc chia sẻ có gây ảnh hưởng xấu đến ai. Người EQ cao sẽ ý thức được sức mạnh, cũng như hậu quả, của từng dòng chữ mình đưa lên mạng.
5. Đăng tải hình ảnh hoặc nội dung không phù hợp
Một bức ảnh được chụp trong hoàn cảnh nhạy cảm, một câu đùa tưởng chừng vô hại nhưng đụng chạm đến bộ phận hay cộng đồng nào đó, tất cả đều có thể khiến người đăng rơi vào rắc rối. Dù là nội dung mang tính cá nhân, nhưng khi được chia sẻ công khai, nó sẽ trở thành một phần trong hình ảnh công chúng của bạn.
Người EQ thấp thường thiếu sự nhạy bén trong việc đánh giá mức độ phù hợp của nội dung, dẫn đến việc đăng tải hình ảnh phản cảm, ngôn ngữ xúc phạm, hay hành động gây tranh cãi. Trong khi đó, người EQ cao hiểu rằng mạng xã hội không phải là nơi để "tự do vô trách nhiệm", mà là môi trường đòi hỏi sự tinh tế trong cách thể hiện.
Trước khi nhấn nút "đăng", hãy tự hỏi: “Việc này có ích không? Có gây hại cho ai không? Mình sẽ nghĩ sao nếu đọc lại nó sau vài năm nữa?”.
Sự cân nhắc đó sẽ giúp bạn trở thành người dùng mạng xã hội thông minh và được người khác tôn trọng hơn trong thế giới ảo cũng như ngoài đời thực.
