Nguy kịch chỉ vì món “khoái khẩu”

Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa tiếp nhận và điều trị hai bệnh nhân nam mắc liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis) với biểu hiện viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, kèm biến chứng giảm thính lực – điếc dẫn truyền – một trong những di chứng nặng nề, thường gặp nhất và không thể hồi phục của bệnh.

Trường hợp 1, bệnh nhân N.V.P (62 tuổi, trú tại Bắc Ninh), có tiền sử thường xuyên ăn nem làm từ thịt lợn sống và tiết canh, gia đình có chăn nuôi lợn. Khoảng 10 ngày trước khi nhập viện, ông xuất hiện sốt cao 39–40°C, đau đầu dữ dội, buồn nôn và nôn. Ban đầu, ông tự điều trị tại nhà bằng cách tiêm truyền dịch, triệu chứng chỉ thuyên giảm tạm thời.

Tuy nhiên, sốt và đau đầu tái phát dai dẳng buộc ông phải đến cơ sở y tế, sau đó được chuyển tiếp đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương với chẩn đoán viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết do liên cầu khuẩn lợn.

ThS.BS Trần Văn Long, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp cho biết, khi nhập viện, bệnh nhân P trong tình trạng kích thích, vật vã, sốt cao từng cơn, buồn nôn, nôn, cứng gáy – các dấu hiệu điển hình của viêm màng não. Sang ngày thứ hai điều trị, bệnh nhân mất thính lực, da và niêm mạc xung huyết.

Kết quả cấy dịch não tủy cho thấy nhiễm Streptococcus suis. Ngoài ra, bệnh nhân còn có tổn thương Herpes vùng môi, xuất hiện trong bối cảnh suy giảm miễn dịch do nhiễm trùng nặng. Sau 12 ngày điều trị tích cực, tình trạng bệnh nhân đã cải thiện rõ rệt: hết sốt, dịch não tủy trong trở lại, các chỉ số nhiễm trùng ổn định.

Trường hợp 2, bệnh nhân L.V.N (54 tuổi, trú tại Lào Cai), có tiền sử ăn lòng lợn, tiết canh cách thời điểm khởi phát bệnh 01 tuần. Một tuần sau đó, ông xuất hiện sốt, rét run, đau đầu và được điều trị tại bệnh viện địa phương với chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết do S. suis.

Tuy nhiên, tình trạng không cải thiện, bệnh nhân tiếp tục sốt cao, đau đầu, buồn nôn nôn, cứng gáy, ù tai, viêm phổi nên được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

BS Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp cho biết, xét nghiệm cho thấy: Bạch cầu tăng gấp đôi giới hạn bình thường, CRP – chỉ số nhiễm trùng – cao gấp 10 lần, tế bào trong dịch não tủy tăng tới 1.370 tế bào/mm³, nồng độ protein trong dịch não tủy tăng gấp 6 lần bình thường, nồng độ glucose giảm sâu chỉ còn 0,54 mmol/L (gần ngưỡng kiệt đường), tỷ lệ bạch cầu trung tính chiếm tới 93% – Vi khuẩn nhuộm soi dịch não tủy: Cầu khuẩn Gram (+), được chẩn đoán: Nhiễm khuẩn huyết có viêm màng não do liên cầu lợn cho thấy bệnh nhân bị viêm màng não do S. suis kèm tổn thương dây thần kinh thính giác, dẫn truyền âm thanh bị gián đoạn hoặc mất hoàn toàn.

“Viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết là hai biểu hiện lâm sàng điển hình khi con người bị nhiễm liên cầu khuẩn lợn. Trong đó, mất thính lực là biến chứng thường gặp nhất và không thể hồi phục”, bác sĩ Lê Văn Thiệu nhấn mạnh.

BS Lê Văn Thiệu cảnh báo, bệnh liên cầu khuẩn lợn ở người có thể diễn tiến rất nhanh. Trường hợp nhẹ có thể nhiễm khuẩn huyết – viêm phổi, nặng có thể có viêm màng não kèm theo mất thính lực, trường hợp rất nặng có thể dẫn đến sốc nhiễm khuẩn, suy đa cơ quan và tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm.

“Mặc dù Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã nhiều lần phát đi cảnh báo về căn bệnh này, nhưng thực tế cho thấy thói quen ăn uống không an toàn vẫn rất phổ biến. Điều này khiến nguy cơ lây nhiễm liên cầu khuẩn lợn tiếp tục tái diễn, đe dọa sức khỏe và tính mạng người dân.

Đặc biệt hiện chưa có vắc xin phòng bệnh. Vì vậy, người dân cần thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt – không chỉ để bảo vệ bản thân mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng”, bác sĩ Thiệu nhấn mạnh.

30-60% người viêm màng não ảnh hưởng thính lực, cần phát hiện sớm

BS Nguyễn Trí Thức, Khoa Bệnh Lây đường tiêu hóa – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, có đến 30-60% người mắc bệnh viêm màng não do liên cầu khuẩn lợn bị suy giảm thính lực (từ ù tai đến điếc hoàn toàn).

Liên cầu khuẩn lợn có tên khoa học là Streptococcus suis, là một tác nhân gây bệnh quan trọng ở lợn và đôi khi có thể gây bệnh trên người. Loại vi khuẩn này thường cư trú ở đường hô hấp, đường tiêu hóa và sinh dục của lợn, ngoài ra nó cũng tồn tại ở một số loài động vật khác như: bò, dê, cừu, chó, mèo,…

Vi khuẩn liên cầu lợn có thể lây sang người do tiếp xúc trực tiếp (qua vết thương ở da và niêm mạc). Cụ thể, vi khuẩn lây truyền qua tổn thương trên da của người giết mổ, chế biến hoặc ăn thịt lợn bệnh chưa được nấu chín. Những người dễ khởi phát bệnh do liên cầu lợn chủ yếu là các đối tượng bị suy giảm miễn dịch như người già yếu, đã từng phẫu thuật cắt lách, nghiện rượu, có bệnh mạn tính trong người.

Streptococcus suis có thể gây nhiều bệnh lý như nhiễm độc tiêu hóa, viêm màng não, viêm phổi, xuất huyết, viêm khớp và viêm cơ tim. Nặng hơn, người bệnh có thể bị sốc nhiễm khuẩn, rối loạn đông máu, suy hô hấp và suy đa tạng, dễ dẫn tới tử vong. Trong đó, viêm màng não là thể bệnh khá thường gặp.

Triệu chứng của bệnh: Thời gian ủ bệnh: trong vòng 1 tuần sau khi nhiễm vi khuẩn liên cầu (giết/mổ lợn, chế biến hoặc ăn thịt lợn chưa nấu chín,…).

Giai đoạn khởi phát diễn ra 1-2 ngày với biểu hiện sốt cao, đau đầu, rét run, buồn nôn và nôn, hoa mắt chóng mặt, đau cơ khớp, đau bụng âm ỉ.

Giai đoạn toàn phát xuất hiện hội chứng màng não rõ ràng như co cứng cơ (đặc biệt cứng vùng gáy), rối loạn ý thức (mê sảng, lơ mơ), kích thích, thậm chí hôn mê. Đặc trưng là rối loạn tiền đình, giảm thính lực 1 bên hoặc 2 bên, run đầu chi, liệt thần kinh sọ.

Triệu chứng khác: Suy thận cấp mức độ nhẹ, phát ban ngoài da (kiểu hồng ban lan rộng hoặc ban xuất huyết hoại tử), tắc mạch đầu chi,…

Sau điều trị đặc hiệu, tình trạng sốt giảm dần rồi hết nhưng các triệu chứng thần kinh giảm đi khá chậm, có thể có di chứng giảm thính lực, rối loạn điều khiển phối hợp tư thế - động tác.

Biến chứng của bệnh viêm màng não do liên cầu khuẩn lợn: Viêm cốt tủy, viêm cột sống, viêm đĩa đệm; Áp xe ngoài màng cứng; Viêm màng não mủ, viêm khớp; Chóng mặt và suy giảm thính lực, thậm chí điếc có thể trở thành di chứng của bệnh

BS Nguyễn Trí Thức nhấn mạnh: "Đây là bệnh vô cùng nguy hiểm, để lại nhiều di chứng vô cùng nặng nề, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng và biện pháp phòng bệnh hữu hiệu nhất là thay đổi thói quen ăn uống nhất là món tiết canh là món khoái khẩu của nhiều người. Khi bạn gặp 1 trong các triệu chứng của bệnh trên hãy đến bệnh viện uy tín để được khám và điều trị kịp thời".