Đau thắt ngực đột ngột là triệu chứng không thể xem nhẹ, bởi đây có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý nguy hiểm liên quan đến tim mạch, đặc biệt là cơn đau thắt ngực không ổn định hoặc nhồi máu cơ tim. Nếu không xử trí kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến ngừng tim, đột tử. Bài viết sau sẽ giúp bạn nhận diện sớm triệu chứng, cách xử trí đúng và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Vì sao cần cảnh giác với đau thắt ngực đột ngột?
Tim cần máu giàu oxy để hoạt động bình thường. Khi các động mạch vành – mạch máu nuôi tim – bị hẹp hoặc tắc, lượng máu đến cơ tim giảm, gây ra cơn đau thắt ngực.
Nếu tình trạng thiếu máu cơ tim chỉ tạm thời và cải thiện khi nghỉ ngơi, đó có thể là đau thắt ngực ổn định.
Nhưng nếu cơn đau xuất hiện đột ngột, dữ dội, không giảm khi nghỉ, đặc biệt kéo dài trên 5–10 phút, nguy cơ cao là đau thắt ngực không ổn định hoặc nhồi máu cơ tim – tình huống khẩn cấp cần cấp cứu ngay.
Dấu hiệu nhận biết cơn đau thắt ngực nguy hiểm
Bạn nên đặc biệt chú ý nếu xuất hiện các triệu chứng sau:
Cảm giác đè ép, bóp chặt, nặng nề hoặc bỏng rát ở ngực (thường ở giữa ngực hoặc lệch trái).
Cơn đau lan lên cổ, vai, cánh tay trái, lưng hoặc hàm dưới.
Kèm theo khó thở, vã mồ hôi lạnh, buồn nôn hoặc chóng mặt.
Xuất hiện khi đang nghỉ ngơi hoặc chỉ hoạt động nhẹ.
Lưu ý: Ở phụ nữ, người cao tuổi và người bị tiểu đường, triệu chứng đôi khi mờ nhạt hơn, chỉ là cảm giác mệt lả, khó thở hoặc đau ở vùng thượng vị (dễ nhầm với đau dạ dày).
Xử trí ngay khi bị đau thắt ngực đột ngột
Bước 1: Ngừng mọi hoạt động và giữ bình tĩnh
Ngồi hoặc nằm ở tư thế nửa nằm nửa ngồi (đầu và ngực cao hơn chân) để giảm gánh nặng cho tim.
Nới lỏng quần áo, thắt lưng, khăn quàng để dễ thở hơn.
Tránh di chuyển nhiều hoặc gắng sức, vì điều này sẽ khiến tim cần nhiều oxy hơn.
Bước 2: Sử dụng thuốc nếu đã được bác sĩ kê
Nếu đang điều trị bệnh mạch vành và có sẵn nitroglycerin ngậm dưới lưỡi hoặc thuốc xịt giãn mạch, dùng ngay theo chỉ định.
Không tự ý dùng thuốc của người khác hoặc vượt quá liều.
Nếu được bác sĩ hướng dẫn từ trước và không bị chống chỉ định (như dị ứng hoặc bệnh dạ dày nặng), có thể nhai 1 viên aspirin 160–325 mg để hỗ trợ giảm nguy cơ hình thành cục máu đông.
Bước 3: Gọi cấp cứu ngay lập tức
Nếu cơn đau không giảm sau 5 phút hoặc tái phát nhiều lần, hãy gọi 115 hoặc nhờ người đưa tới bệnh viện gần nhất.
Trong lúc chờ, không nên đi bộ xa hoặc tự lái xe, vì nguy cơ mất ý thức đột ngột rất cao.
Bước 4: Chuẩn bị thông tin cho nhân viên y tế
Thời điểm bắt đầu đau, mức độ và thời gian kéo dài.
Các triệu chứng đi kèm như khó thở, buồn nôn, đổ mồ hôi.
Tiền sử bệnh tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu.
Thuốc đang sử dụng và dị ứng thuốc (nếu có).
Sau khi qua cơn đau – đừng chủ quan
Ngay cả khi cơn đau đã giảm hoặc biến mất, bạn vẫn cần đến cơ sở y tế để kiểm tra. Một số trường hợp thiếu máu cơ tim thoáng qua có thể là “lời cảnh báo” trước cơn nhồi máu cơ tim nghiêm trọng. Bác sĩ sẽ làm điện tâm đồ, xét nghiệm men tim, siêu âm tim hoặc chụp mạch vành để xác định nguyên nhân và điều trị.
Phòng ngừa đau thắt ngực tái phát
Điều trị bệnh nền: Kiểm soát huyết áp, đường huyết, mỡ máu; tái khám đúng hẹn.
Dinh dưỡng lành mạnh: Ăn nhiều rau, trái cây, cá, ngũ cốc nguyên hạt; giảm muối, đường, mỡ bão hòa và đồ ăn nhanh.
Tập thể dục đều đặn: 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần; chọn hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, đạp xe; tránh gắng sức quá mức.
Giữ cân nặng hợp lý: Tránh thừa cân – béo phì vì làm tăng gánh nặng cho tim.
Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia: Đây là các yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh tim mạch.
Quản lý stress: Thiền, đọc sách, nghe nhạc, ngủ đủ 7–8 giờ/đêm.
Đau thắt ngực đột ngột là tín hiệu SOS của cơ thể. Xử trí nhanh, đúng cách và đi khám ngay có thể cứu sống bạn. Nếu đã từng có cơn đau thắt ngực, hãy luôn mang theo thuốc được bác sĩ kê và lưu số điện thoại cấp cứu trong máy để sẵn sàng ứng phó.
