Đầu tuần này, hai “ông lớn” trong ngành quốc phòng là Lockheed Martin (Mỹ) và Rheinmetall (Đức),vừa công bố cuộc thử nghiệm bắn đạn thật thành công đầu tiên của một hệ thống xe phóng bánh lốp. Đây là một hệ thống Tên lửa Pháo binh Cơ động Toàn cầu (GMARS) hoàn toàn mới, mở ra kỷ nguyên mới cho pháo binh hiện đại, khi châu Âu khát vũ khí tầm xa chính xác.
Hệ thống Tên lửa Pháo binh Cơ động Toàn cầu (GMARS) được thiết kế với hỏa lực vượt trội, có khả năng phóng số lượng đạn gấp đôi so với hệ thống HIMARS lừng danh của Mỹ. Đáng chú ý, toàn bộ dây chuyền sản xuất GMARS sẽ được đặt tại châu Âu - một bước đi chiến lược nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng về các hệ thống tên lửa tầm xa chính xác trên lục địa này.
GMARS sử dụng cùng loại đạn với hệ thống HIMARS bánh lốp và hệ thống M270 MLRS bánh xích hạng nặng hơn. Cả hai hệ thống này đều đã được Ukraine triển khai hiệu quả trên chiến trường, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các vị trí tập trung binh lực và khí tài của Nga, bao gồm các công sự phòng thủ kiên cố, cầu, trạm radar và nhiều mục tiêu chiến lược khác.
Hơn thế nữa, cột mốc quan trọng này được thiết lập trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu đối với các hệ thống cơ động có khả năng phóng tên lửa pháo dẫn đường, tên lửa đạn đạo tầm ngắn và sẵn sàng tích hợp thêm các loại vũ khí hiện đại trong tương lai đang gia tăng mạnh mẽ.
GMARS được thiết kế với hai khoang chứa, cho phép mang theo đa dạng chủng loại vũ khí. Cấu hình này giúp GMARS có thể triển khai linh hoạt với: 2 tên lửa ATACMS, 4 tên lửa tấn công chính xác tầm xa PrSM và 12 quả GMLRS tiêu chuẩn hoặc biến thể tầm xa. Trong khi đó, hệ thống HIMARS chỉ được trang bị một khoang chứa duy nhất, hạn chế hơn về hỏa lực.
Về tầm bắn, tên lửa ATACMS có khả năng vươn tới các mục tiêu ở khoảng cách tối đa 300 km. Trong khi đó, PrSM dòng tên lửa được lên kế hoạch thay thế ATACMS sở hữu tầm bắn ấn tượng lên đến 500 km. Tên lửa dẫn đường GMLRS có tầm bắn hạn chế hơn, khoảng 70 km, nhưng phiên bản nâng cấp tầm xa đã mở rộng phạm vi tấn công lên tới 150 km.
Ngoài ra, theo Rheinmetall, hệ thống GMARS trong tương lai sẽ được mở rộng khả năng tác chiến, bao gồm khả năng phóng tên lửa hành trình từ mặt đất và tên lửa cỡ 122mm. Điều này hứa hẹn sẽ nâng cao đáng kể tính linh hoạt và khả năng tương thích với nhiều loại đạn dược trong môi trường chiến đấu hiện đại.
Bên cạnh đó, Lockheed Martin cũng cho biết cuộc thử nghiệm thực địa đầu tiên của hệ thống GMARS đã được tiến hành tại bãi thử White Sands, bang New Mexico (Mỹ). Trong đợt thử nghiệm này, hai quả tên lửa dẫn đường GMLRS đã được phóng thành công, đạt độ chính xác cao và hoàn toàn đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật đặt ra, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình phát triển hệ thống.
Lockheed Martin cho biết thêm, GMARS được phát triển trên khung gầm xe quân sự chiến thuật HX của Rheinmetall, với cấu hình 8x8, tốc độ tối đa khoảng 100 km/h, cao hơn mức thông thường của các hệ thống pháo hạng nặng. Hệ thống này hỗ trợ khả năng tương tác cao với các loại bệ phóng và đạn dược của Mỹ và đồng minh.
Theo giới chuyên gia quốc phòng, GMARS không chỉ được phát triển để đáp ứng nhu cầu trang bị của Mỹ, mà còn đóng vai trò như một lời mời chào đầy hấp dẫn đối với các đồng minh NATO. Đức - đối tác trực tiếp trong dự án, được kỳ vọng sẽ trở thành khách hàng châu Âu đầu tiên của hệ thống này, nhằm thay thế MARS II đã lỗi thời.
Mặc dù HIMARS hiện vẫn là một hệ thống pháo phản lực rất phổ biến và đang được sản xuất hàng loạt để đáp ứng nhu cầu toàn cầu. Tuy nhiên, việc GMARS được đồng phát triển và sản xuất bởi một tập đoàn quốc phòng châu Âu không chỉ giúp hệ thống này dễ dàng tiếp cận thị trường NATO, mà còn tạo sức hút đặc biệt đối với các quốc gia thành viên liên minh.
Mặt khác những tổn thất của HIMARS và suy giảm hiệu quả ở chiến trường Ukraine cho thấy hệ thống vũ khí này đã bị Nga hóa giải. Điều này đặt ra một nguy cơ các đơn vị HIMARS khác của Mỹ và đồng minh ở châu Âu nếu xảy ra xung đột với Nga.
Hiện vẫn chưa rõ liệu GMARS sẽ được triển khai chính thức hay không. Tuy nhiên, trong bối cảnh các mối đe dọa từ Nga tại châu Âu đang ngày càng gia tăng, cùng với những thách thức an ninh khác trên toàn cầu, giới quan sát nhận định, một hệ thống cơ động bánh lốp, có tính linh hoạt cao nhưng sở hữu hỏa lực gấp đôi HIMARS sẽ là rất đáng kể trong thời gian tới.
