Ninh Bình không chỉ nổi tiếng với danh thắng Tràng An, Tam Cốc – Bích Động hay cố đô Hoa Lư mà còn khiến du khách “nín thở” trước thế giới ẩm thực độc đáo, lạ miệng. Trong số đó, nhiều món ăn có tên gọi thú vị, hương vị đặc trưng, thậm chí được ví như “thần dược” nhờ lợi ích sức khỏe.

Cá kho gáo – hương vị dân dã, xua tan mùi tanh

Nghe tên cá kho gáo, nhiều người tưởng món ăn được nấu trong chiếc gáo múc nước. Thực tế, món này được kho cùng quả gáo, loại quả nhỏ tròn, vỏ hơi chát, vị chua thanh, gần giống quả sung. Gáo xanh chua hơn, gáo chín lại dịu nhẹ, vàng ươm hấp dẫn.

Khi kho, cá thấm vị chua bùi của quả gáo, thịt săn chắc, thơm lừng. Ăn kèm cơm nóng, món cá kho gáo trở nên tuyệt vời hơn, đặc biệt trong những ngày đông se lạnh.

Ngọc dương dê – món “thần dược” ngượng đỏ mặt

Ngọc dương dê (tinh hoàn dê đực) là món ăn nổi tiếng về giá trị dinh dưỡng lẫn độ hiếm. Ở Ninh Bình, ngọc dương dê núi đá có giá cao hơn, lên tới cả triệu đồng/bộ, vì dê thả tự nhiên ăn thảo dược nên chất lượng tốt.

Nguyên liệu này có thể chế biến thành nhiều món: hấp, nướng, xào lăn, hầm thuốc bắc, nấu cháo hay ngâm rượu. Trong đó, ngọc dương dê hấp được yêu thích nhất vì giữ được vị ngọt tự nhiên, mềm mịn và thơm lừng.

Dún đá – “rau núi” mọc từ khe nước

Dún đá, hay rêu mọc trên đá, là đặc sản quen thuộc của Ninh Bình. Loại rêu này xuất hiện sau những trận mưa lớn trên các khe núi đá vôi trắng, màu xanh trong, kết cấu giòn dai như thạch.

Người dân thường ngâm dún trong nước gạo, rửa kỹ để loại bỏ bụi bẩn trước khi chế biến. Dún có thể luộc, hấp, xào, trộn nộm, làm salad hoặc nấu riêu cua. Vị mát, lành của dún đá giúp cân bằng món ăn, đặc biệt hợp với mùa hè nóng nực.

Gỏi nhệch – cầu kỳ từ nguyên liệu đến nước chấm

Ẩm thực Ninh Bình còn có gỏi nhệch, chế biến từ cá nhệch – loài cá da trơn, giống lươn nhưng lớn hơn và trơn nhẵn. Thịt cá được bóp cùng nước cốt chanh, trộn thính gạo, sả thái mỏng, riềng xay, giữ trọn độ tươi ngọt.

Món ăn còn nổi bật nhờ nước chấm chẻo đặc sánh, vị cay nồng, béo bùi, giúp món gỏi thêm tròn vị. Khi thưởng thức, du khách thường cuốn cùng lá sung, lá đinh lăng, lá mơ, lá mùi tàu và nhiều loại rau thơm khác, tạo nên trải nghiệm vị giác khó quên.

Nem chạo – món dân dã nhưng khó quên

Khép lại danh sách là nem chạo, hay còn gọi chạo chân giò. Món ăn được làm từ thịt chân giò kết hợp riềng, sả, xoài xanh, vừng rang và nhiều loại lá thơm như lá sung, lá đinh lăng, lá mơ.

Nem chạo thường ăn kèm tương bần đặc trưng; nếu không quen, du khách có thể thay bằng nước mắm chua ngọt. Vị chua dịu, bùi béo của thịt hòa cùng lá thơm tươi mát tạo nên hương vị vừa dân dã, vừa hấp dẫn.

Ẩm thực Ninh Bình là sự kết hợp tinh tế giữa nguyên liệu dân dã và kỹ thuật chế biến cầu kỳ. Từ cá kho gáo, dún đá, gỏi nhệch đến nem chạo hay ngọc dương dê – mỗi món ăn đều kể một câu chuyện riêng về đất và người nơi đây. Với những du khách yêu thích trải nghiệm vị giác độc đáo, Ninh Bình không chỉ là điểm đến cảnh quan mà còn là thiên đường ẩm thực đáng nhớ.