Mỹ vừa tiến hành cuộc thử nghiệm đầu tiên đối với hệ thống pháo phản lực GMARS - phiên bản nâng cấp với hỏa lực mạnh gấp đôi HIMARS, nhằm củng cố năng lực tấn công tầm xa và hỗ trợ tác chiến nhanh trong môi trường xung đột hiện đại.
Lockheed Martin phối hợp với đối tác Rheinmetall (Đức) đã tiến hành cuộc thử nghiệm thực địa đầu tiên đối với hệ thống GMARS (Global Mobile Artillery Rocket System) tại bãi thử White Sands, bang New Mexico. Trong lần thử này, hai quả đạn GMLRS đã được phóng thành công, đạt độ chính xác cao và hoàn toàn đáp ứng kỳ vọng về thông số kỹ thuật.
GMARS là bước tiến mới trong dòng pháo phản lực của Mỹ, được phát triển dựa trên những thành công nổi bật của HIMARS - hệ thống từng chứng minh hiệu quả trong cuộc xung đột tại Ukraine. Điểm vượt trội lớn nhất của GMARS nằm ở khả năng mang gấp đôi số lượng đạn: thay vì chỉ một cụm phóng như HIMARS (6 đạn GMLRS hoặc 1 tên lửa ATACMS), GMARS có thể mang hai cụm, đồng nghĩa với 12 đạn GMLRS, 4 tên lửa PrSM hoặc 2 tên lửa ATACMS trong một đợt khai hỏa.
Điều này giúp hệ thống tăng cường đáng kể hỏa lực liên tục, phù hợp với yêu cầu tác chiến nhanh, chính xác trong điều kiện chiến trường hiện đại. Theo Lockheed Martin, việc tích hợp hai bệ phóng không làm ảnh hưởng đến khả năng cơ động, nhờ khung gầm 8 bánh do Rheinmetall phát triển, vốn có thể đạt tốc độ tối đa tới 100 km/h và dễ bảo dưỡng hơn so với nền tảng bánh xích.
Dù vậy, điểm hạn chế đáng chú ý là GMARS không thể được vận chuyển bằng máy bay vận tải chiến thuật C-130 như HIMARS. Điều này khiến quá trình triển khai nhanh ra tiền tuyến hoặc các vùng địa hình khó tiếp cận gặp trở ngại. Tuy nhiên, bù lại, hệ thống mới lại sở hữu tính linh hoạt cao hơn về chủng loại đạn và khả năng tích hợp sâu vào hệ thống phòng thủ liên minh NATO.
Một ưu điểm chiến lược khác của GMARS là khả năng sử dụng toàn bộ các loại đạn hiện có của HIMARS và M270, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí hậu cần, huấn luyện và vận hành. Bên cạnh đó, Lockheed Martin cũng đang hướng tới việc tích hợp các loại đạn mới, bao gồm cả đạn rocket dẫn đường, tên lửa hành trình và vũ khí năng lượng cao vào hệ thống này trong giai đoạn tiếp theo.
Việc Mỹ đẩy mạnh phát triển và thử nghiệm GMARS diễn ra trong bối cảnh các lực lượng vũ trang phương Tây gia tăng nhu cầu với các hệ thống pháo phản lực cơ động, có tầm bắn xa và độ chính xác cao. Cuộc xung đột tại Ukraine đã cho thấy vai trò thiết yếu của những hệ thống như HIMARS trong việc phá hủy kho hậu cần, trận địa pháo và trung tâm chỉ huy của đối phương – một xu thế mà GMARS có thể tiếp tục phát huy ở quy mô lớn hơn.
Các chuyên gia quốc phòng nhận định, GMARS không chỉ nhằm phục vụ nhu cầu trang bị của Mỹ mà còn là lời đề nghị hấp dẫn đối với các đồng minh NATO. Đức – đối tác trong quá trình phát triển GMARS – được cho là sẽ là khách hàng đầu tiên tại châu Âu, khi Berlin đang tìm kiếm hệ thống pháo phản lực mới để thay thế dần những nền tảng cũ như MARS II. Việc GMARS được sản xuất một phần tại châu Âu cũng giúp đẩy nhanh tiến độ bàn giao, giảm thiểu phụ thuộc vào dây chuyền sản xuất quốc phòng Mỹ vốn đang bị quá tải.
Ngoài châu Âu, một số quốc gia châu Á cũng đang thể hiện sự quan tâm tới hệ thống mới, đặc biệt là những nước đang đối mặt với thách thức an ninh khu vực. Trong bối cảnh nhiều nước đang phát triển các loại đạn tầm xa mới, bao gồm cả PrSM có tầm bắn hơn 500 km – GMARS được đánh giá là nền tảng phù hợp để tích hợp các vũ khí này trong tương lai gần.
Với đà phát triển hiện tại, GMARS được kỳ vọng sẽ trở thành trụ cột mới trong hệ thống pháo phản lực tầm xa của Mỹ và các đồng minh NATO, bổ sung năng lực tấn công hiệu quả trên chiến trường hiện đại, đồng thời mở ra một chương mới trong hợp tác công nghiệp quốc phòng xuyên Đại Tây Dương.
